Hợp đồng thương mại là cách thức pháp lý của hành vi thương mại, là sự thỏa thuận giữa các chủ thể kinh doanh với nhau nhằm xác lập, thay đổi, chấm dứt quyền và nghĩa vụ của các bên trong việc thực hiện hoạt động thương mại. Khi xác lập hợp đồng, thông thường các bên sẽ tự giác thực hiện trọn vẹn các điều khoản mà họ đã tự nguyện cam kết. Tuy nhiên trong một số trường hợp, vì những lý do chủ quan hoặc khách quan mà bên có nghĩa vụ không thực hiện đúng nghĩa vụ đã cam kết, gây tổn hại cho bên có quyền trong quan hệ hợp đồng. Để khắc phục hậu quả bất lợi do hành vi vi phạm hợp đồng của bên có nghĩa vụ mang lại, luật hợp đồng các quốc gia đều có những biện pháp hình phạt giúp bên bị tổn hại khắc phục những hậu quả mà hành vi vi phạm hợp đồng của bên có nghĩa vụ gây ra. Trong đó, bồi thường tổn hại là biện pháp pháp lý cần thiết có vai trò bù đắp cho bên bị tổn hại những tổn thất mà họ phải gánh chịu. Luật LVN Group xin gửi đến quý bạn đọc nội dung trình bày về Các cách thức trách nhiệm do vi phạm hợp đồng mua bán hàng hóa.
1. Vi phạm hợp đồng mua bán hàng hóa là gì?
Khi 1 hợp đồng mua bán hàng hóa được xác lập có hiệu lực pháp luật, các bên có nghĩa vụ phải thực hiện các nội dung đã thỏa thuận. Việc vi phạm các nghĩa vụ theo hợp đồng mua bán (không thực hiện, thực hiện không đúng, thực hiện không trọn vẹn) sẽ dẫn đến bên vi phạm phải chịu những hình phạt do pháp luật quy định.
Bồi thường tổn hại là cách thức hình phạt được áp dụng nhằm khôi phục, bù đắp những lợi ích vật chất bị mất của bên bị vi phạm hợp đồng mua bán. Với mục đích này, bồi thường tổn hại chỉ được áp dụng khi có tổn hại xảy ra.
2. Vai trò của trách nhiệm do vi phạm hợp đồng mua bán hàng hoá
Thứ nhất, Chế định trách nhiệm hợp đồng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên trong quan hệ hợp đồng mua bán hàng hoá. Khi tham gia quan hệ hợp đồng mua bán, các bên đều nhằm đạt được những lợi ích nhất định. Hành vi vi phạm hợp đồng luôn tiềm ẩn nguy cơ xâm hại lợi ích của bên bị vi phạm. Để bảo vệ lợi ích của bên bị vi phạm, chế định trách nhiệm hợp đồng cho phép bên bị vi phạm tự mình hoặc yêu cầu đơn vị có thẩm quyền áp dụng các cách thức trách nhiệm (hình phạt) đối với bên vi phạm.
Thứ hai, chế định trách nhiệm hợp đồng cũng bảo vệ quyền lợi cho bên vi phạm. Với việc quy định rõ ràng các căn cứ, thủ tục áp dụng trách nhiệm, các trường hợp miễn trách nhiệm… chế định trách nhiệm hợp đồng mua bán bảo đảm cho bên vi phạm chỉ phải chịu trách nhiệm về những tổn hại do pháp luật quy định, bảo vệ bên vi phạm trước những sự kiện tiêu cực trong xử lý vi phạm hợp đồng.
Thứ ba, Chế định trách nhiệm hợp đồng ngăn ngừa và hạn chế vi phạm hợp đồng mua bán hàng hoá, nâng cao ý thức trách nhiệm của các chủ thể hợp đồng trong việc thực hiện hợp đồng. Chế định trách nhiệm hợp đồng chủ trương áp dụng các biện pháp hình phạt đối với mọi hành vi vi phạm hợp đồng. Quy định về trách nhiệm hợp đồng có tác động mạnh mẽ vào ý thức của các bên, nâng cao tinh thần trách nhiệm của các bên trong việc thực hiện nghĩa vụ hợp đồng, ngăn ngừa và hạn chế vi phạm hợp đồng xảy ra.
3. Căn cứ áp dụng trách nhiệm do vi phạm hợp đồng mua bán hàng hoá
Thứ nhất, Có hành vi vi phạm hợp đồng: Hành vi vi phạm hợp đồng là căn cứ pháp lý để áp dụng đối với tất cả các cách thức hình phạt do vi phạm hợp đồng. Hành vi vi phạm hợp đồng mua bán hàng hoá là xử sự của các chủ thể hợp đồng không phù hợp với các nghĩa vụ theo hợp đồng. Biểu hiện cụ thể là việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không trọn vẹn các nghĩa vụ theo hợp đồng.
Thứ hai, Có tổn hại vật chất thực tiễn xảy ra: Đây là căn cứ bắt buộc phải có khi áp dụng hình phạt bồi thường tổn hại. Thiệt hại thực tiễn là những tổn hại cụ thể tính được thành tiền mà bên bị vi phạm hợp đồng phải gánh chịu. Thiệt hại thực tiễn bao gồm tổn hại trực tiếp và tổn hại gián tiếp. Thiệt hại trực tiếp là những tổn hại đã xảy ra trên thực tiễn, có thể tính toán 1 cách dễ dàng và chính xác. Thiệt hại gián tiếp là những tổn hại phải dựa trên sự suy đoán khoa học (trên cơ sở những chứng cứ, tài liệu) mới có thể xác định được.
Thứ ba, Có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm hợp đồng và tổn hại thực tiễn: Mối quan hệ này được xác định khi hành vi vi phạm và tổn hại thực tiễn có mối liên hệ nội tại, tất yếu; hành vi vi phạm là nguyên nhân trực tiếp gây ra tổn hại. Bên có hành vi vi phạm hợp đồng chỉ phải bồi thường tổn hại khi tổn hại xảy ra là kết quả tất yếu của hành vi vi phạm hợp đồng.
Thứ tư, Có lỗi của bên vi phạm: Lỗi của bên vi phạm hợp đồng là căn cứ bắt buộc phải có để áp dụng đối với tất cả các cách thức hình phạt do vi phạm hợp đồng. Trách nhiệm hợp đồng được áp dụng theo nguyên tắc lỗi suy đoán, theo đó mọi hành vi không thực hiện, thực hiện không đúng hợp đồng đều bị suy đoán là có lỗi (trừ trường hợp bên vi phạm chứng minh được là mình không có lỗi). Khi áp dụng hình phạt đối với bên vi phạm, bên bị vi phạm cũng như đơn vị tài phán, không có nghĩa vụ chứng minh lỗi của bên vi phạm.
4. Các cách thức trách nhiệm do vi phạm hợp đồng mua bán hàng hóa
Các cách thức trách nhiệm do vi phạm hợp đồng mua bán hàng hóa được quy định tại điều 292 LTM 2005 bao gồm các hình phạt sau:
- Buộc thực hiện đúng hợp đồng.
- Phạt vi phạm.
- Buộc bồi thường tổn hại.
- Tạm ngừng thực hiện hợp đồng.
- Đình chỉ thực hiện hợp đồng.
- Huỷ bỏ hợp đồng.
- Các biện pháp khác do các bên thoả thuận không trái với nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam, điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên và tập cửa hàng thương mại quốc tế.
Trên đây là toàn bộ nội dung nội dung trình bày về Các cách thức trách nhiệm do vi phạm hợp đồng mua bán hàng hóa do Luật LVN Group gửi tới. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp ích cho quý bạn đọc. Trong quá trình nghiên cứu, nếu quý bạn đọc còn có câu hỏi, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua website hoặc Hotline để được hỗ trợ trả lời.