Phân biệt (so sánh) giữa sáng chế và giải pháp hữu ích

Sáng chế và giải pháp hữu ích là hai khái niệm được sử dụng khá rộng rãi trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ. Vậy giữa, sáng chế và giải pháp hữu ích có sự giống nhau và khác nhau như thế nào?

Cơ sở pháp lý:

Luật sở hữu trí tuệ 2009

Dịch vụ LVN Group tư vấn pháp luật qua điện thoại: 1900.0191     

1. Quy định của pháp luật về sáng chế và giải pháp hữu ích:

Trước hết ta cần tìm hiểu quy định của pháp luật về sáng chế. Theo  quy định của luật sở hữu trí tuệ 2009 có thể hiểu rằng sáng chế được tạo ra nhằm giải quyết một vấn đề xác định thông qua việc ứng dụng các quy luật tự nhiên, sáng chế bao một hoặc nhiều giải pháp kỹ thuật tồn tại dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình. Theo đó, có thể hiểu đơn giản, sáng chế là một sản phẩm được sáng tạo bởi con người dựa trên việc ứng dụng quy luật của tự nhiên.

Các sản phẩm sáng chế được bảo hộ độc quyền bằng hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế hoặc bằng độc quyền giải pháp hữu ích.

Theo đó cũng có thể hiểu rằng giải pháp hữu ích được tạo ra bởi hoạt động lao động sáng tạo của con người, tuyệt nhiên không phải là sản phẩm của tự nhiên hay nói cách khác giải pháp hữu ích là một giải pháp kỹ thuật tồn tại ở dạng sản phẩm hoặc quy trình. Mục đích của nó là cải tiến hoặc bổ sung thêm chức năng cho những sáng chế trước đó thông qua việc áp dụng các quy luật tự nhiên. Giải pháp hữu ích là giải pháp cải tiến hoặc bổ sung cho các sáng chế đã có từ trước

Để dễ hình dung hơn thì ta có thể hiểu giải pháp hữu ích có thể ở dạng sản phẩm như một kết cấu như máy móc, thiết bị, dụng cụ, linh kiện hoặc dưới dạng một chất như chất liệu, vật liệu, thực phẩm, dược phẩm… Bên cạnh đó, nó còn là một quy trình chẳng hạn như quy trình công nghệ, phương pháp chẩn đoán, kiểm tra, dự báo, sản xuất, chế tạo, xử lý,…

Từ các quy định trên có thể nhận thấy rằng giữa sáng chế và giải pháp hữu ích sẽ có mối liên hệ, móc nối với nhau, giải pháp hữu ích được xem như một dạng của sáng chế. Tuy nhiên điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ của giải pháp hữu ích đơn giản hơn.

2. Phân biệt (so sánh) giữa sáng chế và giải pháp hữu ích:

Như đã phân tích ở trên có thể thấy sáng chế và giải pháp hữu ích là hai thuật ngữ sở hữu nhiều nét tương đồng. Tuy nhiên, bản chất của chúng hoàn toàn khác nhau. Để phân biệt sáng chế và giải pháp hữu ích ta cần xác định theo các tiêu chí như sau:

Thứ nhất, về sự giống nhau:

Sáng chế và giải pháp hữu ích giống nhau ở một số đặc tính cơ bản như: Chúng đều là những giải pháp kỹ thuật tồn tại dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình. Cả sáng chế và giải pháp hữu ích theo quy định đều phải đăng ký bảo hộ với tính độc quyền tại Cục Sở hữu trí tuệ và được pháp luật bảo hộ.Ngoài ra chúng đều phải đáp ứng về tính mới (được thể hiện ở chỗ các đặc tính, mô tả về sáng chế/giải pháp hữu ích phải chưa được công khai trước công chúng hoặc chưa được sản xuất, lưu hành rộng rãi) và khả năng áp dụng công nghiệp (khả năng thực hiện được việc chế tạo, sản xuất hàng loạt sản phẩm hoặc áp dụng lặp đi lặp lại quy trình là nội dung của sáng chế và thu được kết quả ổn định).Tuân thủ đầy đủ mọi luật định của Luật Sở hữu trí tuệ về đăng ký, gia hạn, duy trì và chấm dứt  sự bảo hộ.

Thứ hai, về sự khác nhau:

Một là,  Sáng chế là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên. Còn Giải pháp hữu ích là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên.

Hai là, khác nhau về điều kiện bảo hộ:

Đối với sáng chế để được bảo hộ phải đáp ứng được các điều kiện về:  Có tính mới; Có khả năng áp dụng công nghiệp;Có trình độ sáng tạo căn cứ vào các giải pháp kỹ thuật đã được bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc dưới bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên của đơn đăng ký sáng chế trong trường hợp đơn được hưởng quyền ưu tiên, sáng chế đó là một bước tiến sáng tạo, không thể được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kỹ thuật tương ứng.

Đối với giải pháp hữu ích để được bảo hộ phải đáp ứng được các điều kiện về:  Có tính mới và Có khả năng áp dụng công nghiệp.

Từ đó có thể thấy thủ tục bảo hộ sáng chế  khó hơn vì điều kiện bảo hộ của sáng chế phức tạp hơn, nhiều hơn giải pháp hữu ích. Yêu cầu về tính sáng tạo của  sáng chế khắt khe hơn so với giải pháp hữu ích. Giải pháp hữu ích được bảo hộ khi có tính mới và khả năng áp dụng công nghiệp thì Sáng chế được bảo hộ ngoài 2 điều đó ra còn phải đáp ứng được trình độ sáng tạo

3. Thủ tục đăng ký sáng chế:

Theo quy định của luật sở hữu trí tuệ 2009 khi thực hiện việc đăng ký sáng chế bạn có thể  thực hiện theo các bước như sau

Bước 1: Bạn cần chuẩn bị một bộ hồ sơ đăng ký sáng chế bao gồm các giấy tờ, tài liệu sau:

Hai bản tờ khai đăng ký sáng chế theo mẫu

Hai bản mô tả sáng chế bao gồm cả hình vẽ

Hai bản yêu cầu bảo hộ sáng chế

Bạn có thể tiến hành nộp hồ sơ nộp thông qua 2 hình thức:  gửi qua đường bưu điện hoặc nộp đơn trực tiếp tới Trụ sở Cục Sở hữu trí tuệ. Cục Sở hữu trí tuệ đặt trụ sở tại Thành phố Hà Hội và có 2 văn phòng đại diện tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Bước 2: Nộp hồ sơ đến cơ quan có thẩm quyền là Cục Sở hữu trí tuệ

Khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký sáng chế, cán bộ tiếp nhận hồ sơ có trách nhiệm viết giấy biên nhận hồ sơ cho bạn, sau đó các cán bộ tại Cục Sở hữu trí tuệ sẽ tiếp nhận hồ sơ và tiến hành thẩm định hồ sơ về mặt hình thức ,kiểm tra về thành phần hồ sơ. Dựa vào việc thẩm định, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ đưa ra kết luận về tính pháp lý của hồ sơ.

Trường hợp hồ sơ hợp lệ Cục Sở hữu trí tuệ sẽ ra thông báo chấp nhận đơn đăng ký sáng chế của chủ thể đã nộp đơn. Sau đó cục sở hữu trí tuệ sẽ đem hồ sơ đăng ký sáng chế của bạn đi thẩm định về mặt nội dung và Cục Sở hữu trí tuệ sẽ thẩm định thông qua việc đánh giá khả năng được bảo hộ của đối tượng đã nêu trong đơn dựa trên điều kiện bảo hộ. Cụ thể là xem xét các nội dung về: Tính mới của đối tượng; Trình độ sáng tạo;Khả năng áp dụng công nghiệp của đối tượng xin cấp quyền bảo hộ.

Trường hợp đối tượng nêu trong đơn đăng ký không đủ điều kiện để được bảo hộ thì Cục Sở hữu trí tuệ sẽ ra quyết định từ chối cấp văn bằng bảo hộ;còn nếu đối tượng nêu trong đơn đăng ký đã đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về bảo hộ. Cục sở hữu trí tuệ sẽ yêu cầu người nộp đơn nộp lệ phí đầy đủ . Sau đó  Cục Sở hữu trí tuệ sẽ cấp văn bản bảo hộ. Đối tượng được bảo hộ bằng Sáng chế sẽ được ghi nhận vào Sổ đăng ký quốc gia về sở hữu công nghiệp và công bố trên Công báo Sở hữu trí tuệ.

Trường hợp hồ sơ không hợp lệ thì Cục Sở hữu trí tuệ sẽ ra thông báo từ chối chấp nhận đơn hoặc nếu hồ sơ bị thiếu các giấy tờ thì cán bộ tiếp nhận hồ sơ có trách nhiệm thông báo bằng văn bản hướng dẫn cho bạn bổ sung các giấy tờ, tài liệu còn thiếu để hoàn thiện hồ sơ.

4. Thủ tục đăng ký giải pháp hữu ích:

Theo quy định của luật sở hữu trí tuệ 2009 khi thực hiện việc đăng ký giải pháp hữu ích bạn có thể thực hiện theo các bước như sau

Bước 1: Bạn chuẩn bị đơn đăng đăng ký giải pháp hữu ích theo mẫu

Bước 2: Bạn nộp đơn đăng đăng ký giải pháp hữu ích theo mẫu trực tiếp đến Trụ sở Cục Sở hữu trí tuệ hoặc gửi đơn đăng ký gián tiếp qua đường bưu điện đến Trụ sở Cục Sở hữu trí tuệ.

Khi tiếp nhận hồ sơ cán bộ tiếp nhận hồ sơ có trách nhiệm viết giấy biên nhận hồ sơ cho bạn, Sau đó cục sở hữu trí tuệ sẽ xem xét yêu cầu duy trì hiệu lực trong vòng 1 tháng kể từ ngày nhận được yêu cầu.

Nếu hồ sơ không hợp lệ, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ thông báo cho chủ thệ đệ đơn để người nộp đơn biết và  sẽ tiến hành sửa chữa thiếu sót hoặc có ý kiến phản hồi trong thời hạn 2 tháng kể từ ngày ra thông báo. Sau thời hạn trên, nếu chủ thể không sửa chữa thiếu sót hoặc sửa chữa thiếu sót không đạt yêu cầu, không có ý kiến phản đối hay ý kiến phản đối không xác đáng thì Cục Sở hữu trí tuệ ra quyết định từ chối duy trì hiệu lực của văn bằng bảo hộ.

Những hồ sơ hợp lệ sẽ được Cục Sở hữu trí tuệ ghi nhận vào Sổ đăng ký quốc gia về sáng chế.

Nếu đối tượng nêu trong đơn không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về bảo hộ, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ ra quyết định từ chối việc cấp văn bằng bảo hộ.

Nếu đối tượng nêu trong đơn đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về bảo hộ. Cùng với đó người đăng ký đã nộp đầy đủ lệ phí thì Cục Sở hữu trí tuệ ra quyết định cấp văn bằng bảo hộ.

Như vậy, từ những lập luận và phân tích như trên có thể thấy rằng giữa sáng chế và giải pháp hữu ích sẽ có mối liên hệ, móc nối với nhau, giải pháp hữu ích được xem như một dạng của sáng chế. Tuy nhiên, giữa chúng cũng có sự khác nhau nhất định, đặc biệt là về điều kiện bảo hộ.