Việc hỏi cung bị can được thực hiện như thế nào?

1.Hỏi cung bị can là gì?Sự có mặt của kiểm sát viên khi hỏi cung ?

>> Xem thêm: Tội phạm về ma túy là gì ? Quy định pháp luật về tội phạm ma túy

Hỏi cung bị can là hoạt động điều tra theo tố tụng (trong khoa học điều tra hình sự gọi là biện pháp điều tra), do Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định.

Hỏi cung bị can có ý nghĩa lớn trong việc điều tra, xác định sự thật khách quan của vụ án. Do đó, về thời gian, việc hỏi cung bị can do Điều tra viên tiến hành ngay sau khi có quyết định khởi tố bị can. Về địa điểm, có thể hỏi cung bị can tại nơi tiến hành điều tra hoặc tại nơi ở của người đó.

Như vậy, theo quy định của điêu luật đang bình luận, Điều tra viên được quyền hỏi cung bị can trước khi có quyêt định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can của Viện kiểm sát.

Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 bổ sung quy định trước khi hỏi cung bị can, Điều tra viên phải thông báo cho Kiểm sát viên và người bào chữa thời gian, địa điểm hỏi cung.

Khi xét thấy cần thiết, Kiểm sát viên tham gia việc hỏi cung bị can. Quy định này, một mặt vừa đảm bảo hoạt động hỏi cung bị can được kiểm sát chặt chẽ bởi Viện kiểm sát, mặt khác bảo đảm quyên bào chữa của bị can.

Sự có mặt của kiểm sát viên và người bào chữa sẽ tránh được những vi phạm quyền của bị can.

Bảo đảm quyền lợi của bị can

>> Xem thêm: Nguyên nhân của tội phạm là gì ? Cách phân loại, phân tích các nguyên nhân của tội phạm

Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải báo trước một thời gian hợp lí cho người bào chữa về thời gian, địa điểm tiến hành hoạt động tố tụng (bao gồm hoạt động hỏi cung bị can) mà họ có quyền tham gia.

Điều luật cho thấy quan điểm của nhà làm luật hướng đến bảo đảm quyền của bị can. Thời gian hợp lí nên hiểu là khoảng thời gian nhằm đảm bảo cho người bào chữa cố thể thu xếp, chuẩn bị tham gia hoạt động hỏi cung bị can, bảo vệ các quyền và lợi ích pháp lí, trợ giúp pháp lí tốt nhất cho bị can.

Quy định này sẽ phát huy tác dụng, thể hiện sự tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền công dân trong tố tụng hình sự của Nhà nước Việt Nam khi được thi hành đúng đắn, công tâm.

2. Quy định của pháp uật về hỏi cung bị can

>> Xem thêm: Ý nghĩa khi nghiên cứu nạn nhân của tội phạm ? Yếu tố tác động nguy cơ trở thành nạn nhân tội phạm

1. Việc hỏi cung bị can do Điều tra viên tiến hành ngay sau khi có quyết định khởi tố bị can. Có thể hỏi cung bị can tại nơi tiến hành điều tra hoặc tại nơi ở của người đó. Trước khi hỏi cung bị can, Điều tra viên phải thông báo cho Kiểm sát viên và người bào chữa thời gian, địa điểm hỏi cung. Khi xét thấy cần thiết, Kiểm sát viên tham gia việc hỏi cung bị can.

2. Trước khi tiến hành hỏi cung lần đầu, Điều tra viên phải giải thích cho bị can biết rõ quyền và nghĩa vụ theo quy định tại Điều 60 của Bộ luật tố tụng hình sự 2015. Việc này phải ghi vào biên bản.

Trường hợp vụ án có nhiều bị can thì hỏi riêng từng người và không để họ tiếp xúc với nhau. Có thể cho bị can viết bản tự khai của mình.

3. Không hỏi cung bị can vào ban đêm, trừ trường hợp không thể trì hoãn được nhưng phải ghi rõ lý do vào biên bản.

4. Kiểm sát viên hỏi cung bị can trong trường hợp bị can kêu oan, khiếu nại hoạt động điều tra hoặc có căn cứ xác định việc điều tra vi phạm pháp luật hoặc trong trường hợp khác khi xét thấy cần thiết. Việc Kiểm sát viên hỏi cung bị can được tiến hành theo quy định tại Điều này.

5. Điều tra viên, Cán bộ điều tra, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên bức cung, dùng nhục hình đối với bị can thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự.

6. Việc hỏi cung bị can tại cơ sở giam giữ hoặc tại trụ sở Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh.

Việc hỏi cung bị can tại địa điểm khác được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh theo yêu cầu của bị can hoặc của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.

>> Xem thêm: Tội phạm chiến tranh là gì ? Các phương pháp, phương tiện chiến tranh bị cấm

Điểm mới của điều luật

Khoản 6 là quy định mới bổ sung trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015. Quy định này hướng đến ngăn ngừa sự vi phạm pháp luật, vi phạm quyền; lợi ích của bị can, ngăn ngừa bức cung và dùng nhục hình đối với bị can.

Việc hỏi cung bị can tại cơ sở giam giữ hoặc tại trụ sở Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều ưa phải được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh.

Theo quy định tại điều 2 Nghị quyết về việc thi hành Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 số 110/2015/QH13 của Quốc hội ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015: “Giao Bộ trưởng Bộ Công an quyết định cụ thể nơi có điều kiện đế thực hiện việc ghi âm hoặc ghi hình cỏ âm thanh hoạt động hỏi cung bị can kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2016. Chậm nhất đến ngày 01 tháng 01 năm 2019 thì thực hiện thong nhất việc ghì âm hoặc ghì hình có âm thanh việc hỏi cung bị can trên phạm vi toàn quốc”

Việc hỏi cung bị can tại địa điểm khác được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh theo yêu cầu của bị can hoặc của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.

3.Thủ tục tiến hành hỏi cung bị can

>> Xem thêm: Tàng trữ ma tuý đá có mỗi 0,36 gram thì đi tù khoảng bao nhiêu năm tù ?

Có thể tiến hành tại nơi tiến hành điều tra hoặc tại nơi ở của bị can, hỏi cung bị can có thể được tiến hành nhiều lần, mỗi lần đều phải lập thành biên bản và tiến hành hỏi cung theo trình tự:

Trước khi tiến hành hỏi cung bị can Điều tra viên phải đọc Quyết định khởi tố bị can và giải thích rõ cho họ biết về quyền và nghĩa vụ của mình, quyền và nghĩa vụ của người phiên dịch hợp pháp của bị can, thông báo cho Kiểm sát viên, người bào chữa thời gian và địa điểm hỏi cung. Khi xét thấy cần thiết, kiểm sát viên có thể tham gia việc hỏi cung bị can. Nếu trong trường hợp người bào chữa được hỏi cung bị can thì biên bản phải ghi đầy đủ cả câu hỏi của người bào chữa cùng với câu trả lời của bị can. Biên bản hỏi cung bị can phải ghi rõ thông tin về các câu hỏi và câu trả lời, không được tự ý thay đổi, thêm bớt, sửa chữa lời khai của bị can. Nếu cần bổ sung, sửa chữa biên bản thì biên bản đó phải được ký xác nhận bởi Điều tra viên, cán bộ điều tra và bị can.

Tiến hành hỏi cung: Người có thẩm quyền tiến hành hỏi cung, đặt ra các câu hỏi và áp dụng những biện pháp nghiệp vụ phù hợp để làm rõ các tình tiết của vụ án. Người có thẩm quyền là Điều tra viên được bổ nhiệm theo pháp luật quy định để điều tra vụ án hình sự. Điều tra viên là người đã trải qua quá trình đào tạo nghiệp vụ chuyên môn, có đầy đủ năng lực, trình độ và các kỹ năng cần thiết để đưa ra các câu hỏi, lí lẽ khai thác triệt để, đầy đủ, khách quan các tình tiết của vụ án. Khi xét thấy cần thiết, kiểm sát viên cũng có thể tham gia việc hỏi cung bị can. Trường hợp người tiến hành hỏi cung bị can là Kiểm sát viên thì biên bản hỏi cung phải được chuyển cho Điều tra viên để đưa vào hồ sơ vụ an.

Kết thúc quá trình hỏi cung: sau khi tiến hành hỏi cung, người có thẩm quyền hỏi cung đọc lại cho bị can nghe hoặc để bị can tự đọc lại toàn bộ thông tin ghi nhận trong quá trình hỏi cung. Trường hợp bị can tự viết lời khai thì bị can và Điều tra viên cùng kí xác nhận vào tờ khai đó. Sau đó, Điều tra viên, bị can và những người khác tham gia hỏi cung (có thể là người bào chữa, người phiên dịch, người đại diện hợp pháp của bị can) thực hiện việc ký xác nhận vào từng trang của biên bản. Trường hợp việc hỏi cung được ghi âm thì sau khi kết thúc hỏi cung, phải phát lại để bị can và điều tra viên cùng nghe và kí xác nhận vào biên bản hỏi cung.

Mọi vướng mắc về luật hình sự vui lòng gọi về tổng đài Luật sư của LVN Group tư vấn pháp luật hình sự trực tuyến, gọi:1900.0191

4. Nguyên tắc khi hỏi cung bị can

>> Xem thêm: Mua bán ma túy sẽ bị phạt tù bao nhiêu năm ? Hình phạt khi sử dụng ma túy đá

Quá trình tiến hành hỏi cung bị can phải đảm bảo nguyên tắc tuyệt đối khách quan, thận trọng; nguyên tắc pháp chế; nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện, đầy đủ, bí mật thông tin. Pháp luật cũng nghiêm cấm người có thẩm quyền sử dụng các hình thức mớm cung, dụ cung, bức cung hoặc nhục hình, các hành vi này có thể dẫn tới hậu quả xấu, bất lợi cho bị can. Nếu Điều tra viên hoặc kiểm sát viên vẫn cố tình thực hiện hành vi này đối với bị can thì phải chịu hoàn toàn trách nhiệm.

Trên thực tế, người phạm tội đương nhiên không dễ dàng thừa nhận tội trạng của mình mà hay vòng vo, chối bỏ, có thái độ không hợp tác với cá nhân, cơ quan điều tra dẫn đến việc điều tra gặp nhiều khó khăn, thậm trí đi vào ngõ cụt. Để khắc phục tình trạng này, Điều tra viên cần nắm vững những đặc điểm tâm lý của bị can, hiểu rõ tâm lý của họ, có những phương pháp và chiến thuật hỏi cung khéo léo, vừa kết hợp linh hoạt sự cứng rắn và mềm mỏng, sử dụng những tài liệu đã có để đấu tranh với bị can.

5.Vai trò của điều tra viên trong hoạt động hỏi cung bị can

>> Xem thêm: Buôn bán tàng trữ 1kg ma túy đá thì bị phạt tù mấy năm?

Điều tra là giai đoạn tố tụng hình sự, trong đó cơ quan có thẩm quyền áp dụng mọi biện pháp do bộ luật tố tụng hình sự quy định để xác định tội phạm và người thực hiện hành vi phạm tội làm cơ sở cho việc giải quyết vụ án. Điều tra là hoạt động có mục đích khám phá sự thật khách quan phục vụ nhu cầu của con người. Trong lĩnh vực phòng, chống tội phạm, điều tra là hoạt động khám phá, phát hiện tội phạm. Hoạt động điều tra được nhìn nhận và quy định khác nhau ở các quốc gia phụ thuộc vào quan điểm chính trị, chính sách hình sự, trình độ và cách thức tổ chức bộ máy phòng, chống tội phạm ở từng nước.

Điều tra viên là người tiến hành tố tụng thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng cơ quan điều tra trong giai đoạn khởi tố, điều tra vụ án hình sự nhằm thu thập chứng cứ, chứng minh có tội phạm xảy ra hay không, ai là người thực hiện tội phạm và những tình tiết khác của vụ án.Điều tra viên có vị trí quan trong TTHS, có nhiệm vụ phát hiện, điều tra làm rõ tội phạm và người phạm tội một cách nhanh chóng, chính xác, toàn diện, không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội.

Thực chất của hoạt động hỏi cung bị can là cuộc đấu tranh về ý chí và lí trí của điều tra viên và bị can, do đó để hoạt động này đạt hiệu quả cao đòi hỏi điều tra viên phải có trình độ văn hoá pháp luật, nghiệp vụ cao, có kiến thức sâu rộng về xã hội, tâm lí, có kinh nghiệm dày dặn trong công tác hỏi cung và luôn xác định rõ mục đích, nhiệm vụ của cuộc hỏi cung, những biện pháp, những phương tiện cần sử dụng để đạt được mục đích đề ra.

>> Xem thêm: Luật phòng, chống ma túy là gì ? Tìm hiểu về luật phòng chống ma túy

Là chủ thể của tội phạm, bị can là chủ sở hữu một lượng thông tin tương đối lớn về vụ án, hơn ai hết bị can biết bị can biết rất rõ về toàn bộ quá trình chuẩn bị, những mục đích, những động cơ đã thúc đẩy bị can phạm tội, những công cụ, phương tiện, những phương pháp, thủ đoạn mà bị can sử dụng khi thực hiện hành vi đó, những tài sản chiếm đoạt được, nơi cất giấu chúng… Vì vậy khi hỏi cung bị can, điều tra viên giữ vai trò quan trọng không thể thiểu, bởi điều tra viên phải áp dụng các biện pháp cần thiết, những chiến thuật mà pháp luật cho phép để có thể thu thập tất cả những thông tin mà bị can biết, có liên quan đến vụ án nhằm làm rõ nội dung của vụ án, hành vi phạm tội của bị can, lập hồ sơ để để nghị xử lí đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Đối với những vụ án được thực hiện bằng hình thức đồng phạm, khi hỏi cung bị can, điều tra viên có vai trò thu thập những thông tin, tài liệu cần thiết để làm rõ vị trí của từng tên trong việc thực hiện tội phạm, làm cơ sở xác định trách nhiệm của chúng.

Trên cơ sở những vấn đề như: nghiên cứu hồ sơ, tài liệu, nhân thân, lập kế hoạch hỏi cung bị can, những tài liệum chứng cứ đã thu thập được…điều tra viên cần dự kiến chiến thuật hỏi cung cho phù hợp với tình huống có thể nảy sinh trong quá trình hỏi cung.

Trường hợp Kiểm sát viên hỏi cung bị can

Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định cụ thể hơn những trường hợp Kiểm sát viên hỏi cung bị can. Việc Kiểm sát viên hỏi cung bị can được tiến hành theo quy định tại điều luật đang bình luận. Kiểm sát viên hỏi cung bị can trong các trường hợp sau:

– Bị can kêu oan, khiếu nại hoạt động điều tra;

– Có căn cứ xác định việc điều ưa vi phạm pháp luật

– Trong trường hợp khác khi xét thấy cần thiết.

Trên đây là những tư vấn của chúng tôi về vấn đề của bạn. Cảm ơn bạn đã tin tưởng và lựa chọn công ty chúng tôi.

Trân trọng./.

Bộ phận tư vấn pháp luật hình sự – Công ty luật Minh KHuê