1.Hình phạt tiền là gì? Quy định về hình thức phạt tiền theo Bộ luật hình sự
>>Luật sư tư vấn hình sự trực tuyến, gọi:1900.0191
Phạt tiền có thể được xem là một trong những hình phạt ra đời sớm nhất ở Việt Nam và qua mỗi thời kỳ lịch sử khác nhau thì hình thức, nội dung, mục đích của hình phạt tiền lại được thể hiện một cách khác nhau. Dù vậy, phạt tiền vẫn khẳng định vai trò của mình là hình phạt quan trọng không thể thiếu và được áp dụng một cách phổ biến, tạo tính đa dạng, hoàn thiện cho hệ thống hình phạt hiện nay.
Có thể hiểu, phạt tiền là một trong những hình phạt được Tòa án quyết định trong bản án kết tội đối với người bị kết án về những tội phạm được Bộ luật hình sự xác định, có nội dung là tước một khoản tiền nhất định của họ sung vào công quỹ và thông qua đó giáo dục, cải tạo, ngăn ngừa họ phạm tội mới, đồng thời có ý nghĩa trong việc phòng ngừa, giáo dục chung.
Phạt tiền với nội dung là tước đi một khoản tiền của người bị kết án đồng nghĩa với việc tác động trực tiếp đến kinh tế của người đó. Sự tước bỏ một khoản tiền nhất định của người bị kết án thể hiện tính nghiêm khắc của hình phạt này, làm cho họ nhận thức được sự lên án của nhà nước đối với hành vi phạm tội đã thực hiện. Nếu không thực hiện việc phạt tiền thì có lẽ người phạm tội sẽ không ý thức được những lỗi lầm của mình để tránh phạm lỗi những lần sau. Phạt tiền ngoài tác dụng răn đe người bị kết án đồng thời cũng là biện pháp loại trừ điều kiện thuận lợi cho người này tái phạm trong một số trường hợp, ở một số loại tội phạm.
Bên cạnh mục đích trừng trị và giáo dục riêng đối với người phạm tội, phạt tiền còn có ý nghĩa trong việc giáo dục chung đối với cộng đồng. Với đặc trưng của hình phạt này là việc tước bỏ lợi ích kinh tế – lợi ích vật chất đang được số đông “theo đuổi” hiện nay thì phạt tiền giúp giáo dục mọi người ý thức chấp hành pháp luật, nếu vi phạm thì phải chịu mất một khoản tiền. Đối với một số loại tội phạm (như tội phạm về kinh tế) thì cách thức tác động này của tội phạm có ưu thế hơn hẳn so với những cách thức tác động của các hình phạt khác.
>> Xem thêm: Truy cứu trách nhiệm hình sự là gì ? Quy định về truy cứu trách nhiệm hình sự?
Theo quy định của Bộ luật hình sự 2015 tại Điều 35 về hình phạt tiền thì có hai trường hợp áp dụng hình phạt tiền đó là phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính và phạt tiền được áp dụng là hình phạt bổ sung. Chính vì vậy mà phạt tiền được xem là loại hình phạt lưỡng tính. Tuy nhiên, tính chất lưỡng tính này của hình phạt tiền chỉ tồn tại trong quy định của luật. Đó là đối với cùng một tội phạm, không cho phép áp dụng hình phạt tiền vừa là hình phạt chính, cũng vừa là hình phạt bổ sung, nghĩa là hình phạt tiền chỉ có thể áp dụng là hình phạt bổ sung đối với một tội phạm khi không áp dụng là hình phạt chính đối với tội phạm đó. Cụ thể những phân tích sau đây sẽ làm rõ.
Phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính đối với các trường hợp sau đây:
– Tội phạm mà người bị kết án thực hiện là tội phạm ít nghiêm trọng hoặc là tội phạm nghiêm trọng và khung hình phạt đối với tội ấy có quy định hình phạt này. Trong đó, tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt được Bộ luật hình sự quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm. Còn tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật hình sự quy định đối với tội ấy là từ trên 03 năm đến 07 năm tù.
– Tội phạm mà người bị kết án thực hiện là tội phạm rất nghiêm trọng và thuộc các nhóm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, môi trường, trật tự công cộng, an toàn công cộng và một số tội phạm khác được Bộ luật hình sự quy định. Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm đến 15 năm tù.
>> Xem thêm: Bảo vệ quyền lợi của cá nhân khi bị công an đánh ? Phải làm gì khi bị đe đọa đánh đập ?
2. Có hình phạt là phạt tiền đối với người phạm tội dưới 18 tuổi ?
em A năm nay 17 tuổi, em có phạm tội và em A có bán hàng on hàng tháng kiém thu nhập từ 5- 6 triệu đồng một tháng . em A phạm tội ít nghiêm trọng . Vậy Luật sư của LVN Group cho tôi hỏi em A có được áp dụng hình phạt tiền trong trường hợp này ?
Người gửi: [email protected]
Trân trọng/
Luật sư trả lời:
Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến chứng tôi. Cau hỏi của bạn được đội ngũ Luật sư của LVN Group của chúng tôi biên tập và trả lời bạn như sau
Vì bạn không nếu rõ tội của em bạn là gì cung như bạn không đề cấp đến mức án mà tòa án đã tuyên cho em bạn. Vậy chúng tôi chỉ có thể trả lời hình phạt phạt tiền đối với người dưới 18 áp dụng trong các trường hợp quy định tại điều 99 Bộ luật hình sự 2015 quy định:
Điều 99. Phạt tiền
Phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, nếu người đó có thu nhập hoặc có tài sản riêng.
Mức tiền phạt đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội không quá một phần hai mức tiền phạt mà điều luật quy định.
3.Quy định của pháp luật về hình phạt tiền đối với ngừơi dứơi 18 tuổi
>> Xem thêm: Cố ý gây thương tích là gì ? Quy định về tội cố ý gây thương tích theo luật hình sự
Tại Điều 72 Bộ luật hình sự năm cũ, sửa đổi bổ sung năm 2009 đã quy định phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính đối với người dưới 18 tuổi phạm tội nếu họ ở độ tuổi từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi và họ có thu nhập hoặc có tài sản riêng.
Đến Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), tại Điều 99 quy định:
“Phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, nếu người đó có thu nhập hoặc có tài sản riêng”.
“Mức tiền phạt đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội không quá một phần hai mức tiền phạt mà điều luật quy định”.
Đồng thời, hình phạt tiền không chỉ được áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng mà còn được áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội nghiêm trọng rất nghiêm trọng.
Ngoài mục đích phòng ngừa riêng – giáo dục người phạm tội, hình phạt này cũng có tính răn đe, giáo dục đối với người khác và qua đó có khả năng phòng ngừa chung.
Khi phạt tiền người dưới 18 tuổi phạm tội cần tuân thủ các quy định tại các Điều 35 và Điều 99 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Mức phạt tiền đối với người dưới 18 tuổi phạm tội được quyết định theo tính chất, mức độ nghiêm trọng của tội phạm, tình hình tài sản của người phạm tội, sự biến động giá và không được quá 1/2 mức tiền phạt mà điều luật quy định.
>> Xem thêm: Hỏi về việc xử phạt đi sai làn đường khi rẽ ? Lỗi không bật đèn tín hiệu
4. Phạm vi áp dụng hình phạt tiền
Phạm vi áp dụng hình phạt tiền chung được quy định tại điều 35 của bộ luật hình sự 2015.
“Điều 35: Phạt tiền
1. Phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính đối với các trường hợp sau đây:
a) Người phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng do Bộ luật này quy định;
b) Người phạm tội rất nghiêm trọng xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, môi trường, trật tự công cộng, an toàn công cộng và một số tội phạm khác do Bộ luật này quy định.
2. Hình phạt tiền được áp dụng là hình phạt bổ sung đối với người phạm tội về tham nhũng, ma túy hoặc những tội phạm khác do Bộ luật này quy định.
3. Mức tiền phạt được quyết định căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm của tội phạm, đồng thời có xét đến tình hình tài sản của người phạm tội, sự biến động của giá cả, nhưng không được thấp hơn 1.000.000 đồng.
4. Hình phạt tiền đối với pháp nhân thương mại phạm tội được quy định tại Điều 77 của Bộ luật này.”
Và tại điều 77
>> Xem thêm: Nguyên nhân của tội phạm là gì ? Cách phân loại, phân tích các nguyên nhân của tội phạm
“Điều 77: Phạt tiền
1. Phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính hoặc hình phạt bổ sung đối với pháp nhân thương mại phạm tội.
2. Mức tiền phạt được quyết định căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm của tội phạm và có xét đến tình hình tài chính của pháp nhân thương mại phạm tội, sự biến động của giá cả nhưng không được thấp hơn 50.000.000 đồng.”
Như vậy, hình phạt tiền được coi là một hình phạt chính trong bộ luật hình sự 2015 và phạm vi áp dụng hình phạt tiền là đối với người từ 16 tuổi đến dưới 18 tuối nếu người đó có tiền hoặc có tài sản riêng; người phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng trong một số trường hợp được nêu trong bộ luật hình sự 2015 và người phạm tội rất nghiêm trọng xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, môi trường, trật tự công cộng, an toàn công cộng,…, ngoài ra phạt tiền còn là hình phạt bổ sung đối với người phạm tội về tham nhũng, ma túy hay với pháp nhân thương mại phạm tội.
Và tại bộ luật hình sự 2015 đã mở rộng nêu rõ phạm vi áp dụng hình phạt tiền hơn so với bộ luật hình sự cũ. Chẳng hạn như bổ sung thêm người phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng, phạm tội rất nghiêm trọng trong một số trường hợp được bộ luật quy định và trường hợp phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính hoặc hình phạt bổ sung đối với pháp nhân thương mại phạm tội.
5.Có áp dụng hình phạt tiền đối với người chưa thành niên phạm tội không?
>> Xem thêm: Đào ngũ là gì ? Khái niệm đào ngũ được hiểu như thế nào ?
Căn cứ Điều 35 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về nguyên tắc chung khi phạt tiền như sau:
“1. Phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính đối với các trường hợp sau đây:
a) Người phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng do Bộ luật này quy định;
b) Người phạm tội rất nghiêm trọng xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, môi trường, trật tự công cộng, an toàn công cộng và một số tội phạm khác do Bộ luật này quy định.
2. Hình phạt tiền được áp dụng là hình phạt bổ sung đối với người phạm tội về tham nhũng, ma túy hoặc những tội phạm khác do Bộ luật này quy định.
3. Mức tiền phạt được quyết định căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm của tội phạm, đồng thời có xét đến tình hình tài sản của người phạm tội, sự biến động của giá cả, nhưng không được thấp hơn 1.000.000 đồng.
4. Hình phạt tiền đối với pháp nhân thương mại phạm tội được quy định tại Điều 77 của Bộ luật này”.
Điều 99 quy định phạt tiền đối với người chưa thành niên như sau:
“Phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, nếu người đó có thu nhập hoặc có tài sản riêng.
Mức tiền phạt đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội không quá một phần hai mức tiền phạt mà điều luật quy định”.
Dựa vào các quy định trên, người phạm tội bị áp dụng phạt tiền là hình phạt chính nếu thuộc các trường hợp thuộc khoản 1 Điều 35 và là hình phạt bổ sung nếu thuộc khoản 2 Điều 35, tuy nhiên đối với người chưa thành niên thì phạt tiền chỉ được áp dụng là hình phạt chính đối với người chưa thành niên phạm tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, nếu người đó có thu nhập hoặc có tài sản riêng. Không phạt tiền đối với người chưa thành niên phạm tội dưới 16 tuổi.
Mọi vướng mắc pháp lý liên quan đến lĩnh vực hình sự về trách nhiệm hình sự, quyết định hình phạt, tổng hợp hình phạt, Hãy gọi ngay: 1900.0191để được Luật sư tư vấn pháp luật hình sự trực tuyến qua tổng đài. Đội ngũ Luật sư của LVN Group giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực hình sự luôn sẵn sàng lắng nghe và giải đáp cụ thể.
Trân trọng./.
Bộ phận tư vấn pháp luật hình sự – Công ty luật LVN Group