Quy định tiêu chuẩn và phương án phá dỡ công trình xây dựng

Công trình xây dựng theo quy định được hiểu là một sản phẩm xây dựng được tạo thành bởi sức lao động của con người, sử dụng các vật liệu xây dựng, thiết bị lắp đặt vào công trình, các sản phẩm này được tiến hành thi công và được liên kết định vị với đất. Trong một số trường hợp do vi phạm các quy định của pháp luật mà các công trình xây dựng bị phá dỡ. Vậy quy định tiêu chuẩn và phương án phá dỡ công trình xây dựng được Luật xây dựng quy định như thế nào. Bài viết dưới đây của Luật LVN Group sẽ đi vào tìm hiểu các quy định liên quan để giúp người đọc hiểu rõ hơn về vấn đề này.

LVN Group tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.0191

Cơ sở pháp lý:

– Luật xây dựng 2014;

– Nghị định 06/2021/NĐ-CP hướng dẫn về quản lý chất lượng, thi công xây dựng và bảo trì công trình xây dựng.

1. Các trường hợp phá dỡ công trình xây dựng?

Phá dỡ công trình xây dựng được quy định tại Điều 118 Luật xây dựng 2014, theo đó thì việc phá dỡ công trình xây dựng được thực hiện trong các trường hợp sau:

– Để giải phóng mặt bằng xây dựng công trình mới hoặc công trình xây dựng tạm: khi công trình xây dựng trên mặt bằng cần được giải phóng mặt bằng để xây dựng công trình mới theo dự án hoặc công trình xây dựng trên đất là công trình xây dựng tạm cần phá dỡ.

– Công trình có nguy cơ sụp đổ ảnh hưởng đến cộng đồng và công trình lân cận: công trình đã xuống cấp, không đáp ứng các yêu cầu về chất lượng, công trình có nguy cơ sẽ sụp đổ ảnh hưởng đến các công trình khác.

Trong một số trường hợp khi có các thiên tai, thảm họa xảy ra, các công trình làm cản trở đến việc khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh thì công trình phải phá dỡ khẩn cấp nhằm kịp thời phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh. Hoặc trong một số trường hợp thì công trình cũng có thể bị phá dỡ để thực hiện các nhiệm vụ cấp bách để bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

– Công trình xây dựng trong khu vực cấm xây dựng theo quy định của Luật xây dựng thì sẽ bị phá dỡ do công trình xây dựng trái phép;

– Đối với các công trình xây dựng sai quy hoạch xây dựng hoặc công trình xây dựng không có giấy phép xây dựng (đối với công trình theo quy định phải có giấy phép) hoặc xây dựng sai với nội dung quy định trong giấy phép xây dựng cũng sẽ bị phá dỡ. Theo quy định tại Điều luật này thì các công trình xây dựng phải được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng, đảm bảo xây dựng đúng quy hoạch, đúng pháp luật và đúng với nội dung xây dựng đã được phê duyệt, trường hợp các công trình xây dựng thực hiện không đúng các quy định này thì sẽ bị phá dỡ;

– Công trình xây dựng lấn chiếm đất công, đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân: đối với các công trình này, việc lấn chiếm đất công hoặc lấn chiếm đất của các cá nhân, tổ chức khác thì sẽ phải trả lại diện tích đã lấn chiếm, yêu cầu bắt buộc phải phá dỡ công trình xây dựng để trả lại diện tích đã lấn chiếm;

– Công trình xây dựng sai với thiết kế xây dựng được phê duyệt đối với trường hợp được miễn giấy phép xây dựng cũng sẽ bị phá dỡ do việc xây dựng sai thiết kế được phê duyệt là vi phạm pháp luật xây dựng;

– Nhà ở riêng lẻ có nhu cầu phá dỡ để xây dựng mới: khi chủ sở hữu có nhu cầu xây mới công trình và phải phá dỡ nhà ở cũ thì sẽ phá dỡ công trình này;

Việc phá dỡ công trình xây dựng phải bảo đảm an toàn, bảo vệ môi trường được quy định tại Khoản 2 Điều 118 Luật xây dựng 2014 và thực hiện theo trình tự như sau:

– Đầu tiên, cơ quan có thẩm quyền phá dỡ phải lập phương án, giải pháp phá dỡ công trình xây dựng.

– Sau khi đã lập phương án phá dỡ thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành thẩm tra, phê duyệt thiết kế phương án, giải pháp phá dỡ công trình xây dựng đối với công trình xây dựng ảnh hưởng lớn đến an toàn, lợi ích cộng đồng nhằm mục đích phê duyệt phương án phá dỡ, đánh giá phương án phá dỡ có khả thi hay không khả thi;

– Tiếp theo các bên liên quan sẽ tiến hành tổ chức thi công phá dỡ công trình xây dựng;

– Quá trình phá dỡ công trình xây dựng cần được tổ chức giám sát, nghiệm thu công tác phá dỡ công trình xây dựng theo đúng quy định của pháp luật về phá dỡ công trình xây dựng.

Như vậy, theo quy định ở trên có thể thấy khi các công tình xây dựng thuộc một trong các trường hợp nêu trên thì sẽ phải tiến hành phá dỡ công trình xây dựng theo quy định của pháp luật

2. Trách nhiệm và phương án phá dỡ công trình xây dựng?

Tại Khoản 2 Điều 42 Nghị định 06/2021/NĐ-CP hướng dẫn về quản lý chất lượng, thi công xây dựng và bảo trì công trình xây dựng quy định về trách nhiệm phá dỡ công trình xây dựng cụ thể như sau:

– Chủ thể có trách nhiệm tổ chức thực hiện phá dỡ công trình: Chủ đầu tư, chủ sở hữu hoặc người quản lý, sử dụng công trình có trách nhiệm tổ chức thực hiện phá dỡ công trình. Việc thực hiện tổ chức thực hiện phá dỡ công trình được thực hiện theo quy định của pháp luật về xây dựng và quy định của pháp luật khác có liên quan;

– Chủ thể có quyền quyết định về việc phá dỡ tổ chức thực hiện phá dỡ công trình: Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền quyết định việc phá dỡ công trình theo quy định của pháp luật về xây dựng và pháp luật khác có liên quan phù hợp với  pháp luật.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cơ quan quản lý nhà nước còn có quyền quyết định cưỡng chế phá dỡ và tổ chức thực hiện phá dỡ công trình trong trường hợp sau đây: chủ đầu tư, chủ sở hữu hoặc người quản lý, sử dụng công trình không thực hiện trách nhiệm của mình trong việc phá dỡ công trình xây dựng thì sẽ bị các cơ quan này ra quyết định cưỡng chế phá dỡ.

– Chủ thể có thẩm quyền áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả: Cơ quan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả buộc phá dỡ công trình, phần công trình vi phạm theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính nhằm buộc phá dỡ công trình do công trình vi phạm quy định của pháp luật.

– Cơ quan có thẩm quyền quyết định việc phá dỡ và cưỡng chế phá dỡ nhà ở theo quy định của pháp luật về nhà ở để phù hợp với các quy định về Luật nhà ở mà không phải áp dụng theo Luật xây dựng.

– Đối với việc phá dỡ công trình phục vụ quốc phòng, an ninh thì chủ thể có thẩm quyền quyết định phá dỡ là Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an.

Phương án, giải pháp phá dỡ công trình xây dựng bao gồm các nội dung chính sau:

– Căn cứ lập phương án, giải pháp phá dỡ công trình xây dựng: các căn cứ lập phương án, giải pháp phá dỡ phải đúng pháp luật, xác định chính xác căn cứ phá dỡ theo quy định.

– Thông tin chung về công trình, hạng mục công trình phải phá dỡ: phương án, giải pháp phá dỡ công trình bắt buộc phải có các thông tin về công trình, hạng mục để có thể lập phương án phá dỡ chi tiết.

– Danh mục các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật được áp dụng: khi tiến hành phá dỡ công trình xây dựng thì cần phải có các tiêu chuẩn và quy chuẩn phá dỡ để đảm bảo an toàn và phá dỡ đúng tiêu chuẩn theo quy định của pháp luật, do đó phương án cần có danh mục các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật phá dỡ.

– Thiết kế phương án phá dỡ: phá dỡ công trình xây dựng cần phải có phương án phá dỡ hợp lý, không làm ảnh hưởng đến các công trình khác theo quy định.

– Tiến độ, kinh phí thực hiện phá dỡ: việc thực hiện phá dỡ công trình xây dựng cần phải đúng tiến độ, phương án phá dỡ cần dự tính tiến độ và kinh phí phá dỡ theo quy định của Luật xây dựng.

– Ngoài ra phương án phá dỡ công trình xây dựng cũng quy định các nội dung khác để thực hiện phá dỡ khác nếu có.

Trách nhiệm của người được giao quản lý, thực hiện phá dỡ khẩn cấp công trình: những người được giao thực hiện phá dỡ này được tự quyết định toàn bộ công việc trong quá trình tổ chức thực hiện phá dỡ khẩn cấp công trình bảo đảm tiến độ, an toàn, bảo vệ môi trường nhằm đảm bảo tiến độ phá dỡ trong các trường hợp khẩn cấp này. Những người được giao phá dỡ này chịu trách nhiệm về quyết định của mình trong quá trình thực hiện phá dỡ.

Đối với việc phá dỡ công trình xây dựng là tài sản công: cần lưu ý khi thực hiện phá dỡ công trình này, việc phá dỡ phải thực hiện theo quy định của Nghị định này và quy định của Luật xây dựng, ngoài ra, do đây là các tài sản công nên việc phá dỡ còn phải thực hiện theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.