Tứ vị Vương tử nhà Trần trong tín ngưỡng thờ Trần Triều

1. Tứ vị Vương tử nhà Trần là ai?

Tứ vị Vương Từ Trần Triều trong tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần đều là con trai của Đức Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, đều là những danh tướng lập nhiều chiến công trong cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông, gồm:

Đức Thánh Cả Hưng Vũ Vương Trần Quốc Nghiễn

Đức Thánh Phó Hưng Hiến Vương Trần Quốc Uất

Đức Thánh Tam Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng

Đức Thánh Tứ Hưng Trí Vương Trần Quốc Hiện

Nói về Tứ hoàng nhà Trần, sách “Đại Việt sử ký toàn thư” viết: “Năm 1284, Hưng Vũ vương Nghiễn, Hưng Hiến vương Uất, Hưng Nhượng vương Tảng, Hưng Trí vương Hiện, cùng 20 vạn Quân Bàng Hà, Na Sầm, Trà Hương, Yên Sinh, Long Nhân kéo nhau về Vạn Kiếp, dưới sự chỉ huy của Hưng Đạo Vương đánh quân Nguyên, trong trận Vạn Kiếp (1285), Hưng Đạo Vương, Thoát Hoan và Lý Hằng đánh nhau, sau khi phân thắng bại, Lý Quân đem cận vệ của Thoát Hoan chạy về phương Bắc, đến Tứ Minh Châu, Hùng Vũ Vương đuổi kịp, dùng tên độc bắn chết Lý Quân, quân Nguyên quân tan rã.

Chuyện xưa còn kể rằng, trước khi qua đời, An Sinh Vương Trần Liễu đã để lại lời hứa với Hưng Đạo Vương rằng sẽ giành lại ngôi vua để báo thù cho cha nhưng ông không bao giờ coi đó là sự thật. Về sau, ông nghe lời cha sai các tướng Yết Kiêu, Dã Tượng và con cả Hưng Vũ Vương can thiệp, khiến Hưng Đạo Vương rất hài lòng. Khi hỏi về Trần Quốc Tảng thì được trả lời rằng: “Thái Tổ là một ông lão làm ruộng mà thừa cơ dấy vận cũng có được thiên hạ”. Nghe vậy, ông tức giận rút kiếm tố cáo Quốc Tảng: “Kẻ làm phản loạn là do ở đứa con bất hiếu”, âm mưu giết con mình. Hưng Vũ Vương vội van xin vua cha tha mạng cho Quốc Tảng, ông trấn tĩnh nói: Sau khi ta chết, đậy nắp quan tài lại mới cho Quốc Tảng vào”. Nhà vua đày tể tướng Vân Đồn đến nơi đây, ông vẫn một lòng vì nước, vì dân, lập nhiều công lớn.

2. Đức Thánh Cả Hưng Vũ Vương Trần Quốc Nghiễn:

Ông là con trưởng của Hưng Đạo Vương. Tháng 4 năm 1289, sau khi cùng cha đánh bại quân Mông Cổ, ông được phong là Khai Quốc Công. Ông lấy công chúa Thiên Thụy, vợ lẽ của Trần Thánh Tông. Đền thờ ông ở Hạ Long, Quảng Ninh, ngay bên núi Bài Thơ. Ông đã được chuyển đổi vào ngày 24 tháng Tư.

3. Đức Thánh Phó Hưng Hiến Vương Trần Quốc Uất:

Ông là con thứ hai của Hưng Đạo Vương, còn có hiệu là Thanh phó. Sau khi có công trong cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông, ông được vua phong là Hưng Hiến Vương. Đền thờ ông đưuọc đặt tại Thành phố Cao Bằng, ông hóa vàng vào ngày 3 tháng 8.

4. Đức Thánh Tam Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng:

Còn gọi là Đức Ông Cửa Sứ, Thánh Ông Cửa Đông, Đông Hải Hưng Nhượng Vương là con thứ ba của Đức Thánh Trần, xét công trạng ông được phong làm Quốc sư. Con gái của ông lấy Trần Anh Tông tức Thuận Thánh Hoàng hậu.

Trong một lần hỏi ý kiến về di chúc của An Sinh Vương Trần Liễu, chúa của ông (Hưng Đạo Vương) đã hiểu nhầm tưởng rằng ông có ý định muốn làm loạn nên Vương đã đày ông ra Vân Đồn. Tại đây ông trở thành thủ lĩnh của Vân Đồn và ông vẫn một lòng vì dân, vì nước, lập nhiều công lao to lớn. Ông được nhân dân tôn là Đệ Tam Phó Vương của Tùy Đông Hải Đại Vương Trần Quốc Tảng, Đệ Tam Tôn Thần Trần Triều. Tương truyền, vào ngày thác đổ, trời mưa rất to. Anh ta nhìn thấy tảng đá lớn và ngồi lên đó, ngay khi nước dâng lên và lăn tăn. Ông rơi xuống đó, sau khi ông mất. Người ta được ông báo mộng, đem mũ đá xây chùa.

Ngày lễ của ông là ngày 3 tháng 2 năm Hưng Long thứ 21 (1313). Năm 1314, ông được truy tặng Thái úy. Ngày nay, đền thờ ông là đền Cửa Ông – Quảng Ninh.

5. Đức Thánh Tứ Hưng Trí Vương Trần Quốc Hiện:

Ông là con út của Thánh Trần. Ông hiếm khi giáng trần, nhưng một khi ông đến, đặc điểm nhận dạng của ông là  mặc áo đỏ và đeo kiếm. Lịch sử cũng tốn rất ít giấy mực khi nói về Ngài, mà ông chỉ được biết qua một vài sự kiện như:

Năm 1288, quân Nguyên lại xâm lược nhưng nhanh chóng bị đánh bại sau trận Bạch Đằng. Triều đình hạ chiếu dụ tướng sĩ khắp thiên hạ cho quân Nguyên về nước, nhưng Hùng Trí Vương vẫn cử quân nghênh chiến.

Năm 1289, triều đình quyết định tấn công kẻ thù. Vì Hưng Trí Vương không tuân lệnh nên dù có công cũng không được thăng.

Ngày lễ của ngài được ấn định là ngày 7 tháng 5.

6. Hầu giá Tứ vị Vương Tử:

Các Hoàng tử khi kết hôn đều mặc áo đỏ, hếch má, ngậm hai quả cau non trong miệng bắt chéo nhau và gắn vào khăn đội đầu. Múa cờ, múa gươm, dùng dấu muối làm bùa trừ tà.

Còn Đức ông Đệ Tam khi về đồng vẫn đeo đai thượng (dây lụa đỏ quấn quanh cổ) để diệt quỷ, trừ tà, trấn trạch.

7. Bản văn Tứ vị Vương Tử Triều Trần:

7.1. Bản văn Tứ vị Vương Tử Triều Trần hay nhất:

Vẻ phượng tốt vũ mao cũng tốt.

Tinh lân nhân sừng sót cũng nhân.

Xưa nay con thánh cháu thần.

Khuôn giời lại đúc thành thần như in.

Thưở chầu thế gây nên ban thạch.

Trong tôn thần nhiều bậc anh hiền.

Thái sư khổn ngoại cầm quyền.

Việt mao chống với giặc nguyên mấy lần.

Việc nhà nước muôn phần gian đại.

Nghĩa chí thân đành phải ra tay.

Hoàng thiên chứng dạ thảo ngay.

Lại sinh thánh tử để thay việc người.

Đức hưng vũ ấy chân nguyên tử.

Thứ tử hưng trí đức hưng hiếu vương.

Thứ ba đức hoàng nhượng vương.

Thứ tư hưng trí đống lương hùng tài.

Tứ thánh tử kiêm toàn văn võ.

Cùng giang tay tam lược lục thao.

Khi ngọc lãng lúc kênh đào.

Lúc giặc giời quyết chém đầu thẳng dong.

Con quan tướng nối dòng quan tướng.

Chữ tướng môn hữu tướng xưa nay.

Khuôn nhà luyện tập những ngày.

Cửu cung bát quái trong tay đã dùng.

So vào bậc đồ long không kém.

Có như ai hóc hiểm không nên.

Trông vời thế cục chưa êm.

Đã ngày mài sắt lại đêm dũa đồng.

Nghĩ mình cũng là dòng đế trụ.

Nặng đôi vai quân phụ ái ân.

Sao cho quét sạch hồ trần.

Đền ân sơn hải vài phần chút nao.

Sá chi lũ xôn xao ong kiến.

Để nhọc người dã chiến suy trù.

Dấn mình trong áng chinh tru.

Thư sinh mà vượt thiên phu mới kỳ.

Khi vâng lệnh chuy tùy thánh giá.

Khi đón đường đánh phá nguyên binh.

Khi ngày phục nỏ rừng xanh.

Khi đêm ám tiến tiều bình thoát hoan.

Khi chém tướng xông ngang trên trận.

Khi chầu chu trèo sán tràng giang.

Đã khi thu phục an bang.

Lại khi đánh cướp thuyền lương vân đồn.

Ấy là bậc hoành tôn vương tử.

Mà cũng liều xuất tử nhập sinh.

Cho nên mãnh tướng hùng binh.

Ai ai cũng nức lòng thành cần vương.

Thơ ai vịnh “giang sơn hoành sáo”.

Cờ ai đề chữ “báo quốc ân”.

Hai bên văn võ tướng quân.

Cũng đều nhất đức nhất tâm khác gì.

Kìa những đứa ngoại di tàn bạo.

Trông ngọn cờ phải xéo cho mau.

Lưỡi gươm phát sạch lầu lầu.

Tản nùng y cự một màu thanh thanh.

Thượng tướng vịnh thái bình trí lực.

Thượng hoàng khen nhờ sức tôn thân.

Ơn phụ tử nghĩa quân thần

Gặp khi loạn lạc trung thần tỏ ra.

Vi tử thế mới là xưng chức.

Sắc phong vương sau trước vinh hoa.

Quốc ân về cả một nhà.

Linh thông một cõi lệ hoa bốn cành.

Chuyện hoàng việt sử xanh còn đó.

Sông bạch đằng nước đỏ bấy lâu

7.2. Bản văn Tứ vị Vương Tử đầy đủ nhất:

Mùng 7 tháng 5 tiệp ban mùng 7 tháng 5

Thỉnh mời Vương út giáng đàn chứng minh.

Thiệu bảo nguyên đồng trọng hưng danh tướng

Thao lược trung quân phò trợ phụ vương

Theo gương Trần tộc oai linh

Lĩnh binh tiền vị trung quân vương hùng

Phá nguyên mông tan tác giặc thù

Gia phong khai quốc công thần

Hiệu chí kỳ công phong tuyết độ sử

Nãi võ nãi văn chí công chí chính

Xã tắc trần gia niên niên cường mạnh.

Tướng lược chi sinh bình Ẩn tại

Thủ trung thủ quốc không trượng

Nhân tâm chi ngụy giả nan đào

Hậu nhân phong Trần gia Thánh vị.

Khi kiếp bạc, khi Trần Thương, khi bảo lộc

Cửa Thượng từ quán cổ vô song

Khi thiện đàn khi tư điện, khi công từ

Thần lực độ muôn dân vu kim bất hủ.

Trần gia hiển anh linh thánh đức

Phù độ cho xã tắc xứ xứ âu ca.

Cộng hưởng thái bình uy tế thịnh trị.

Vạn cổ như tâm như độc

Phân phong thiên thu bất dị.

Vua gia phong hưng Trí Đại vương

Vạn cổ đan thanh nhất bức trác minh thần

Thạch đức dền vang thiên thu quả định.

Uy linh trấn nam việt thống binh xứ văn thân

Cửa Thượng từ quản cai thủy bộ.

Cân đai mũ áo ra uy khám đàn

Phép ông đôi má thu phình

Cổ lên khăn ấn xiên lình ra oai

Vồ đập khảo chân đi than lửa

Chảo dầu sôi đợi sẵn yêu ma

Ngũ sắc chỉ ngũ hành bầy ra

Phép ông thu tróc tức thì tác linh

Tay ấn quyết lấy uy dấu mặn

Thần phù ra cứu độ dân ta

Vương Sai chúng tướng áp lai đáo đàn.