Người có tài sản thể hiện ý chí của mình nhưng ý chí đó có được thực hiện hay không phụ thuộc vào hình thức biểu lộ ý chí. Người lập di chúc là cá nhân có đầy đủ năng lực hành vi, cớ các quyền sau đây:

1. Chi định người thừa kế, truất quyền hưởng di sản của người thừa kế

Người lập di chúc có quyền để lại di sản cho bất cứ cá nhân hoặc tổ chức nào. Người được nhận di sản có thể là cá nhân trong hay ngoài diện thừa kế theo quy định của pháp luật hoặc cũng có thể là Nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội… Quyền định đoạt của người lập di chúc còn được thể hiện thông qua việc họ có thể truất quyền hưởng di sản của người thừa kế theo pháp luật (như: cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh, em ruột…) mà không nhất thiết phải nêu lí do, người lập di chúc có thể chỉ định một hay nhiều người thừa kế theo luật không được hưởng di sản thừa kế của mình.

2. Phân định phần dì sản cho từng người thừa kế

Phân định di sản cho người thừa kế trong trường hợp có nhiều người cùng được thừa kế. Người lập di chúc có quyền phân chia di sản cho mỗi người không nhất thiết phải ngang nhau và không cần phải nêu lí do. Nếu không phân định di sản trong di chúc thì di sản được chia đều cho những người được chỉ định trong di chúc.

3. Dành một phần tài sản trong khối di sản để dì tặng, thờ cúng

4. Giao nghĩa vụ cho người thừa kể trong phạm vi di sản

Người lập di chúc có quyền giao nghĩa vụ cụ thể cho người thừa kế (như giao cho người thừa kế được hưởng một căn nhà nhưng phải để lại cho một người bạn thân bị tàn tật mà trước đây vẫn sống nương nhờ vào người để lại di sản được ờ một phần căn nhà đó cho đến khi người này chết hoặc giao cho người thừa kể phải trả một món nợ Nhà nước mà người để lại di sản chưa trả…).

Người lập di chúc có thể giao nghĩa vụ cho một người mà không cho họ hưởng di sản. Trường hợp này không bắt buộc người được giao nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ đó. Nếu giao nghĩa vụ và cho hưởng di sản thì người được giao nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ trong phạm vi di sản được hưởng đó.

5. Chỉ định người giữ di chúc, người quản lí di sản, người phân chia di sản

Bộ luật dân sự quy định người lập di chúc có quyền chỉ định người giữ di chúc, người quản lí di sản, người phân chia di sản. Việc chỉ định người giữ di chúc, người quản lí di sản, người phân chia di sản là hoàn toàn theo ý chí tự nguyện của người lập di chúc. Người lập di chúc có thể cử một người vừa giữ di chúc, đồng thời vừa quản lí di sản và phân chia di sản. Nhưng người lập di chúc vẫn có thể cử nhiều người, mỗi người làm một việc riêng (như: cử ông A giữ di chúc, anh B quản lí tài sản, bà c phân chia tài sản…).

Người lập di chúc có quyền chỉ định người thừa kế, người được chỉ định có thực hiện hay không tuỳ thuộc vào ý chí chủ quan của họ. Đây không phải là nghĩa vụ pháp lí mà nó biểu hiện tinh thần tự nguyện, đoàn kết giúp đỡ người khác.

Luật LVN Group (biên tập)