Nội dung cơ bản của biện pháp biện pháp tạm giữ tài sản, giấy tờ của đương sự trong thi hành án dân sự?

Bản chất của Nhà nước Cộng hòa Xã hội là Nhà nước của dân, do dân và vì dân. Nghĩa là Nhà nước được tạo thành bởi nhân dân, đảm bảo lợi ích cho nhân dân. Theo đó, các quyền và lợi ích hợp pháp của mọi công dân đều được đảm bảo công bằng trước pháp luật, và các cá thể vi phạm pháp luật đều bị trừng phạt nghiêm minh để thi hành công lý xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình đất nước phát triển không ngừng về mọi mặt, thì xã hội cũng phát triển theo cùng nhiều mặt tối của nó. Mặc dù thi hành án dân sự đã cố gắng hết sức trong vai trò đảm bảo cho bản án hay quyết định của Tòa án được chấp hành thì vẫn có những người cố tình lợi dụng điểm thiếu sót của pháp luật để thực hiện các hành vi trái với đạo đức như cố tình bỏ qua việc thi hành án. Nhà nước ta đã bổ sung thêm các biện pháp bảo đảm thi hành án, nhấn mạnh sự cần thiết và quan trọng của các biện pháp này đối với công tác thi hành án. Trong rất nhiều trường hợp, các đương sự cố tình tẩu tán hoặc hủy hoại tài sản của mình trước khi các chấp hành viên tiến hành các biện pháp cưỡng chế nhằm trốn tránh việc thực hiện thi hành án khi có đủ điều kiện. Điều này phá vỡ sự công bằng của pháp luật, do đó vai trò của biện pháp đảm bảo thi hành án trong công tác thi hành án dân sự ngày càng được đề cao để ngăn chặn các hành vi trên. Sau nhiều năm triển khai thực hiện, Luật thi hành án dân sự cũng đã phát huy được ưu điểm của mình, tuy nhiên vẫn còn một số bất cập nhất định cần được nghiên cứu, làm rõ thêm. Việc cưỡng chế thi hành án như tạm giữ tài sản, giấy tờ của đương sự vô cùng phức tạp, vì việc này có tác động sâu rộng đến các quan hệ xã hội của người được thi hành án, người phải thi hành án và nhiều người liên quan. Do đó đòi hỏi cần phải nghiên cứu kĩ lưỡng về vấn đề này trước khi thực hiện các biện pháp đảm bảo thi hành án.

Về bản án, quyết định được thi hành thì căn cứ theo quy định tại Điều 2 Luật thi hành án dân sự sửa đổi 2014

Điều 2. Bản án, quyết định được thi hành

Những bản án, quyết định được thi hành theo Luật này bao gồm:

1. Bản án, quyết định quy định tại Điều 1 của Luật này đã có hiệu lực pháp luật:

a) Bản án, quyết định hoặc phần bản án, quyết định của Toà án cấp sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm;

b) Bản án, quyết định của Toà án cấp phúc thẩm;

c) Quyết định giám đốc thẩm hoặc tái thẩm của Toà án;

d) Bản án, quyết định dân sự của Toà án nước ngoài, quyết định của Trọng tài nước ngoài đã được Toà án Việt Nam công nhận và cho thi hành tại Việt Nam;

đ) Quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh của Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh mà sau 30 ngày kể từ ngày có hiệu lực pháp luật đương sự không tự nguyện thi hành, không khởi kiện tại Toà án;

e) Quyết định của Trọng tài thương mại.

2. Những bản án, quyết định sau đây của Toà án cấp sơ thẩm được thi hành ngay, mặc dù có thể bị kháng cáo, kháng nghị:

a) Bản án, quyết định về cấp dưỡng, trả lương, trả công lao động, trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm, trợ cấp mất sức lao động hoặc bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ, tổn thất về tinh thần, nhận người lao động trở lại làm việc;

b) Quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời.

Theo quy định tại Điều 66 Luật thi hành án dân sự sửa đổi 2014 thì:

Điều 66. Biện pháp bảo đảm thi hành án

1. Chấp hành viên có quyền tự mình hoặc theo yêu cầu bằng văn bản của đương sự áp dụng ngay biện pháp bảo đảm thi hành án nhằm ngăn chặn việc tẩu tán, huỷ hoại tài sản, trốn tránh việc thi hành án. Khi áp dụng biện pháp bảo đảm thi hành án, Chấp hành viên không phải thông báo trước cho đương sự.

2. Người yêu cầu Chấp hành viên áp dụng biện pháp bảo đảm phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về yêu cầu của mình. Trường hợp yêu cầu áp dụng biện pháp bảo đảm không đúng mà gây thiệt hại cho người bị áp dụng biện pháp bảo đảm hoặc cho người thứ ba thì phải bồi thường.

3. Các biện pháp bảo đảm thi hành án bao gồm:

a) Phong toả tài khoản;

b) Tạm giữ tài sản, giấy tờ;

c) Tạm dừng việc đăng ký, chuyển dịch, thay đổi hiện trạng về tài sản. 

Căn cứ theo quy định tại Điều 68 Luật thi hành án dân sự sửa đổi 2014 thì:

Điều 68. Tạm giữ tài sản, giấy tờ của đương sự

1. Chấp hành viên đang thực hiện nhiệm vụ thi hành án có quyền tạm giữ hoặc yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân hỗ trợ để tạm giữ tài sản, giấy tờ mà đương sự đang quản lý, sử dụng.

2. Việc tạm giữ tài sản, giấy tờ phải lập biên bản có chữ ký của Chấp hành viên và đương sự. Trường hợp đương sự không ký thì phải có chữ ký của người làm chứng. Biên bản tạm giữ tài sản, giấy tờ phải được giao cho đương sự.

3. Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày tạm giữ tài sản, giấy tờ, Chấp hành viên ra một trong các quyết định sau đây:

a) Áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án nếu xác định được tài sản, giấy tờ tạm giữ thuộc sở hữu của người phải thi hành án;

b) Trả lại tài sản, giấy tờ tạm giữ cho đương sự trong trường hợp đương sự chứng minh tài sản, giấy tờ tạm giữ không thuộc quyền sở hữu của người phải thi hành án. Việc trả lại tài sản, giấy tờ tạm giữ phải lập biên bản, có chữ ký của các bên.

Biện pháp tạm giữ tài sản, giấy tờ của đương sự được quy định tại Điều 68 Luật Thi hành án dân sự sửa đổi 2014 và được hướng dẫn chi tiết tại Điều 18 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thi hành án dân sự. Tạm giữ tài sản, giấy tờ của đương sự áp dụng nhằm tạm giữ các tài sản, giấy tờ của đương sự để ngăn chặn việc tẩu tán, hủy hoại đối với các tài sản, giấy tờ này. Đây là biện pháp mang tính cấp bách và linh hoạt, nhằm tạo điều kiện và cơ sở pháp lý cho tác nghiệp nghiệp vụ khi phát hiện đương sự có tài sản, giấy tờ để thi hành án và áp dụng trong bất cứ giai đoạn nào trong quá trình tổ chức thi hành án.