Hợp tác luật hình sự quốc tế về đấu tranh phòng chống tội phạm là vấn đề có tính toàn cầu, nhất là trong bối cảnh trên thế giới hiện nay, tình hình tội phạm đang diễn biến rất phức tạp và có chiều hướng gia tăng. Trong tiến trình hội nhập, trước mức độ nguy hiểm của tình hình tội phạm nói chung và tội phạm có tính chất quốc tế nói riêng, Các đơn vị và công ty Luật tại Việt Nam đã rất nỗ lực xây đựng và hoàn thiện hệ thông pháp luật nhất là trong lĩnh vực hình sự, tố tụng hình sự, thương mại, tài chính ngân hàng… và tích cực tham gia ký kết, gia nhập các điều ước quốc tế trong lĩnh vực phòng chống tội phạm.
Chủ thể của luật hình sự quốc tế
1. Khái niệm Luật hình sự quốc tế tiếp cận từ góc độ Luật quốc tế
Luật hình sự quốc tế là một ngành luật trong hệ thống pháp luật quốc tế ghi nhận những hành vi đặc biệt nguy hiểm cho các lợi ích chung của cộng đồng quốc tế là các tội phạm quốc tế (và tội phạm có tính chất quốc tế – tội phạm xuyên quốc gia),
Đồng thời quy định hệ thống hình phạt và các chế định pháp lý có thể được áp dụng đối với những chủ thể vi phạm, cũng như tổng hợp những nguyên tắc xác định quyền và nghĩa vụ của các thành viên cộng đồng quốc tế, nghĩa vụ hợp tác của các quốc gia trong việc xử lý và phòng, chống các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng đã nêu.
Tóm lại, khái niệm Luật hình sự quốc tế dưới góc độ Luật quốc tế có thể hiểu là:
– Luật hình sự quốc tế là một bộ phận của Luật quốc tế, điều chỉnh những vấn đề hình sự, có nhiệm vụ bảo vệ lợi ích chung của cộng đồng quốc tế.
– Có nội dung như nhau, quy định mang tính chuẩn mực đối với tất cả các Quốc gia.
– Luật hình sự quốc tế bao gồm tổng hợp các quy phạm pháp luật hình sự (Luật nội dung), pháp luật tố tụng hình sự và pháp luật thi hành án hình sự (Luật cách thức).
– Luật hình sự quốc tế giải quyết mối quan hệ giữa quyền tài phán quốc gia và quyền tài phán quốc tế.
– Luật hình sự quốc tế quy định các vấn đề về hợp tác, phối hợp hoạt động của các quốc gia trong việc đấu tranh phòng, chống tội phạm quốc tế, tội phạm có tính chất quốc tế để bảo vệ quyền con người, quyền công dân trong mỗi quốc gia trên phạm vi toàn nhân loại.
2. Chủ thể của luật hình sự quốc tế
Chủ thể của luật hình sự quốc tế chủ yếu là các vấn đề pháp lý phát sinh trong quá trình các quốc gia hợp tác đấu tranh ngăn chặn và trừng trị tội phạm quốc tế. Việc truy cứu trách nhiệm pháp lý đối với các cá nhân phạm tội ác chống hòa bình và an ninh không phải là cơ sở giải phóng trách nhiệm pháp lý của quốc gia.
3. Các nguyên tắc của luật hình sự quốc tế và quyền con người
Luật hình sự quốc tế có những điểm khác biệt so với luật hình sự quốc gia. Sự khác biệt này được thể hiện qua các nội dung sau đây:
Đối tượng điều chỉnh của luật hình sự quốc tế chủ yếu là các vấn đề pháp lý phát sinh trong quá trình các quốc gia hợp tác đấu tranh ngăn chặn và trừng trị tội phạm quốc tế. Việc truy cứu trách nhiệm pháp lý đối với các cá nhân phạm tội ác chống hòa bình và an ninh không phải là cơ sở giải phóng trách nhiệm pháp lý của quốc gia.
Luật hình sự quốc tế có tính chất tổng hợp, bao gồm cả các quy phạm luật hình sự, tố tụng hình sự và thi hành án quyết hình sự.
Các quy phạm luật hình sự quốc tế quy định tính chất tội phạm và hình phạt đối với các hành vị phạm tội, trong một số trường hợp các quy phạm này có hiệu lực hồi tố, như đối với tội phạm chiến tranh, diệt chủng…
Mặt khác trong luật hình sự quốc tế còn có các điều ước quốc tế ghi nhận các điều khoản không chỉ giành cho các quốc gia mà còn đối với cá nhân bằng cách quy định các điều khoản nghiêm cấm, cảnh báo và răn đe bằng các hình phạt đối với các hành vi tội phạm.
Với tất cả các khác biệt cũng như sự tương đồng vẻ nội dung giữa luật hình sự quốc tế với luật hình sự quốc gia, hệ thống các nguyên tắc của luật hình sự quốc tế có đặc điểm riêng và rất đa dạng, các nguyên tắc này được ghi nhận trong các văn bản pháp lý quốc tế qua các thời kỳ hình thành và phát triển luật hình sự quốc tế. Ở đây chúng ta giới hạn từ thời gian Tòa án quân sự quốc tế Nurumbe được thành lập nhằm mục đích xét xử các tội phạm đầu sỏ của nước Đức phát xít.
Khi Tòa án Nurumbe hoàn thành sứ mạng lịch sử của mình, Đại hội đồng Liên hợp quốc vào năm 1946 đã ra nghị quyết đặc biệt nhấn mạnh các nguyên tắc luật quốc tế đã được Quy chế tòa án Nurumbe và các phán quyết của nó công nhận như là các nguyên tắc được công nhận chung. Trong số đó có thể liệt kê các nguyên tắc cần thiết sau đây:
– Nguyên tắc cấm chiến tranh xâm lược;
– Nguyên tắc trừng phạt bằng hình luật các tội ác quốc tế;
– Nguyên tắc cá nhân không được miễn trách nhiệm hình sự đối với tội ác quốc tế;
– Nguyên tắc không áp dụng thời hiệu tố tụng đối với các tội ác quốc tế.
4. Ý nghĩa luật hình sự quốc tế
Luật hình sự quốc tế là công cụ pháp lý mà cộng đồng quốc tế xây dựng nhằm mục đích ngăn ngừa và trừng trị các loại hình tội phạm thuộc phạm vi điều chính của ngành luật này cũng như sự tăng cường sự hợp tác quốc tế trong cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm. Căn cứ vào từng loại tội phạm mà các quốc gia có thái độ và biện pháp khác nhau trong quá trình hợp tác quốc tế thông qua các kênh pháp lý hoặc ngoại giao.
Với tư cách là ngành luật của luật quốc tế, nguồn của luật hình sự quốc tế cũng bao gồm các loại hình nguồn giống như nguồn của luật quốc tế. Trước tiên và chủ yếu là các điều ước quốc tế về hình sự quốc tế, các tập cửa hàng quốc tế, các nghị quyết của tổ chức quốc tế có hiệu lực pháp luật cũng như một loạt các phương tiện hỗ trợ của luật hình sự quốc tế như các phán quyết của Tòa án hình sự quốc tế, các học thuyết của các học giả danh tiếng về hình sự quốc tế, các nghị quyết có tính khuyến nghị liên quan đến các vấn đề hình sự quốc tế…
Trên đây là toàn bộ thông tin liên quan đến Chủ thể của luật hình sự quốc tế mà LVN Group đã chia sẻ đến quý bạn đọc. Hy vọng rằng với những thông tin trên, quý bạn đọc có thể áp dụng được trong cuộc sống và công việc. Mọi thông tin câu hỏi, vui lòng liên hệ với chúng tôi; LVN Group với đội ngũ chuyên viên với nhiều năm kinh nghiệm trong nghề sẽ hỗ trợ quý bạn đọc một cách chuyên nghiệp và nhanh chóng nhất. Công ty Luật LVN Group – Đồng hành pháp lý cùng bạn.