Hệ thống chính trị của Triều Tiên được xây dựng theo nguyên tắc tập trung hóa. Trong khi Hiến pháp Triều Tiên chính thức bảo đảm bảo vệ quyền con người, trong thực tiễn có những giới hạn nghiêm trọng đối với tự do ngôn luận, và chính phủ giám sát chặt chẽ cuộc sống của công dân Triều Tiên. Hiến pháp định nghĩa CHDCND Triều Tiên là “một chuyên chính dân chủ nhân dân” dưới sự lãnh đạo của Đảng Lao động Triều Tiên (WPK), được trao quyền tối cao pháp lý đối với các đảng phái chính trị khác. Trong nội dung trình bày này, Luật LVN Group sẽ gửi tới một số thông tin liên quan đến chính sách bảo vệ quyền con người ở Triều Tiên.
1. Quyền con người là gì ?
Quyền con người (Human rights, Droits de L’Homme) là toàn bộ các quyền, tự do và đặc quyền được công nhận dành cho con người do tính chất nhân bản của nó, sinh ra từ bản chất con người chứ không phải được tạo ra bởi pháp luật hiện hành. Đây là những quyền tự nhiên, thiêng liêng và bất khả xâm phạm do đấng tạo hóa ban cho con người như quyền sống, quyền tự do và mưu cầu hạnh phúc, những quyền tối thiểu của con người mà bất kỳ chính phủ nào cũng phải bảo vệ.
Quyền con người không những được nhìn nhận trên quan điểm các quyền tự nhiên (natural rights) mà nó còn được nhìn nhận trên quan điểm các quyền pháp lý (legal right). Theo đó:
Quyền con người được hiểu là những đảm bảo pháp lý toàn cầu có tác dụng bảo vệ các cả nhân và các nhóm chống lại những hành động hoặc sự bỏ mặc mà làm tổn hại đến nhân phẩm, những sự được phép và sự tự do cơ bản của con người.
2. Đặc điểm của quyền con người.
Quyền con người có một số đặc điểm sau:
- Tính phổ quát, thể hiện ở chỗ quyền con người là quyền bẩm sinh, gắn với bản chất con người, là di sản chung của loài người. Quyền con người mang tính phổ quát vì con người ở đâu trên trái đất này cũng đều là thành viên của cộng đồng nhân loại;
- Tính đặc thù, thể hiện ở việc quyền con người mang những đặc trưng, bản sắc riêng tuỳ thuộc vào trình độ phát triển kinh tế – xã hội, truyền thống văn hoá, lịch sử ở từng khu vực, quốc gia, vùng lãnh thổ. Sự thừa nhận tính đặc thù của quyền con người cho phép các quốc gia có quyền đưa ra những quy định pháp luật cụ thể, không trái với các chuẩn mực quốc tế ghi trong các điều ước quốc tế về nhân quyền, như quy định hạn chế đối với một số quyền dân sự, chính trị hoặc mức độ bảo đảm các quyền kinh tế, văn hoá, xã hội;
- Tính giai cấp, tuy không phải nằm trong nội dung các quyền mà được thể hiện trong việc thực thi quyền con người. Với tư cách là chế định pháp lý, quyền con người gắn liền với nhà nước và pháp luật – là những sự kiện mang tính giai cấp sâu sắc. Quyền con người có thể được phân loại dựa theo chủ thể quyền và nội dung quyền. Theo chủ thể quyển: gồm quyền của cá nhân, quyền của nhóm (như phụ nữ, trẻ em) và quyền quốc gia (quyền của quốc gia, dân tộc thiểu số, quyền phát triển). Quyền của nhóm là quyền cá nhân được quy định cho một nhóm xã hội dựa trên một số đặc điểm chung nào đó, ví dụ như dễ bị tổn thương hoặc bị thiệt thòi như phụ nữ, trẻ em, người tị nạn, người lao động nhập cư, người bị giam giữ theo thủ tục tố tụng hình sự… Quyền phát triển là quyền của các quốc gia, dân tộc, đồng thời cũng là quyển của cá nhân. Theo nội dung quyển gồm nhóm quyền dân sự, chính trị (quyền bầu cử, ứng cử, tham gia quản lý nhà nước, xã hội; quyền tự do tư tưởng, tự do ngôn luận, tự do tôn giáo…) và nhóm quyền kinh tế, văn hoá, xã hội (quyền sở hữu, quyền công tác, quyền được bảo vệ sức khỏe; quyền học tập, quyền hưởng thụ văn hoá…).
Quyền con người được quy định trong nhiều văn bản pháp luật quốc tế như Hiến chương Liên hợp quốc, Tuyên ngôn thế giới về quyền con người, Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị năm 1966, Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội năm 1966.
3. Các đặc trưng cơ bản của quyền con người.
Quyền con người có các đặc trưng cơ bản là tính phổ biến, tính không thể chuyển nhượng, tính không thể phân chia và tính liên hệ và phụ thuộc lẫn nhau:
+ Tính phổ biến của quyền con người (universal rights)
Tính phổ biến thể hiện ở chỗ quyền con người là những quyền thiên bẩm, vốn có của con người và được thừa nhận cho tất cả mọi người trên trái đất, không phân biệt chủng tộc, tôn giáo, giới tính, quốc tịch, địa vị xã hội, giới tính.
+ Tính không thể chuyển nhượng (inalienable rights)
Các quyền con người được quan niệm là các quyền tự nhiên, thiêng liêng và bất khả xâm phạm như quyền sống, quyền tự do và mưu cầu hạnh phúc. Các quyền này gắn liền với cá nhân mỗi một con người và không thể chuyển nhượng cho bất kỳ người nào khác.
+ Tính không thể phân chia (indivisỉble rights)
Các quyền con người gắn kết chặt chẽ với nhau, tương hỗ lẫn nhau, việc tách biệt, tước bỏ hay hạn chế bất kỳ quyền nào đều tác động tiêu cực đến giá trị nhân phẩm và sự phát triển của con người.
+ Tính liên hệ và phụ thuộc lẫn nhau (interrelated, interdependent rights)
Các quyền con người dù là các quyền dân sự, chính trị hay các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa cũng đều có mối liên hệ và phụ thuộc lẫn nhau. Chẳng hạn quyền tiếp cận thông tin, quyền học tập là tiền đề để con người có thể có điều kiện thực hiện các quyền khác, không có quyền sống thì sẽ không có quyền nào cả. Quyền có việc làm cũng là tiền đề để thực hiện các quyền khác như quyền học tập, quyền có nhà ở, quyền có điều kiện sống xứng đáng, quyền sở hữu tư nhân…
4. Chính sách bảo vệ quyền con người ở Triều Tiên.
Quyền của người lao động
Triều Tiên là một trong số ít quốc gia trên thế giới không thuộc Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO). Tuy nhiên, các công ước của ILO được coi là tiêu chuẩn lao động quốc tế bất kể việc phê chuẩn. Đảng Lao động Triều Tiên cầm quyền kiểm soát chặt chẽ tổ chức công đoàn được ủy quyền duy nhất, Tổng Liên đoàn Công đoàn Triều Tiên.
Theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, trẻ em (một số dưới 11 tuổ) bị buộc phải công tác trong các trang trại và công trường xây dựng theo lệnh của chính phủ, đồng thời có thể bị trường học yêu cầu thu gom kim loại phế liệu và các vật liệu khác để bán. Lao động có thể nặng và trẻ em sống ở Kwanliso (trại tù chính trị) của đất nước cũng bị buộc phải làm những công việc nặng nhọc.
Tự do ngôn luận
Hiến pháp Triều Tiên đảm bảo quyền tự do ngôn luận và hội họp của công dân. Tuy nhiên, các điều khoản khác yêu cầu người dân sống theo đường lối xã hội chủ nghĩa. Chính quyền trừng phạt nặng những người chỉ trích hay than phiền về chính sách quốc gia, có thể đẩy những người này vào các trại cải tạo. Tất cả phương tiện truyền thông đều bị nhà nước kiểm soát; không ai được phép thu sóng của các đài nước ngoài, nếu vi phạm sẽ bị trừng phạt rất nặng.
Tự do tôn giáo
Chính quyền Triều Tiên ước tính rằng có khoảng 100.000 phật tử, 10.000 tín đồ Tin Lành, và 4.000 tín đồ Thiên Chúa Giáo tại 500 nhà thờ, trong khi ước tính của các nhóm liên quan đến nhà thờ quốc tế và Hàn Quốc cao hơn đáng kể. Mặt khác, Đảng Chondoist Chongu, một phong trào tôn giáo truyền thống được chính phủ chấp thuận, có khoảng 15.000 học viên.
Có các tổ chức tôn giáo hoạt động nhằm mục đích kết nối liên lạc với bên ngoài, nhất là khu vực gần biên giới Trung Quốc, làm các công việc giúp đỡ người tị nạn, hay vận chuyển bí mật kinh thánh vào trong nội địa. Các tổ chức Thiên Chúa giáo phương Tây cho biết những người đào thoát đã kể về những vụ việc chính quyền bắt giữ và xử tử những người vận chuyển kinh thánh bí mật và những thành viên của các nhà thờ Thiên Chúa giáo ngầm.[65] Do Triều Tiên là đất nước không thể tiếp cận và do đó không thể thu thập thông tin kịp thời, việc hoạt động này liệu còn tiếp diễn được không vẫn khó xác minh.
Tự do di chuyển
Người dân không được phép tự do di chuyển trong nước hoặc ra nước ngoài.[1][2] Các hoạt động xuất và nhập cảnh luôn bị kiểm soát rất chặt chẽ. Chỉ có các quan chức mới được phép sở hữu hoặc thuê mượn ô tô. Chính quyền phân phối hạn chế xăng dầu và các phương tiện di chuyển khác do thường xuyên thiếu nhiên liệu, chủ yếu vì lệnh cấm vận với Bắc Triều Tiên từ Hoa Kỳ và các quốc gia khác. Các bức ảnh chụp vệ tinh cho thấy ngay cả đường phố ở các thành phố cũng vắng bóng hoặc thưa thớt các phương tiện đi lại. Việc cưỡng bức di chuyển vì động cơ chính trị là khá phổ biến.
Những người tị nạn Triều Tiên chạy sang Trung Quốc thường bị chính quyền Trung Quốc bắt phải hồi hương, sau đó bị đưa vào các trại cải tạo và bị tra tấn, đánh đập thường xuyên. Lý do là vì chính quyền Triều Tiên xem bất kỳ ai bị trục xuất về nước là những kẻ đào tẩu hoặc thậm chí phản quốc. Hình phạt sẽ càng nặng nếu những người này có liên lạc với các tổ chức phi chính phủ của Hàn Quốc hoặc các tổ chức tôn giáo, có thể là bị tra tấn hoặc thậm chí bị hành quyết một khi những người đào thoát bị buộc phải trở về nước. Chỉ những người trung thành nhất với chế độ và giàu có nhất mới được phép sống ở thủ đô Bình Nhưỡng. Những người bị buộc tội hoặc bị nghi ngờ nổi loạn sẽ buộc phải chuyển về các vùng quê; những người tàn tật hoặc tâm thần cũng bị ép phải rời khỏi thành phố (ngoại lệ duy nhất là những cựu quân nhân đã chiến đấu trong chiến tranh Triều Tiên). Vì vậy, sống trong các thành phố là một đặc quyền không dễ gì có được.
Tự do báo chí
Tổ chức Phóng viên không biên giới xếp Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên đứng gần cuối (trước Eritrea) danh sách xếp hạng tự do báo chí trên thế giới do Tổ chức xuất bản. Mặc dù Hiến pháp đảm bảo quyền tự do báo chí nhưng thực tiễn thì tất cả các phương tiện truyền thông đều được nhà nước kiểm soát chặt chẽ. Truyền thống nhà nước hầu như giành toàn bộ thời lượng để tuyên truyền chính trị và cổ vũ tinh thần sùng bái Kim Nhật Thành và Kim Chính Nhật. và hiện tại là Kim Jong-un. Các chương trình nhấn mạnh vào nỗi thống khổ do quân đội Hoa Kỳ và Nhật Bản đã gây ra mà nhân dân Triều Tiên chịu đựng.
Trên đây là nội dung nội dung trình bày của Luật LVN Group về “Chính sách bảo vệ quyền con người ở Triều Tiên”. Bài viết trên là những thông tin cần thiết mà quý bạn đọc có thể áp dụng vào đời sống thực tiễn. Trong thời gian cân nhắc nếu có những vướng mắc hay thông tin nào cần chia sẻ hãy chủ động liên hệ và trao đổi cùng luật sư để được hỗ trợ đưa ra phương án giải quyết cho những vướng mắc pháp lý mà khách hàng đang mắc phải.