Ở phạm vi quốc gia, giáo dục nhân quyền đã trở thành một phần trong chương trình giáo dục của nhiều nước, tuy có sự khác nhau về phạm vi, mức độ và cách thức tổ chức hoạt động. Trong bài viết dưới đây, Công ty Luật LVN Group sẽ cung cấp thông tin về Giáo dục quyền con người ở việt nam hiện nay. Mời các bạn tham khảo.
1. Quyền con người là gì?
Quyền con người là quyền và tự do cơ bản của mỗi người trên thế giới, từ khi sinh ra cho đến khi chết. Chúng áp dụng bất kể bạn đến từ đâu, bạn tin tưởng điều gì hoặc cách bạn chọn để sống cuộc đời của mình. Chúng không bao giờ có thể bị lấy đi, mặc dù đôi khi chúng có thể bị hạn chế – ví dụ như nếu một người vi phạm pháp luật hoặc vì lợi ích của an ninh quốc gia. Các quyền cơ bản này dựa trên các giá trị chung như nhân phẩm, công bằng, bình đẳng, tôn trọng và độc lập. Các giá trị này được pháp luật xác định và bảo vệ.
Quyền con người hay còn được biết đến là nhân quyền là các nguyên tắc hoặc chuẩn mực đạo đức đối với các tiêu chuẩn hành vi nhất định của con người và thường xuyên được bảo vệ trong luật pháp thành phố và quốc tế. Chúng thường được hiểu là những quyền cơ bản không thể chuyển nhượng được “mà một người vốn dĩ được hưởng đơn giản bởi vì họ là một con người” và là những quyền “vốn có ở tất cả con người”, bất kể họ là gì. tuổi tác, nguồn gốc dân tộc, vị trí, ngôn ngữ, tôn giáo, dân tộc hoặc bất kỳ trạng thái nào khác.
Vì vậy, có thể khái quát, quyền con người là các đặc quyền tự nhiên, bắt nguồn từ phẩm giá vốn có của tất cả mọi người, được cộng đồng quốc tế và quốc gia thừa nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm bằng hệ thống pháp luật quốc gia và quốc tế.
2. Quy định về quyền con người ở Việt Nam
Quyền con người là những quyền tự nhiên, vốn có và khách quan của con người được ghi nhận và bảo vệ trong pháp luật quốc gia và các thỏa thuận pháp lý quốc tế. Ở Việt Nam, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân luôn được tôn trọng và bảo đảm. Cùng với việc ghi nhận quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân trong các bản Hiến pháp năm 1946, 1959, 1980, 1992, Đảng và Nhà nước ta đã thực thi nhiều chính sách bảo đảm quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân và tham gia hầu hết các điều ước quốc tế về quyền con người như Công ước quốc tế về loại trừ các cách thức phân biệt chủng tộc năm 1965, Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa năm 1966, Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị năm 1966, Công ước quốc tế về xóa bỏ mọi cách thức phân biệt đối xử với phụ nữ năm 1979, Công ước về quyền trẻ em năm 1989, Công ước về quyền của người khuyết tật năm 2006 v.v… và đã đạt được nhiều thành tựu cần thiết, to lớn, góp phần xây dựng một nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa “dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh”, đóng góp vào cuộc đấu tranh chung vì mục tiêu hòa bình và tiến bộ xã hội của toàn nhân loại. Tiếp tục kế thừa và phát triển những quy định của các bản Hiến pháp trước đây về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, Hiến pháp năm 2013 đã có những đổi mới căn bản, cần thiết cả về cơ cấu, bố cục, cách viết và nội dung liên quan đến quyền con người.
3. Giáo dục về quyền con người ở Việt Nam
Mặc dù nhân quyền không phải là một phạm trù dễ hiểu, nhưng việc giáo dục nhân quyền với mức độ nhất định và bằng các phương pháp phù hợp trong các nhà trường phổ thông là cần thiết và có thể thực hiện được. Thực tế trên thế giới đã chứng minh tính hữu ích và hiệu quả của việc hình thành nhận thức và thái độ tôn trọng quyền con người của các cá nhân ngay từ khi còn trẻ thông qua việc triển khai giáo dục nhân quyền cho học sinh phổ thông.
Xuất phát từ thực tiễn kể trên, nhiều quốc gia trên thế giới đã có chương trình giáo dục về quyền con người dành cho cho trẻ em từ lứa tuổi rất nhỏ[7]. Về vấn đề này, như đã đề cập, xét ở góc độ nhất định, giáo dục nhân quyền cũng đã được thực hiện từ lâu trong các nhà trường phổ thông ở Việt Nam, chủ yếu thông qua môn học đạo đức công dân. Tuy nhiên, kể từ khi Đổi mới đến nay, hoạt động giáo dục nhân quyền trong các nhà trường phổ thông ở Việt Nam đã được tăng cường thêm một bước mới, với việc lồng ghép nhiều nguyên tắc và tiêu chuẩn cụ thể của luật nhân quyền quốc tế vào chương trình giáo dục của các nhà trường, đặc biệt là trong môn học Giáo dục công dân (thực hiện ở các cấp phổ thông từ I, II đến III). Căn cứ như sau:
Đối với học sinh tiểu học (cấp I), môn học Đạo đức đã bao gồm các bài học nhằm hướng dẫn các em tôn trọng người khác như: tôn trọng khách nước ngoài, tôn trọng thư từ, tài sản của người khác (Lớp 3); tôn trọng phụ nữ (Lớp 5)[8]…Trong các bài học này, tuy các khái niệm cụ thể về quyền chưa được sử dụng (chẳng hạn khi nói về tôn trọng phụ nữ thì mới nêu các lý do về đạo đức, xã hội chứ chưa đề cập đền “quyền của phụ nữ”) và các kiến thức, thông tin chuyển tải mới ở mức độ đơn giản, nhưng rõ ràng thông qua các bài học kể trên, học sinh có thể hiểu được một số nguyên tắc cơ bản của quyền con người và nghĩa vụ tôn trọng các quyền con người của các nhóm đối tượng có liên quan.
Ở cấp trung học cơ sở phổ thông (cấp II), số lượng bài học về quyền con người trong chương trình học đã nhiều hơn, các bài học chứa đựng những kiến thức rộng và sâu hơn về quyền con người. Mặc dù vậy, tương tự như ở cấp tiểu học, các bài học về quyền con người ở cấp trung học cơ sở vẫn được thiết kế thông qua những bối cảnh sinh hoạt hàng ngày và phù hợp với nhận thức xã hội của học sinh theo từng độ tuổi, để giúp các em có thể hiểu được các khái niệm và phạm trù đôi khi khá phức tạp trên lĩnh vực này.
Trong chương trình giáp dục cấp III, môn học Giáo dục công dân đã mang tính lý thuyết và tính khái quát khá cao, nhiều nội dung tương đối trừu tượng với lứa tuổi thiếu niên. Chương trình Lớp 10 có đề cập đến một số nghĩa vụ của công dân nhưng chủ yếu từ khía cạnh đạo đức (đối với cộng đồng, với xây dựng và bảo vệ Tổ quốc), Lớp 11 có các bài: nhà nước xã hội chủ nghĩa (bài 9), nền dân chủ xã hội chủ nghĩa (bài 10). Các kiến thức về quyền con người tập trung nhiều hơn ở chương trình giáo dục công dân Lớp 12, theo đó học sinh được tiếp cận với nhiều nội dung liên quan đến quyền công dân như bài Hiến pháp, các quyền trong lĩnh vực dân sự (trong bài Luật dân sự), các quyền trong tố tụng và một số quyền trong các lĩnh vực cụ thể như đất đai, thuế, hành chính.
Điểm khác cơ bản giữa giáo dục nhân quyền ở cấp độ giáo dục đại học và cấp độ giáo dục phổ thông là ở mục tiêu của chúng. Nếu như giáo dục nhân quyền ở cấp độ phổ thông nhằm hình thành nhân cách, nhận thức và thái độ hành xử đúng đắn cho các công dân trẻ trong các vấn đề về quyền con người, cả ở hiện tại và trong tương lai, thì mục tiêu của giáo dục nhân quyền ở cấp độ đại học là để đào tạo các chuyên gia trên lĩnh vực này.
Sự khác biệt về mục tiêu dẫn đến sự khác biệt về nội dung và phương pháp tổ chức. Ở hầu hết quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam, giáo dục nhân quyền không hiện diện trong chương trình giảng dạy của tất cả các trường đại học; tuy nhiên, một khi đã được đưa vào một trường đại học nào đó, nội dung của giáo dục nhân quyền có tính chất rất chuyên sâu.
Tương tự như ở nhiều nước khác trên thế giới, các nội dung về quyền con người hiện chủ yếu được nghiên cứu, giảng dạy ở các trường đại học chuyên ngành luật, khoa học chính trị, quan hệ quốc tế… của Việt Nam
Trên đây là tất cả thông tin về Giáo dục quyền con người ở việt nam hiện nay mà Công ty Luật LVN Group cung cấp tới các bạn đọc giả. Nếu các bạn đọc giả còn có bất kỳ thắc mắc hay góp ý nào liên quan đến bài viết hoặc những vấn đề pháp lý khác hãy liên hệ với Công ty Luật LVN Group để nhận được sự hỗ trợ từ đội ngũ luật sư và các tác giả. Chúng tôi luôn sẵn lòng giải đáp thắc mắc của các bạn đọc. Trân trọng!