Đặc điểm, ý nghĩa và các phương pháp tư duy logic hình thức

1. Đặc điểm của tư duy pháp lý

Tư duy pháp lý là cách nghĩ, cách phân biệt, cách lập luận pháp lý phải tuân thủ theo khi áp dụng pháp luật ,thực hiện pháp luật phù hợp với luật lệ lẽ phải và quyền con người

Tư duy pháp lý có những đặc điểm sau:

* TDPL không vòng vo, đi trúng vào vấn đề bằng cách tập trung:

– Nghiên cứu, phân tích sự kiện thực tế

– Tìm đúng quy tắc pháp lí áp dụng

– Đưa ra giải pháp pháp lí phù hợp

* TDPL mang tính phản biện và tính thuyết phục cao

*TDPL rất đa dạng, có nhiều cấp độ, nhiều cách tiếp nhận, nhiều phương pháp tư duy khác nhau

 Về cơ bản, luật học so sánh đã coi tư duy pháp lí như là một tiêu chí cơ bản để so sánh và nhóm các hệ thống pháp luật trên thế giới. Các nhà luật học so sánh luôn khẳng định sự khác biệt trong tư duy pháp lí của các luật gia Anh – Mĩ so với tư tư duy pháp lí của châu Âu lục địa. Tương tự vậy, tư duy pháp lí của các luật Hồi giáo hay hệ thống xã hội chủ nghĩa cũng không giống nhau.

Như vậy, trên thực tế tư duy pháp lí khá đa dạng, bởi mọi thứ thuộc về nhận thức luôn chịu sự quy định của tồn tại xã hội. Tư duy logic là điều kiện tiên quyết trong hoạt động nhận thức – tư duy của mỗi luật gia, tuy nhiên phong cách tư duy và phương pháp tư duy là không giống nhau, điều này tọa nên sự đa dạng cảu tư duy pháp lí. Ngoài ra mỗi luật gia lại là một sản phẩm của xã hội và mang tính chất cá biệt. Mỗi cá nhân chịu sự tác động của các yếu tố khác nhau*

*TDPL là một loại hình của tư duy, vì vậy nó cũng cần phải tuân thủ đầy đủ những quy luật cơ bản của tư duy logic hình thức

2. Ý nghĩa của tư duy pháp lý

Tư duy pháp lí giúp chúng ta có kĩ năng nhận biết các vấn đề pháp lí và xác định các công cụ lập luận:

+ Lập luận trong tư duy: sử dụng các thao tác suy luận, bằng ngôn ngữ pháp lí, luật sư đưa ra những lí lẽ nhằm dẫn dắt người nghe đến hệ thống các cơ sở pháp lí, rút ra kết luận về vấn đề pháp lí nhằm chứng minh, khẳng định hoặn phủ định vể một vấn đề pháp lí nào đó. 

+ Sử dụng luận điểm, luận cứ, luận chứng nhằm xác định bản chất và tính hợp pháp của vấn đề pháp lí; đưa ra luận điểm, luận chứng, luận cứ chặt chẽ, phân tích lí lẽ có căn cứ, thuyết phục nhằm tìm ra lẽ phải, chứng minh sự thật đúng đắn và chân lí thuộc về mình, khẳng định hoạc phủ định vấ đề pháp lí nhất định để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.

+ Xác định ranh giới, mức độ đáp ứng yêu cầu của khách hàng dựa trên các tình tiết, sự kiện và luật pháp

– Giúp cho việc lập luận được chặt chẽ, có căn cứ, có tính thuyết phục, đặc biệt là tránh được những sai lầm do vi phạm các quy tắc quy luật của tư duy

– Giúp phát triển tư duy phản biện, giúp phát hiện được những lỗi logic trong tranh luận, nhưng thủ thuật nguy biện trong trình bày quan điểm, tư tưởng

– Làm tăng khả năng nhận thức khám phá của những người hành nghề luật, phục vụ trực tiếp cho công việc của mình.

3. Các phương pháp tư duy logic hình thức

3.1. Phương pháp tư duy diễn dịch