Tín phiếu kho bạc là tín phiếu do Kho bạc Nhà nước phát hành để vay ngắn hạn cho ngân sách Nhà nước, ghỉ nhận cam kết của Chính phủ trong việc trả nợ gốc và lãi cho người sở hữu. Tín phiếu kho bạc là công cụ vay nợ ngắn hạn của Chính phủ thường được phát hành và có kì hạn. Vậy Định khoản mua tín phiếu kho bạc thế nào? Hãy cùng Luật LVN Group nghiên cứu thông qua nội dung trình bày dưới đây.
1. Khái niệm tín phiếu kho bạc
Tín phiếu kho bạc là tín phiếu do Kho bạc Nhà nước phát hành để vay ngắn hạn cho ngân sách Nhà nước, ghỉ nhận cam kết của Chính phủ trong việc trả nợ gốc và lãi cho người sở hữu. Tín phiếu kho bạc là công cụ vay nợ ngắn hạn của Chính phủ thường được phát hành với kì hạn thanh toán là 3, 6 và 12 tháng.
Tín phiếu kho bạc (tiếng Anh: Treasury bills) là một trong những công cụ trên thị trường tiền tệ. Do có thời gian đáo hạn là ngắn hạn, công cụ này có đặc điểm là có tính rủi ro, mức độ dao động giá thấp và do đó đầu tư vào chúng sẽ có ít rủi ro nhất.
Chúng được trả lãi với mức lãi suất cố định và được hoàn trả vốn khi đến hạn thanh toán hoặc được thanh toán lãi do việc bán lần đầu có giảm giá, tức là, với giá thấp hơn so với khoản tiền đã định được thanh toán khi hết hạn (cách thức chiết khấu).
Tín phiếu được hình thành qua sự thỏa thuận giữa các bên với nhau. Trong đó, có ghi rõ tỷ lệ lãi suất và thời gian hoàn vốn một cách cụ thể. Đây là loại giấy tờ được ban hành bởi chính phủ, doanh nghiệp hay ngân hàng nhà nước với mục đích huy động vốn trong thời hạn dưới 1 năm. Trong đó, ngân hàng sẽ chứng nhận số tiền được khách hàng gửi định kỳ.
Tín phiếu kho bạc được xem là công cụ tài chính có độ rủi ro thấp nhất trên thị trường tiền tệ bởi vì hầu như không có khả năng vỡ nợ từ người phát hành, tức là không thể có chuyện chính phủ mất khả năng thanh toán khoản nợ khi đến kỳ hạn thanh toán, chính phủ lúc nào cũng có thể tăng thuế hoặc in tiền để trả nợ. Tuy nhiên mức lãi suất của nó thường thấp hơn các công cụ khác lưu thông trên thị trường tiền tệ.
2. Phương thức phát hành tín phiếu kho bạc
Tín phiếu kho bạc thường được phát hành theo từng lô bằng phương pháp đấu giá. Người mua chủ yếu là các ngân hàng, ngoài ra còn có các công ty và các trung gian tài chính khác. Ngân hàng Nhà nước là đơn vị đại lí cho Kho bạc Nhà nước trong việc phát hành, thanh toán tín phiếu kho bạc. Khối lượng và lãi suất tín phiếu kho bạc Nhà nước hình thành trên cơ sở kết quả đấu thầu. Toàn bộ khoản vay của Chính phủ thông qua việc phát hành tín phiếu kho bạc là nguồn thu của ngân sách trung ương.
Tín phiếu kho bạc được xem là công cụ có tính lỏng cao nhất trên thị trường tiền tệ do nó được mua bán nhiều nhất.
Hiện nay, Ngân hàng nhà nước đưa ra 2 cách thức cơ bản để phát hành tín phiếu ra thị trường là bắt buộc và đấu thầu.
Phương thức bắt buộc: Ngân hàng sẽ phát hành tín phiếu bắt buộc căn cứ vào các tình hình của thị trường vào các thời gian khác nhau. Tổ chức tín dụng nếu muốn mua tín phiếu thì bắt buộc phải tuân theo những quy định cụ thể của Thống đốc trong Ngân hàng Nhà nước.
Phương thức đấu thầu: Đây được xem là cách mà Ngân hàng phát hành các tín phiếu qua quá trình đấu thầu. Các nghiệp vụ của thị trường mở sẽ được áp dụng một cách quy cũ theo đúng các quy định của pháp luật. Người mua sẽ được nhận tín phiếu qua ghi sổ khi giao dịch được thực hiện thành công.
Theo quy định thì bổ sung các thông tư về việc xử lý các hành vi phát hành tín phiếu sai lệch. Theo đó, các tín phiếu được phát hành theo cách thức bắt buộc mà các tổ chức tín dụng không thanh toán đủ hoặc không mua. Thì Ngân hàng Nhà nước có quyền trích nợ thanh toán tự động của các tổ chức này.
Việc trích nợ sẽ được tiến hành cho tới khi nộp đủ số tiền thiếu trong khoảng thời hạn 5 ngày công tác hành chính kể từ khi tín phiếu được tiến hành. Các tổ chức tín dụng sẽ nhận được thông tin này từ Ngân hàng. Nếu việc thu nợ xong mà số tiền vẫn không được thu hồi thì các tổ chức trên sẽ bị xử lý theo hướng dẫn của pháp luật.
3. Đặc điểm của tín phiếu kho bạc
Tín phiếu kho bạc có những đặc điểm như sau:
Tín phiếu kho bạc là loại có tính lỏng và an toàn nhất trong tất cả các công cụ trên thị trường tiền tệ, do vậy, chúng được ưa chuộng và mua bán nhiều nhất trên thị trường. Sở dĩ tín phiếu kho bạc là loại công cụ an toàn nhất trong tất trong tất cả các loại công cụ ở thị trường tiền tệ vì được sự bảo đảm chi trả của Chính phủ.
3.1. Lãi suất phát hành
– Đối với tín phiếu Kho bạc phát hành theo phương thức đấu thầu, lãi suất phát hành do Kho bạc Nhà nước quyết định trong khung lãi suất do Bộ Tài chính qui định.
– Đối với tín phiếu Kho bạc phát hành trực tiếp cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, lãi suất phát hành là lãi suất thỏa thuận giữa Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo qui định tại khoản 3 Điều 12 Nghị định 95/2018/NĐ-CP.
3.2. Đối tượng sở hữu
Tín phiếu kho bạc là công cụ được nắm giữ chủ yếu bởi các ngân hàng thương mại, ngoài ra cũng có một lượng nhỏ các hộ gia đình, các công ty và các trung gian tài chính khác nắm giữ tín phiếu kho bạc.
3.3. Chức năng
Các ngân hàng thương mại nắm giữ tín phiếu kho bạc ngoài mục đích đầu tư nguồn vốn đang bị đóng băng để hưởng lợi tức còn sử dụng tín phiếu kho bạc như là khoản tiền dự trữ cấp hai.
Mặt khác, Ngân hàng trung ương có thể sử dụng công cụ tín phiếu kho bạc để thực hiện nghiệp vụ thị trường mở nhằm điều chỉnh lượng tiền cung ứng ra lưu thông và kiểm soát thị trường tiền tệ.
4. Mục đích sử dụng tín phiếu kho bạc
Ngân hàng nhà nước phát hành các loại tín phiếu với mục đích thu về một khoản tiền, giảm đi mức độ lưu thông tối đa trên thị trường. Hơn thế, sử dụng loại giấy chứng nhận này để điều tiết sự luân chuyển của tiền tệ và thắt chặt các chính sách. Chống tình trạng đồng tiền bị mất giá do lạm phát xảy ra.
Để nới lỏng các chính sách cũng như gửi tới tiền với số lượng tăng thì Ngân hàng nhà nước sẽ mua lại các tín phiếu trên. Biện pháp này giúp các tổ chức, doanh nghiệp nâng cao hoạt động phát triển kinh tế. Trường hợp này được Nhà nước áp dụng khi tình trạng lạm phát không còn xảy ra.
Có thể thấy, tín phiếu đã trở thành công cụ quản lý và vận hành các dòng tiền tệ trong phạm vi cả nước. Đây trở thành phương pháp không thể thiếu của các Ngân hàng khi thực hiện chức năng của mình. Bài viết đã gửi tới đến bạn tín phiếu là gì và các phương thức phát hành loại giấy tờ này. Hy vọng bạn sẽ có thêm kinh nghiệm trong lĩnh vực này.
5. Quy định của pháp luật về tín phiếu kho bạc
Theo đó, tại Mục I chương II của Nghị định này có quy định về những vấn đề liên quan về tín phiếu kho bạc. Căn cứ:
Điều kiện điều khoản của tín phiếu Kho bạc:
+ Kỳ hạn tín phiếu Kho bạc:
– Tín phiếu Kho bạc có kỳ hạn chuẩn là 13 tuần, 26 tuần hoặc 52 tuần;
– Các kỳ hạn khác của tín phiếu kho bạc do Bộ trưởng Bộ Tài chính quyết định tùy theo nhu cầu sử dụng vốn và tình hình thị trường nhưng không vượt quá 52 tuần.
+ Mệnh giá phát hành: tín phiếu Kho bạc có mệnh giá là một trăm nghìn (100.000) đồng hoặc là bội số của một trăm nghìn (100.000) đồng.
+ Đồng tiền phát hành, thanh toán là đồng Việt Nam.
+ Hình thức tín phiếu Kho bạc
– Tín phiếu Kho bạc được phát hành dưới cách thức bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử tùy thuộc vào phương thức phát hành;
– Chủ thể tổ chức phát hành quyết định cụ thể về cách thức đối với mỗi đợt phát hành.
+ Lãi suất phát hành:
– Đối với tín phiếu Kho bạc phát hành theo phương thức đấu thầu, lãi suất phát hành do Kho bạc Nhà nước quyết định trong khung lãi suất do Bộ Tài chính quy định.
– Đối với tín phiếu Kho bạc phát hành trực tiếp cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, lãi suất phát hành là lãi suất thỏa thuận giữa Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo hướng dẫn tại khoản 3 Điều 12 Nghị định 95/2018/NĐ-CP.
+ Phương thức phát hành:
– Đấu thầu phát hành tín phiếu Kho bạc theo hướng dẫn tại khoản 1, khoản 2, khoản 3, khoản 4, khoản 5 Điều 15 của Nghị định 95/2018/NĐ-CP.
– Chủ thể tổ chức phát hành trực tiếp tổ chức đấu thầu phát hành tín phiếu Kho bạc hoặc tổ chức đấu thầu thông qua Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo hướng dẫn của Bộ Tài chính.
– Phát hành trực tiếp cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo hướng dẫn tại Điều 12 Nghị định 95/2018/NĐ-CP.
+ Phương thức thanh toán tín phiếu: Tín phiếu được thanh toán một lần cả gốc và lãi vào ngày đáo hạn.
Phát hành trực tiếp tín phiếu Kho bạc cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
+ Trường hợp ngân sách trung ương thiếu hụt tạm thời, Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam xây dựng đề án phát hành tín phiếu Kho bạc trực tiếp cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trình Thủ tướng Chính phủ quyết định. Đề án phát hành bao gồm các nội dung cơ bản sau:
– Mục đích phát hành;
– Khối lượng, kỳ hạn, cách thức tín phiếu;
– Mệnh giá tín phiếu;
– Lãi suất phát hành, thời gian phát hành dự kiến;
– Phương thức và nguồn thanh toán tín phiếu khi đáo hạn;
– Đăng ký, lưu ký và niêm yết, giao dịch tín phiếu (nếu có).
+ Căn cứ quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính thống nhất với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về khối lượng, lãi suất, kỳ hạn cho từng đợt phát hành. Trường hợp ngày phát hành và ngày đáo hạn tín phiếu Kho bạc không cùng một năm ngân sách thì thực hiện theo hướng dẫn về tạm ứng từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định tại khoản 1 Điều 58 của Luật ngân sách nhà nước và Điều 26 của Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
+ Lãi suất tín phiếu Kho bạc phát hành trực tiếp cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam là lãi suất thỏa thuận giữa Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, trên cơ sở cân nhắc lãi suất đấu thầu phát hành tín phiếu Kho bạc hoặc lãi suất tín phiếu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hoặc lãi suất giao dịch trái phiếu Chính phủ có kỳ hạn còn lại tương đương tại thời gian gần nhất.
+ Trên cơ sở thống nhất về khối lượng, lãi suất, kỳ hạn và thời gian phát hành, Kho bạc Nhà nước ký hợp đồng bán tín phiếu trực tiếp cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong đó quy định các điều kiện, điều khoản của đợt phát hành bao gồm: khối lượng, kỳ hạn, lãi suất phát hành, ngày phát hành, giá bán, ngày thanh toán tiền mua, ngày đáo hạn, tài khoản nhận tiền mua tín phiếu, việc đăng ký, lưu ký và niêm yết, giao dịch tín phiếu (nếu có).
+ Kho bạc Nhà nước thực hiện hạch toán tiền mua tín phiếu của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vào ngân sách nhà nước và thanh toán tín phiếu khi đáo hạn.
Đăng ký, lưu ký, niêm yết và giao dịch tín phiếu Kho bạc
+ Tín phiếu kho bạc phát hành theo phương thức đấu thầu được đăng ký, lưu ký và niêm yết, giao dịch theo hướng dẫn về đăng ký, lưu ký, niêm yết, giao dịch trái phiếu Chính phủ.
+ Tín phiếu Kho bạc phát hành trực tiếp cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam được đăng ký, lưu ký tập trung tại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam và được niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán theo đề nghị của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Kho bạc nhà nước.
Trên đây là toàn bộ nội dung về Định khoản mua tín phiếu kho bạc do Luật LVN Group gửi tới. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp ích cho quý bạn đọc. Trong quá trình nghiên cứu, nếu quý bạn đọc còn có câu hỏi, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua website hoặc Hotline để được hỗ trợ trả lời.