Ngăn chặn rửa tiền thông qua công nghệ

Hiện nay, các đối tượng lợi dụng triệt để tiến bộ khoa học, rửa tiền thông qua công nghệ cao, núp bóng dưới nhiều cách thức khác nhau. Trong khi đó các quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền trong lĩnh vực này vẫn còn nhiều “khoảng trống” đặc biệt liên quan đến giao dịch điện tử, tiền ảo, tài sản ảo…Vì vậy làm thế nào để Ngăn chặn rửa tiền thông qua công nghệ cùng Luật LVN Group cân nhắc qua nội dung trình bày bên dưới.

Nghiên cứu từ thực tiễn cho thấy, nếu như trước đây, để hợp pháp hoá tiền, tài sản do phạm tội mà có, các đối tượng thường sử dụng các phương thức, thủ đoạn truyền thống như: thông qua việc mua các bất động sản, cổ phiếu, hoặc chuyển tiền cho người thân gửi tiết kiệm ngân hàng…  Thì nay, các đối tượng không đơn thuần sử dụng các thủ đoạn truyền thống để rửa tiền mà còn lợi dụng triệt để tiến bộ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 để chế biến tiền bẩn thành tiền sạch, rửa tiền thông qua công nghệ cao, núp bóng dưới nhiều cách thức khác nhau khiến cho việc quản lý gặp rất nhiều khó khăn, cụ thể như:

1. Thông qua trung gian thanh toán và ví điện tử: Theo đó, trong giao dịch thông qua các trung gian thanh toán trực tuyến, ví điện tử, khách hàng chỉ cần kết nối với máy chủ của các đơn vị gửi tới dịch vụ bằng mã số ID cá nhân của mình rồi nhập mật khẩu hệ thống sẽ tự động xác minh nhân thân người đó thông qua tài khoản đã đăng ký. Với hệ thống này, khách hàng có thể thực hiện các giao dịch thanh toán chuyển tiền ở bất cứ đâu, bất cứ thời gian nào.

Đây lại là phương thức mà các đối tượng phạm tội dễ dàng sử dụng để thực hiện các giao dịch để rửa tiền. Bởi khi thực hiện các giao dịch chuyển tiền thông qua trung gian thanh toán, ví điện tử, các đối tượng có thể thực hiện hành động này ở bất cứ đâu trên thế giới và bất cứ thời gian nào. Mặt khác, nhà gửi tới dịch vụ cũng không thể xác minh danh tính thực sự của cá nhân truy cập vào tài khoản… nên các đối tượng ít có khả năng bị theo dõi hơn.

Minh chứng cho điều này là liên tiếp các đường dây đánh bạc online, cá độ bóng đá, lừa đảo chiếm đoạt tài sản… bị triệt phá gần đây đều sử dụng trung gian thanh toán, ví điện tử.

2. Thông qua kinh doanh, giao dịch mua bán tiền ảo, tài sản ảo: Hiện nay, nhiều đồng tiền ảo hiện được giao dịch rộng rãi trên các sàn giao dịch tiền ảo như một loại “chứng khoán”, với việc gia tăng giá trị nhanh chóng trong thời gian qua, các đồng tiền ảo đã thu hút sự quan tâm của hàng triệu nhà đầu tư trên khắp thế giới, trong đó có Việt Nam. Với lợi thế dễ dàng trao đổi trên phạm vi toàn cầu nên tiền ảo là một kênh hữu hiệu để tội phạm lợi dụng để rửa tiền khi chúng có thể dễ dàng chuyển đổi các khoản tiền thu được thông qua những hoạt động mua bán, trao đổi đồng tiền ảo ở các quốc gia khác nhau.
3. Thông qua giao dịch thương mại điện tử: Những tiến bộ công nghệ trong thương mại điện tử giúp dễ dàng xây dựng các doanh nghiệp trực tuyến và ẩn sau các trang web, sàn thương mại điện tử hợp pháp. Những kẻ rửa tiền có thể sử dụng các trang web thương mại điện tử và sử mạng thanh toán của các nhà gửi tới dịch vụ để hoạt động rửa tiền thông qua các giao mua bán ảo. Ví dụ điển hình như trường hợp một chuyên viên ISIS ở Mỹ đã giả vờ bán máy in trên eBay để thực hiện hành vi rửa tiền. Người này đã nhận được các khoản thanh toán cho các giao dịch “giả mạo” này từ tài khoản ở nước ngoài thông qua PayPal.

Hiện nay, hệ thống pháp luật của Việt Nam không có quy định pháp lý điều chỉnh hoạt động phát hành, mua bán, trao đổi tiền ảo, tài sản ảo, cũng chưa quy định đơn vị chính thức quản lý việc phát hành và giao dịch tiền ảo, tài sản ảo. Theo đó các hoạt động trao đổi, mua bán tiền ảo trên các các sàn giao dịch tiền ảo hiện vẫn đang nằm ngoài sự điều chỉnh của pháp luật, chưa chịu sự quản lý của đơn vị chức năng nào.

Thực tế, trước những hệ lụy tiềm ẩn của tiền ảo, tài sản ảo, lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền, tài trợ khủng bố quốc tế (FATF) cũng nhiều lần chỉ ra các rủi ro tiềm tàng về rửa tiền, tài trợ khủng bố của tiền ảo và khuyến nghị, yêu cầu các quốc gia phải đảm bảo các tổ chức, cá nhân gửi tới dịch vụ tài sản chịu sự điều chỉnh của pháp luật về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, được đăng ký, cấp phép và chịu sự quản lý giám sát.

2. Luật Phòng, chống rửa tiền đang tồn tại một khoảng trống khá lớn đối với việc quản lý giám sát hoạt động của các trung gian thanh toán, ví điện tử… Bởi, tính đến nay, tại Việt Nam có hơn 30 tổ chức không phải ngân hàng được Ngân hàng Nhà nước cấp Giấy phép cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, ví điện tử… Tuy nhiên, theo hướng dẫn Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2012, các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán chưa được quy định là đối tượng phải báo cáo theo Luật Phòng, chống rửa tiền.

Trong khi đó, theo khuyến nghị của FATF, các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán (đặc biệt là cung ứng dịch vụ ví điện tử) cần phải chịu sự điều chỉnh của pháp luật về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố.

3. Một khoảng trống khác mà chúng tôi muốn nói đến đó chính là, các quy định tại Luật Phòng, chống rửa tiền 2012 và Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), các hành vi được quy định là rửa tiền bao gồm: Tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào giao dịch tài chính, ngân hàng hoặc giao dịch khác nhằm che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà có; Sử dụng tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác thực hiện hành vi phạm tội mà có vào việc tiến hành các hoạt động kinh doanh hoặc hoạt động khác; Che giấu thông tin về nguồn gốc, bản chất thực sự, vị trí, quá trình di chuyển hoặc quyền sở hữu đối với tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà có hoặc cản trở việc xác minh các thông tin đó…

Tuy nhiên không có điều khoản nào quy định về hành vi rửa tiền sử dụng công nghệ cao mà thực tiễn, việc sử dụng công nghệ cao để rửa tiền chỉ được coi là tình tiết tăng nặng.

Việt Nam đã tích cực triển khai công tác phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố và đạt được những kết quả tích cực, ban hành tương đối trọn vẹn các quy định pháp luật liên quan đến phòng, chống rửa tiền. Tuy nhiên, cùng với cuộc cách mạng 4.0 đang bùng nổ, những quy định này đã và đang dần bộc lộ không ít khoảng trống gây ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả hoạt động phòng, chống rửa tiền, đặc biệt là rửa tiền bằng công nghệ cao.

Do đó, để tăng cường hiệu quả của công tác phòng, chống rửa tiền Luật Phòng, chống rửa tiền cần sửa đổi, bổ sung theo hướng bao quát tất cả lĩnh vực có thể diễn ra hoạt động rửa tiền gồm: ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, trò chơi có thưởng và casino, bất động sản, thương mại điện tử, giao dịch tiền ảo, tài sản ảo…

Cơ quan có thẩm quyền cần đưa hoạt động “cung ứng dịch vụ thanh toán, trung gian thanh toán, nền tảng công nghệ số, cung ứng dịch vụ liên quan tiền điện tử, tiền kỹ thuật số, tiền ảo, tài sản ảo” vào Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2012.

Bộ Luật Hình sự cần ghi nhận rõ hành vi rửa tiền thông qua công nghệ, sử dụng tiền ảo, tiền điện tử, tài sản ảo là một tội danh. Bởi, nếu chỉ dừng lại ở tình tiết tăng nặng thì pháp luật chưa đủ sức ngăn chặn, răn đe hành vi phạm tội.

Trên đây là các thông tin về Ngăn chặn rửa tiền thông qua công nghệ Luật LVN Group cập nhật được xin gửi đến các bạn đọc, hi vọng với nguồn thông tin này sẽ là nguồn kiến thức hữu ích giúp các bạn hiểu hơn vấn đề trên. Trong quá trình nghiên cứu nếu có vấn đề câu hỏi vui lòng liên hệ công ty Luật LVN Group để được hỗ trợ ngay !.