Trong kinh doanh nhượng quyền thương hiệu, có 4 mô hình cơ bản được áp dụng phổ biến tại thị trường Việt Nam, đó là: mô hình nhượng quyền kinh doanh toàn diện, nhượng quyền kinh doanh không toàn diện, nhượng quyền có tham gia của quản lý và nhượng quyền có tham gia đầu tư vốn.. Trong nội dung trình bày này LVN Group sẽ giới thiệu đến bạn đọc Các mô hình kinh doanh nhượng quyền.
Các mô hình kinh doanh nhượng quyền
1. Bên nhượng quyền là gì?
Bên nhượng quyền là cá nhân hoặc công ty sở hữu nhãn hiệu và mô hình kinh doanh. Bên nhượng quyền cấp phép sử dụng nhãn hiệu và mô hình kinh doanh cho bên nhận quyền, thường để đổi lấy khoản thanh toán trả trước và các khoản thanh toán tiền bản quyền liên tục. Bên nhận quyền là cá nhân hoặc Công ty sở hữu và điều hành công việc kinh doanh bằng cách sử dụng hệ thống nhãn hiệu và mô hình kinh doanh được cấp phép từ bên nhượng quyền.
Bên nhượng quyền bán quyền mở cửa hàng và bán sản phẩm hoặc dịch vụ sử dụng thương hiệu, kiến thức chuyên môn và tài sản trí tuệ của mình.
Một công ty thường sẽ sử dụng nhượng quyền thương mại như một cách để mở rộng sự hiện diện toàn cầu của mình vì nó cho phép họ với tư cách là người nhượng quyền có thể hưởng lợi từ kiến thức địa phương về người nhận quyền của họ. Ở mức tối thiểu, bên nhượng quyền phải có kế hoạch chi tiêu cho việc phát triển kinh doanh, mở cửa hàng hàng đầu, chuẩn bị tài liệu pháp lý, kế hoạch tiếp thị và đóng gói cũng như tuyển dụng và đào tạo bên nhận quyền.
Nhượng quyền thương mại được quy định bởi luật tiểu bang và liên bang yêu cầu phải có Tài liệu tiết lộ về nhượng quyền thương mại (FDD) và các tài liệu quy định khác liên quan đến dịch vụ của luật sư. Nói chung, hợp đồng nhượng quyền thương mại thường sẽ không bảo vệ các bên nhận quyền nếu bên nhượng quyền của họ tuyên bố phá sản.
Bên nhượng quyền co nghĩa vụ và trách nhiệm hướng dẫn và hỗ trợ liên tục về các chiến lược kinh doanh chung như tuyển dụng và đào tạo chuyên viên, thiết lập cửa hàng, quảng cáo sản phẩm hoặc dịch vụ của mình, tìm nguồn cung ứng…
Các công ty nhượng quyền thường nhận phí khởi nghiệp ban đầu và tỉ lệ lợi nhuận bên chi nhánh thu được. Công ty cũng có thể tính phí các dịch vụ khác. Các bên nhượng quyền doanh nghiệp nổi tiếng trên thế giới phải kể đến như Hertz (HTZ), Marriott International (MAR), McDonald (MCD) và Subway (sở hữu tư nhân).
Việc trở thành một bên nhượng quyền thường là một sự thay thế kinh doanh tốt, đặc biệt là đối với các công ty lớn, đã thành công, mặc dù họ có cả ưu điểm và nhược điểm.
Vì vậy, khác với bên nhận nhượng quyền thì bên nhượng quyền sẽ là một cá nhân hoặc công ty sở hữu nhãn hiệu hay mô hình kinh doanh bao gồm các quyền và nghĩa vụ liên quan. Và mục đích của bên nhượng quyền muốn sử dụng cách thức nhượng quyền đó chính là muốn mở rộng mô hình kinh doanh cho các bên nhận nhượng quyền.
2. Bên nhận nhượng quyền là gì?
Bên nhận nhượng quyền là một chủ kinh doanh nhỏ thực hiện nhượng quyền thương mại. Bên nhận nhượng quyền mua quyền để sử dụng thương hiệu hiện có của một doanh nghiệp, thương hiệu liên kết và các sở hữu trí tuệ khác để tiếp thị và bán các sản phẩm có cùng thương hiệu và duy trì các tiêu chuẩn giống như doanh nghiệp khai sáng đã làm.
Nhượng quyền thương mại là hướng đi cực kì phổ biến trong kinh doanh. Trên thực tiễn, rất khó để có thể điều hành nhiều cơ sở tại các thành phố mà không có kinh doanh nhượng quyền. Có thể nêu một số ví dụ về các mô hình kinh doanh nhượng quyền đã biết như McDonald’s (NYSE: MCD), Subway, United Parcel Service (NYSE: UPS), và H. & R. Block (NYSE: HRB).
3. Các mô hình kinh doanh nhượng quyền
3.1. Mô hình nhượng quyền kinh doanh toàn diện (Full business format franchise)
Đây là mô hình nhượng quyền “trọn gói” với cấu trúc hoàn chỉnh, chặt chẽ, thể hiện mức độ hợp tác, cam kết giữa 2 bên nhượng và nhận. Nhượng quyền kinh doanh toàn diện cho phép bên nhượng đưa ra hợp đồng có thời hạn từ 5 đến 30 năm tùy theo tiềm lực công ty và chi phí vận hành.
Khi áp dụng mô hình nhượng quyền kinh doanh toàn diện, bên nhận có quyền sử hữu hệ thống thương hiệu và toàn bộ hệ thống vận hành kinh doanh, bí quyết trong công nghệ sản xuất/ kinh doanh, quyền quản lý sản phẩm/ dịch vụ (sản xuất, tiếp thị,…). Mặt khác, bên nhượng sẽ cung kế hoạch chi tiết về mọi khía cạnh trong doanh nghiệp, từ hệ thống vận hành, quản lý đến việc đào tạo chuyên viên, hỗ trợ bán hàng,…
3.2. Mô hình nhượng quyền kinh doanh không toàn diện (Non-business format franchise)
Khác với nhượng quyền toàn diện, nhượng quyền kinh doanh không toàn diện là nhượng quyền một mảng nào đó của bên nhượng quyền. Điển hình như nhượng quyền sản phẩm/ dịch vụ hoặc nhượng quyền công thức sản xuất và marketing hay gửi tới quyền sử dụng hình ảnh thương hiệu.
Trong đó, với cách thức nhượng quyền sản phẩm/ dịch vụ, bên nhận quyền chỉ phụ trách khâu phân phối sản phẩm/ dịch vụ ra thị trường. Lấy minh dụ thực tiễn từ mô hình nhượng quyền Trung Nguyên (chuỗi cà phê), Pierre Cardin (áo sơ mi cao cấp). Về cách thức nhượng quyền hình ảnh thương hiệu thường áp dụng cho những thương hiệu nổi tiếng, có lượng fans đông đảo. Tiêu biểu hãng phim hoạt hình Disney cấp phép hình ảnh cho các sản phẩm đồ chơi, đồ gia dụng,…
Nhìn chung, khi thực hiện cách thức nhượng quyền mô hình kinh doanh không toàn diện, bên nhượng quyền không giám sát và can thiệp quá nhiều trong khâu vận hành, sản xuất của bên nhận nhượng quyền. Sở dĩ mô hình này được các doanh áp dụng vì đảm bảo quyền lợi cho bên nhượng quyền muốn tạo độ phủ thương hiệu, tăng doanh thu và tạo ra khác biệt so với đối thủ cạnh tranh.
3.3. Nhượng quyền thương hiệu có tham gia quản lý (Management franchise)
Đúng với tên gọi, nhượng quyền quản lý chỉ xảy ra khi bên nhượng quyền gửi tới người quản lý và điều hành doanh nghiệp cho bên nhận quyền. Ngoài việc gửi tới sản phẩm và thương hiệu thì bên nhượng quyền đồng thời cũng gửi tới người quản lý và điều hành cho bên nhận nhượng quyền với mục đích giám sát, vận hành kinh doanh hiệu quả.
Khi này, người quản lý không cần tham gia vào hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp mà chỉ có nhiệm vụ giám sát toàn diện. Vai trò của người quản lý khi áp dụng mô hình nhượng quyền này là sử dụng kinh nghiệm và chuyên môn để lãnh đạo doanh nghiệp và quản lý các bộ phận, tập trung vào phát triển kinh doanh và đưa ra những quyết định đúng đắn. Mô hình kinh doanh nhượng quyền có tham gia quản lý thường được áp dụng tại các chuỗi F&B lớn hay các chuỗi nhà hàng – khách sạn.
3.4. Nhượng quyền có tham gia đầu tư vốn (Equity franchise)
Mô hình nhượng quyền có tham gia đầu tư vốn là cách thức bên nhượng quyền tham gia vốn đầu tư với tỉ lệ nhỏ dưới dạng liên doanh để trực tiếp tham gia kiểm soát hệ thống bên nhận nhượng quyền. Cách thức này giúp bên nhượng quyền có tiếng nói trong việc kinh doanh của bên nhận nhượng quyền, có thể tham gia vào Hội đồng quản trị nghiên cứu thêm về thị trường mới.
Trên đây là nội dung trình bày Các mô hình kinh doanh nhượng quyền. Công ty Luật LVN Group tự hào là đơn vị hàng đầu hỗ trợ mọi vấn đề liên quan đến pháp lý, tư vấn pháp luật, thủ tục giấy tờ cho khách hàng là cá nhân và doanh nghiệp trên Toàn quốc với hệ thống văn phòng tại các thành phố lớn và đội ngũ cộng tác viên trên khắp các tỉnh thành. Liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.