Năng lực và thu nhập (ability and earnings) là các chỉ tiêu cho biết năng lực và trình độ giáo dục (ví dụ số uảm đến trường) có mối quan hệ tương quan chặt chẽ với nhau. Điều này làm cho người ta đi đến nhận định ràng phần lớn thu nhập ước tính phát sinh từ giáo dục thực ra là thu nhập trả cho năng lực. Mãi cho đến gần đây, người ta vẫn chưa biết rằng chi phí để tạo ra năng lực làm giảm lợi suất của giáo dục rất nhiều. Nhưng các nghiên cứu về những cặp sinh đôi hoàn toàn giống nhau (được giả định là có năng lực như nhau) cho thấy lợi suất của giáo dục ngày càng giảm. Lợi suất thưc sự của giáo dục có thể chi bằng một phần trăm, chứ không phải mười phần trăm như trước đây người ta vần nghĩ.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế vần còn tranh cãi về kết quả nghiên cứu trên. Nếu kết quả này đúng, thì người ta phải coi các khoản chi cho giáo dục là tiêu dùng giáo dục. Nhưng ngay cả trong trường hợp đó, thì giáo dục cũng ảnh hưởng tới thu nhập và vì vậy người ta tiếp tục coi giáo dục là một khoản đầu tư. Xem vốn nhân lực.