1.Thẩm quyền và thủ tục ra quyết định thi hành án bản án hình sự

>> Xem thêm: Luật sư tư vấn khởi kiện vụ án dân sự, đại diện tranh tụng tại Toà án

Thẩm quyền và thủ tục ra quyết định thi hành án bản án hình sự quy định tại Điều 364 Bộ luật tố tụng hình sự 2015, cụ thể như sau:

– Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm có thẩm quyền ra quyết định thi hành án hoặc ủy thác cho Chánh án Tòa án khác cùng cấp ra quyết định thi hành án.

– Thời hạn ra quyết định thi hành án là 07 ngày kể từ ngày bản án, quyết định sơ thẩm có hiệu lực pháp luật hoặc kể từ ngày nhận được bản án, quyết định phúc thẩm, quyết định giám đốc thẩm, quyết định tái thẩm.

Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được quyết định ủy thác thi hành của Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm thì Chánh án Tòa án được ủy thác phải ra quyết định thi hành án.

– Trường hợp người bị kết án phạt tù đang tại ngoại thì quyết định thi hành án phạt tù phải ghi rõ trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được quyết định, người đó phải có mặt tại cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện để thi hành án.

Trường hợp người bị kết án phạt tù đang tại ngoại mà bỏ trốn thì Chánh án Tòa án đã ra quyết định thi hành án yêu cầu cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh nơi người bị kết án phạt tù đang tại ngoại ra quyết định truy nã.

2. Theo quy định của pháp luật hiện hành thì ai có thẩm quyền ra quyết định thi hành án?

>> Xem thêm: Thủ tục thi hành quyết định về phá sản ? Thi hành án khi doanh nghiệp pháp sản ?

Kết quả của quá trình giải quyết vụ việc dân sự chính là bản án hoặc quyết định giải quyết vụ việc có hiệp lực pháp luật của Tòa án nhân dân cấp có thẩm quyền. Để được Tòa án chấp nhận yêu cầu và ghi nhận trong bản án, quyết định cũng là cả một hành trình dài thế nhưng chỉ dừng lại ở bản án hay quyết định của Tòa án thì cũng chưa thực sự giải quyết được vấn đề vì suy cho cùng bản án hay quyết định cũng mới chỉ ghi nhận quyền, nghĩa vụ của các bên về mặt giấy tờ và quan trọng hơn cả là làm sao để những nội dung Tòa án ghi trong bản án và quyết định được thực thi trên thực tế.

Trong trường hợp, các bên có ý thức tự giác thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình theo bản án, quyết định của Tòa án thì vụ việc coi như đã được thực thi xong. Tuy nhiên, trên thực tế có không ít trường hợp các bên không thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình theo bản án, quyết định của Tòa án. Chính vì vậy, Cơ quan Thi hành án được ra đời đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của các bên.

Việc thi hành nội dung bản án, quyết định dân sự của Tòa án chính là quá trình thi hành án dân sự.

Thi hành án dân sự được hiểu là hoạt động của cơ quan thi hành án dân sự, người được thi hành án, người phải thi hành án và các chủ thể khác trong việc thực hiện bản án, quyết định của Tòa án.

3. Thi hành án phạt tù là gì?

>> Xem thêm: Xã hội hoá thi hành án dân sự là gì ? Nguyên tắc của luật thi hành án dân sự

THA hình sự là giai đoạn cuối cùng trong các hoạt động tố tụng của các cơ quan thực thi pháp luật, trong đó buộc người bị xử phạt phải chấp hành hình phạt mà Tòa án đã quyết định. Bản án quyết định của Tòa án có được thi hành nghiêm chỉnh hay không là tùy thuộc chủ yếu vào giai đoạn này. Thi hành bản án và quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật là một hoạt động phức tạp, đa dạng liên quan đến nhiều lĩnh vực: từ việc thi hành các hình phạt chính như cánh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, trục xuất, tù có thời hạn, tù chung thân, tử hình đến các hình phạt bổ sung …. Như vậy thi hành án hình sự là việc đưa quyết định, bản án đã có hiệu lực của tòa án vào áp dụng trên thực tế thông qua các hoạt động của các cơ quan thực thi pháp luật và các cá nhân , tổ chức có liên quan.

Thi hành án phạt tù là một bộ phận của thi hành án hình sự, có vị trí quan trọng trong việc trừng trị người phạm tội nói riêng và giáo dục mọi người có ý thức tôn trọng, tuân thủ pháp luật cũng như những quy tắc sống xã hội chủ nghĩa từ đó góp một phần không nhỏ vào công tác phòng, chống tội phạm vì hình phạt tù là hình phạt có vị trí, vai trò rất quan trọng, là hình phạt có vai trò chính trong hệ thống hình phạt của Bộ luật Hình sự; được quy định trong chế tài tuyệt đại đa số các quy phạm pháp luật quy định về tội phạm và được Tòa án quyết định áp dụng nhiều nhất khi giải quyết các vụ án hình sự.

Thi hành án phạt tù là hoạt động nhằm tước đi quyền tự do của cá nhân. Người bị kết án phạt tù, buộc họ phải cách ly khỏi xã hội một thời gian theo quyết định của Tòa án. Như vậy, có thể hiểu thi hành án phạt tù là việc việc cách ly người phạm tội khỏi xã hội , tước bỏ quyền tự do của người phạm tội bị kết án phạt tù , buộc họ phải sống , cải tạo trong trại giam để cải tạo trở thành những công dân tốt , những người lương thiện có ích cho xã hội . Qua đó giáo dục mọi người tuân thủ pháp luật và góp phần vào công tác phòng , chống tội phạm .

Thi hành án phạt tù là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền buộc người bị kết án hình phạt tù chấp hành theo quyết định của bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực. Trong thời gian chấp hành hình phạt tù người bị kết án phải bị giam giữ, lao động và học tập ở trại giam dưới sự quản lí của Ban giám thị trại giam.

Tại Khoản 3 Điều 3 Luật Thi hành án hình sự năm 2019 quy định “Thi hành án phạt tù là việc cơ quan, người có thẩm quyền theo quy định của Luật này buộc người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân phải chịu sự quản lý giam giữ, giáo dục cải tạo”.

Từ những phân tích trên có thể hiểu : thi hành án phạt tù là hoạt động áp dụng pháp luật mang tính quyền lực nhà nước, tính thủ tục, tính định hướng mục đích, tính sáng tạo và tính khoa học do cơ quan nhà nước và cá nhân có thẩm quyền thực hiện dựa trên những nguyên tắc nhất định nhằm đưa bản án phạt tù đã có hiệu lực của Tòa án ra thi hành trên thực tế nhằm cải tạo giáo dục người bị kết án phạt tù trở thành người lương thiện, có ích cho xã hội .

4. Quy định pháp luật về thi hành án phạt tù trong thi hành án hình sự

>> Xem thêm: Thủ tục xét đơn yêu cầu không công nhận bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài

Cơ quan thi hành án phạt tù

Tại Khoản 1 Điều 17 Luật Thi hành án hình sự quy định: “Trại giam là cơ quan thi hành án phạt tù”

Cơ quan thi hành án phạt tù là cơ quan chuyên trách được Nhà nước giao nhiệm vụ thi hành bản án phạt tù của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật đó là: Trại giam thuộc Bộ Công an, trại giam thuộc Bộ Quốc phòng, trại giam thuộc quân khu. Cơ quan thi hành án hình sự Công an tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Cơ quan thi hành án hình sự Công an huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; Cơ quan thi hành án hình sự quân khu và tương đương.

Quyết định thi hành án phạt tù

Quyết định thi hành án phạt tù được quy định tại Điều 22 của Luật Thi hành án hình sự:

– Quyết định thi hành án phạt tù phải ghi rõ họ, tên, chức vụ người ra quyết định; bản án, quyết định được thi hành; tên cơ quan có nhiệm vụ thi hành quyết định thi hành án; họ, tên, ngày, tháng, năm sinh, nơi cư trú của người bị kết án; thời hạn chấp hành án phạt tù, thời hạn chấp hành hình phạt bổ sung. Trường hợp người bị kết án đang tại ngoại, quyết định thi hành án phải ghi rõ trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được quyết định, người bị kết án phải có mặt tại cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện nơi người đó cư trú, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu nơi người đó làm việc.

– Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày ra quyết định thi hành án phạt tù, Tòa án phải gửi quyết định đó cho cá nhân, cơ quansau đây:

+ Người chấp hành án và người đại diện trong trường hợp người chấp hành án là người dưới 18 tuổi;

+ Viện kiểm sát cùng cấp;

+ Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh hoặc cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu;

+ Trại tạm giam nơi người chấp hành án đang bị tạm giam hoặccơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện nơi người chấp hành án đang bị tạm giam tại nhà tạm giữ hoặc đang tại ngoại;

+ Sở Tư pháp nơi Tòa án đã ra quyết định thi hành án có trụ sở;

+ Bộ Ngoại giao trong trường hợp người chấp hành án là người nước ngoài.

Về thi hành quyết định thi hành án phạt tù

Điều 23 của Luật Thi hành án hình sự quy định về việc thi hành quyết định thi hành án phạt tù như sau:

– Người bị kết án phạt tù đang bị tạm giam thì trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được quyết định thi hành án, trại tạm giam thuộc Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện nơi người bị kết án phạt tù đang bị tạm giam phải tống đạt quyết định thi hành án cho người bị kết án và báo cáo cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh. Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được báo cáo, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh hoàn chỉnh hồ sơ, lập danh sách người chấp hành án phạt tù để báo cáo cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an. Trường hợp người bị kết án phạt tù đang bị tạm giam tại trại tạm giam thuộc Bộ Công an thì trại tạm giam phải tống đạt quyết định thi hành án cho người bị kết án, hoàn chỉnh hồ sơ, lập danh sách để báo cáo cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an. Trường hợp người đang chấp hành án bị kết án về hành vi phạm tội khác thì trại giam tống đạt quyết định thi hành án của bản án mới cho người đó.

Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được báo cáo của cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh hoặc trại tạm giam thuộc Bộ Công an, cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an ra quyết định đưa người chấp hành án đi chấp hành án.

– Trường hợp người bị kết án phạt tù đang bị tạm giam tại trại tạm giam cấp quân khu thì trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được quyết định thi hành án, trại tạm giam phải tống đạt quyết định thi hành án cho người bị kết án và báo cáo cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu. Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được báo cáo, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu hoàn chỉnh hồ sơ, lập danh sách người chấp hành án phạt tù để báo cáo cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Quốc phòng. Trường hợp người bị kết án phạt tù đang bị tạm giam tại trại tạm giam thuộc Bộ Quốc phòng thì trại tạm giam phải tống đạt quyết định thi hành án cho người bị kết án, hoàn chỉnh hồ sơ, lập danh sách để báo cáo cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Quốc phòng. Trường hợp người đang chấp hành án bị kết án về hành vi phạm tội khác thì trại giam tống đạt quyết định thi hành án của bản án mới cho người đó.

Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được báo cáo của cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu hoặc trại tạm giam thuộc Bộ Quốc phòng, cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Quốc phòng ra quyết định đưa người chấp hành án đi chấp hành án.

– Trong thời gian chờ chuyển đến nơi chấp hành ánphạt tù, người chấp hành án được hưởng chế độ như đối với phạm nhân.

– Trường hợp người bị kết án phạt tù đang tại ngoại thì trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được quyết định thi hành án, người chấp hành án phải có mặt tại trụ sở cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện hoặc cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu được chỉ định trong quyết định thi hành án; quá thời hạn này mà người đó không có mặt, Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp hoặc Vệ binh hỗ trợtư pháp thực hiện áp giải thi hành án.

Trường hợp người bị kết án phạt tù đang tại ngoại bỏ trốn thì cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu ra quyết định truy nã và tổ chức truy bắt; trường hợp người đó có dấu hiệu mắc bệnh tâm thần, bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình thì cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện hoặc cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu thực hiện trưng cầu giám định; trường hợp kết quả giám định xác định người đó mắc bệnh tâm thần, bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình thì cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu đề nghị Tòa án đã ra quyết định thi hành án quyết định áp dụng biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh.

Trường hợp người bị kết án phạt tù đang tại ngoại chết thì cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu báo cáo Tòa án đã ra quyết định thi hành án để ra quyết định đình chỉ thi hành án.

5. Thời hạn ra quyết định thi hành án là bao nhiêu ngày ?

Căn cứ theo khoản 2 điều 364 bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định :

ngày nhận được bản án, quyết định phúc thẩm, quyết định giám đốc thẩm, quyết định tái thẩm.

Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được quyết định ủy thác thi hành của Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm thì Chánh án Tòa án được ủy thác phải ra quyết định thi hành án.

3. Trường hợp người bị kết án phạt tù đang tại ngoại thì quyết định thi hành án phạt tù phải ghi rõ trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được quyết định, người đó phải có mặt tại cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện để thi hành án.

Trường hợp người bị kết án phạt tù đang tại ngoại mà bỏ trốn thì Chánh án Tòa án đã ra quyết định thi hành án yêu cầu cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh nơi người bị kết án phạt tù đang tại ngoại ra quyết định truy nã.

Mọi vướng mắc pháp lý liên quan đến luật hình sự, Hãy gọi ngay: 1900.0191, để được Luật sư của LVN Group tư vấn pháp luật hình sự trực tuyến.

Trân trọng./.

Bộ phận tư vấn pháp luật hình sự – Công ty luật LVN Group (biên tập)