1. Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động trong lĩnh vực trả lương

Người sử dụng lao động là một bên trong quan hệ lao động, có quyền quyết định và thực hiện các chính sách về tiền lương đối với người lao động thuộc đơn vị mình. Do đó, việc đảm bảo chế độ tiền lương được thực hiện đầy đủ, bảo vệ thu nhập chính đáng của người lao động phụ thuộc vào sự thỏa thuận của các bên và thái độ thực hiện của người sử dụng lao động.

Người sử dụng lao động có các quyền và nghĩa vụ như sau:

– Người sử dụng lao động có quyền lựa chọn hình thức trả lương theo thời gian, sản phẩm hoặc khoán và phải được duy trì trong một thời gian nhất định, trường hợp thay đổi hình thức trả lương thì người sử dụng lao động phải thông báo cho người lao động biết trước ít nhất 10 ngày. Điều này nhằm đảm bảo sự ổn định cho quan hệ lao động, tránh xáo trộn đời sống sinh hoạt của người lao động. Với hình thức trả lương theo thời gian, có thể lựa chọn trả lương theo năm, lương tháng, lương tuần, lương ngày và lương giờ, trong đó trả lương theo tháng là phổ biến và thông dụng nhất. Hình thức trả lương theo sản phẩm là hình thức trả lương căn cứ vào mức độ hoàn thành số lượng, chất lượng sản phẩm theo định mức lao động và đơn giá sản phẩm được giao. Trả lương khoán là hình thức trả lương căn cứ vào khối lượng, chất lượng công việc và thời gian phải hoàn thành. Thục chất, đây cũng là một trong những hình thức cụ thể của trả lương theo sản phẩm, áp dụng cho những công việc không thể giao từng chi tiết, từng bộ phận hoặc nếu giao từng chi tiết, từng bộ phận sẽ không hiệu quả.

– Người sử dụng lao động có quyền quy định hệ thống thang, bảng lương, định mức lao động, quy chế tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp lương… áp dụng trong đơn vị. Với vị thế, vai trò là người đầu tư vốn, tư liệu sản xuất, khoa học công nghệ và là người thuê lao động, người sử dụng lao động có quyền quyết định phân phối thu nhập trong đơn vị mình thể hiện qua quyền quy định hệ thống thang, bảng lương, định mức lao động, quy chế lương, phụ cấp lương, nâng bậc, nâng lương, tiền thưởng…. cho đơn vị. Để đảm bảo tính dân chủ và quyền lợi của người lao động, người sử dụng lao động phải tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện trước khi quy định thang bảng lương, định mức lao động và công khai trong toàn đơn vị khi đưa vào thực hiện (Điều 93 Bộ luật lao động năm 2019).

– Người sử dụng lao động có quyền khấu trừ tiền lương của người lao động theo quy định của pháp luật (Điều 102 Bộ luật lao động năm 2019). Theo đó, khi người lao động có hành vi làm hư hỏng dụng cụ, thiết bị gây thiệt hại về tài sản cho doanh nghiệp thì người sử dụng lao động có quyền khấu trừ vào tiền lương trước khi trả cho người lao động. Để đảm bảo điều kiện sống và ổn định sinh hoạt cho người lao động, pháp luật quy định mức khấu trừ tiền lương không quá 30% tiền lương hàng tháng sau khi trích nộp các khoản bảo hiểm, thuế thu nhập (khoản 3 Điều 102 Bộ luật lao động).

– Người sử dụng lao động có nghĩa vụ trả lương trực tiếp, đầy đủ và đúng thời hạn cho người lao động. Trường hợp người lao động không thể nhận lương trực tiếp thì người sử dụng lao động có thể trả lương cho người được người lao động uỷ quyền hợp pháp. Đồng thời, người sử dụng lao động cũng không được hạn chế hay can thiệp vào quyền tự quyết chi tiêu lương của người lao động, không được ép buộc người lao động chi tiêu lương vào việc mua hàng hoá, sử dụng dịch vụ của người sử dụng lao động hoặc của đơn vị khác mà người sử dụng lao động chỉ định. Pháp luật ghi nhận nghĩa vụ này như là một nguyên tắc trả lương trong chế độ tiền lương. Trường hợp đặc biệt, người sử dụng lao động không thể trả lương đúng thời hạn thì không được chậm quá 01 tháng và phải trả thêm cho người lao động một khoản tiền ít nhất bằng lãi suất huy động tiền gửi do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm trả lương theo cách tính quy định tạỉ Điều 97 Bộ luật lao động năm 2019.

Để đảm bảo giá trị và ý nghĩa của tiền lương, lương phải được trả bằng tiền đồng Việt Nam, trường hợp người lao động là người nước ngoài thì có thể bằng ngoại tệ. người sử dụng lao động cũng có thể trả trực tiếp hoặc qua tài khoản cá nhân của người lao động mở tại ngân hàng. Trường hợp trả qua tài khoản này thì người sử dụng lao động phải trả các loại phí liên quan đến việc mở tài khoản và chuyển tiền lương. Mỗi lần trả lương người sử dụng lao động phải kê khai bảng trả lương cho người lao động (Điều 95, 96 Bộ luật lao động năm 2019).

2. Quyền của người lao động vè trả lương

– Người lao động có quyền được biết lí do mọi khoản khấu trừ vào lương của mình. Bảo vệ người lao động trong thu nhập thể hiện rõ ở sự đảm bảo giá trị của tiền lương. Trong những trường hợp nhất định theo quy định pháp luật, cần khấu trừ tiền lương của người lao động, với tư cách là người thụ hưởng, người lao động được quyền biết mọi lí do khấu trừ. Đây là cơ sở quan trọng để người lao động bảo vệ mình trước người sử dụng lao động. Tương ứng với quyền này của người lao động, người sử dụng lao động chỉ được phép khấu trừ lương trong trường hợp luật định và phải thông báo cho người lao động biết cụ thể khoản khấu trừ và mức khấu trừ. Khi khấu trừ tiền lương của người lao động, người sử dụng lao động phải thảo luận với công đoàn cơ sở.

– Người lao động có quyền được tạm ứng tiền lương. Việc tạm ứng tiền lương được thực hịện trong trường hợp luật định hoặc do hai bên thỏa thuận. Trong trường hợp do hai bên thỏa thuận, pháp luật tôn trọng ý chí, nguyện vọng của các bên, vì vậy, không có quy định về trường hợp tạm ứng, lí do tạm ứng, mức tạm ứng… mà hoàn toàn phụ thuộc vào sự thỏa thuận của các bên. Nghĩa vụ tạm ứng của người sử dụng lao động chỉ đặt ra khi người lao động phải tạm thời nghỉ việc để thực hiện nghĩa vụ công dân, tiền lương tạm ứng tương ứng với số ngày người lao động tạm thời nghỉ việc từ 01 tuần ữở lên nhưng không quá 01 tháng lương và người lao động phải hoàn lại số tiền đã tạm ứng, trừ trường hợp thực hiện nghĩa vụ quân sự. Trường hợp nghỉ hàng năm người lao động cũng được tạm ứng một khoản tiền ít nhất bằng tiền lương của những ngày nghỉ.

Mọi vướng mắc pháp lý liên quan đến luật lao động về trả lương, Hãy gọi ngay: 1900.0191 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến.

Trân trọng./.

Bộ phận tư vấn pháp luật lao động – Công ty luật LVN Group