Bảo vệ các quyền con người, quyền công dân là một phần thiết yếu của các giá trị dân chủ; và bất chấp di sản của chế độ nô lệ và bất bình đẳng chủng tộc tiếp diễn của đất nước, các quyền và tự do cá nhân của người dân được coi là thiêng liêng. Vậy quyền con người và quyền công dân có điểm gì giống và khác nhau? Trong bài viết dưới đây, Công ty Luật LVN Group sẽ cung cấp thông tin về Phân biệt, so sánh giữa quyền con người và quyền công dân. Mời các bạn tham khảo.
1. Quyền con người là gì?
Quyền con người là quyền và tự do cơ bản của mỗi người trên thế giới, từ khi sinh ra cho đến khi chết. Chúng áp dụng bất kể bạn đến từ đâu, bạn tin tưởng điều gì hoặc cách bạn chọn để sống cuộc đời của mình. Chúng không bao giờ có thể bị lấy đi, mặc dù đôi khi chúng có thể bị hạn chế – ví dụ như nếu một người vi phạm pháp luật hoặc vì lợi ích của an ninh quốc gia. Các quyền cơ bản này dựa trên các giá trị chung như nhân phẩm, công bằng, bình đẳng, tôn trọng và độc lập. Các giá trị này được pháp luật xác định và bảo vệ.
Quyền con người hay còn được biết đến là nhân quyền là các nguyên tắc hoặc chuẩn mực đạo đức đối với các tiêu chuẩn hành vi nhất định của con người và thường xuyên được bảo vệ trong luật pháp thành phố và quốc tế. Chúng thường được hiểu là những quyền cơ bản không thể chuyển nhượng được “mà một người vốn dĩ được hưởng đơn giản bởi vì họ là một con người” và là những quyền “vốn có ở tất cả con người”, bất kể họ là gì. tuổi tác, nguồn gốc dân tộc, vị trí, ngôn ngữ, tôn giáo, dân tộc hoặc bất kỳ trạng thái nào khác.
Vì vậy, có thể khái quát, quyền con người là các đặc quyền tự nhiên, bắt nguồn từ phẩm giá vốn có của tất cả mọi người, được cộng đồng quốc tế và quốc gia thừa nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm bằng hệ thống pháp luật quốc gia và quốc tế.
2. Quyền công dân là gì?
Quyền công dân là các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, bảo đảm các cơ hội xã hội bình đẳng và sự bảo vệ bình đẳng theo pháp luật, không phân biệt chủng tộc, tôn giáo hoặc các đặc điểm cá nhân khác.
Ví dụ về các quyền dân sự bao gồm quyền bầu cử, quyền được xét xử công bằng, quyền được hưởng các dịch vụ của chính phủ, quyền được giáo dục công và quyền sử dụng các cơ sở công cộng. Quyền công dân là một thành phần thiết yếu của dân chủ; khi các cá nhân đang bị từ chối các cơ hội tham gia vào xã hội chính trị, họ đang bị từ chối các quyền công dân của mình. Trái ngược với quyền tự do dân sự, là những quyền tự do được bảo đảm bằng cách đặt ra những hạn chế đối với chính phủ, các quyền công dân được bảo đảm bằng hành động tích cực của chính phủ, thường dưới cách thức pháp luật.
Luật dân quyền cố gắng đảm bảo quyền công dân trọn vẹn và bình đẳng cho những người có truyền thống bị phân biệt đối xử dựa trên một số đặc điểm của nhóm. Khi nhiều người cho rằng việc thực thi các quyền dân sự còn nhiều bất cập, một phong trào dân quyền có thể nổi lên nhằm kêu gọi việc áp dụng luật một cách bình đẳng mà không bị phân biệt đối xử.
Không giống như các khái niệm quyền khác, chẳng hạn như quyền con người hoặc quyền tự nhiên, trong đó con người có được các quyền vốn có, có lẽ từ Chúa trời hoặc tự nhiên, quyền công dân phải được trao và bảo đảm bằng quyền lực của nhà nước. Do đó, chúng thay đổi rất nhiều theo thời gian, văn hóa và cách thức chính phủ và có xu hướng tuân theo các xu hướng xã hội dung túng hoặc không chấp nhận các kiểu phân biệt đối xử cụ thể.
3. So sánh quyền con người và quyền công dân
3.1. Điểm giống nhau
– Quyền con người và quyền công dân được nhân định là 2 trong những quyền cơ bản và cần thiết được quy định trong Hiến pháp.
– Được nhận định là hai phạm trù rất gần gũi với nhau nhưng không đồng nhất. Do đó, quyền công dân và quyền con người được xác định đều là những quyền lợi mà mọi công dân đều được hưởng và được bảo vệ (trừ những người không có quốc tịch).
Ngày ở cái tên giữa quyền công dân và quyền con người thì quyền công dân có nghĩa hẹp hơn so với quyền con người. Bản chất của quyền công dân là những quyền con người được nhà nước thừa nhận và áp dụng cho công dân nước mình. Tuy nhiên, theo như quy định của pháp luật Việt Nam thì một số quyền công dân cũng là quyền con người như: quyền được có nhà ở, quyền tự do kinh doanh buôn bán, quyền được tham gia quản lý nhà nước và xã hội, quyền tự do ngôn luận, quyền được học tập, quyền được bảo vệ về sức khỏe…
– Quyền con người và quyền công dân ra đời và phát triển ở Việt Nam gắn liền với sự ra đời của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa và lịch sử lập hiến nước nhà. Qua sự hình thành của cả 4 bản hiến pháp thì các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân Việt Nam đã hiểu 1 cách nhất cửa hàng trong cả 4 bản hiến pháp
3.2. Điểm khác nhau
– Khái niệm:
Quyền con người: Quyền con người (Nhân quyền) là những quyền tự nhiên của con người có từ lúc đã thành hình bào thai tới lúc đã chết đi và không bị tước bỏ bởi bất cứ ai hay bất cứ chủ thể nào. Theo định nghĩa của Văn phòng Cao ủy Liên Hiệp Quốc, nhân quyền là những bảo đảm pháp lý toàn cầu có tác dụng bảo vệ các cá nhân và các nhóm chống lại những hành động hoặc sự bỏ mặc mà làm tổn hại đến nhân phẩm, những tự do cơ bản của con người.
Quyền công dân: Quyền công dân (Dân quyền) là quyền của một người được công nhận theo các điều kiện Pháp lý để trở thành thành viên hợp pháp của một Quốc gia có chủ quyền (Quốc tịch). Một người có thể là công dân của nhiều Quốc gia hoặc không là công dân của bất cứ Quốc gia nào. Mỗi một Quốc gia đều có các quy định pháp lý riêng để cho một người trở thành công dân Quốc gia đó, và được hưởng các quyền riêng biệt, đồng thời phải thực hiện các nghĩa vụ của mình.
– Văn bản ghi nhận:
Quyền con người: Các công ước quốc tế về quyền con người, Hiến pháp và các văn bản quy phạm pháp luật của từng quốc gia
Quyền công dân: Hiến pháp và các văn bản quy phạm pháp luật của từng quốc gia
– Bản chất:
Quyền con người: Tự nhiên, vốn có, không do chủ thể nào ban phát.
Quyền công dân: Được Nhà nước xác định bằng các quy định pháp luật.
– Đặc điểm:
Quyền con người: Áp dụng trên phạm vi quốc tế, được bảo đảm và thực hiện giống nhau, không thay đổi theo thời gian.
Quyền công dân: Chỉ áp dụng trong lãnh thổ quốc gia, mỗi quốc gia có mỗi quy định riêng về quyền mà công dân được hưởng, có thể thay đổi theo thời gian.
– Chủ thể nắm quyền:
Quyền con người: Tất cả những ai là con người, từ lúc bào thai đã thành hình, được sinh ra cho tới lúc đã chết đi. Nói cách khác, quyền con người được áp dụng một cách bình đẳng với tất cả mọi người thuộc mọi dân tộc đang sinh sống trên phạm vi toàn cầu, không phụ thuộc vào biên giới quốc gia, tư cách cá nhân hay môi trường sống của chủ thể.
Quyền công dân: Còn chủ thể của quyền công dân có thể là “các cá nhân đặt trong mối quan hệ với nhà nước, dựa trên tổng thể các quyền và nghĩa vụ pháp lý của mỗi cá nhân được nhà nước đó quy định tạo nên địa vị pháp lý của công dân”, do vậy quyền công dân chỉ mang tính chất quốc gia.
-Thời điểm phát sinh quyền:
Quyền con người: Từ khi con người được sinh ra.
Quyền công dân: Từ khi chủ thể đáp ứng được trọn vẹn các điều kiện mà mà pháp luật của mỗi quốc gia quy định.
– Cơ chế bảo đảm thực hiện;
Quyền con người: Luật Quốc tế về Quyền con người có một hệ thống cơ chế đảm bảo việc tôn trọng, thực hiện và bảo vệ quyền con người khá rộng. Từ cơ chế có tính toàn cầu, khu vực tới Quốc gia bằng các cách thức thực hiện là báo cáo của các Quốc gia thành viên, thiết lập các tổ chức giám sát về Nhân quyền của Liên hợp Quốc lẫn các tổ chức khu vực.
Quyền công dân: Bằng quyền lực nhà nước của mỗi quốc gia.
Trên đây là tất cả thông tin về Phân biệt, so sánh giữa quyền con người và quyền công dân mà Công ty Luật LVN Group cung cấp tới các bạn đọc giả. Nếu các bạn đọc giả còn có bất kỳ thắc mắc hay góp ý nào liên quan đến bài viết hoặc những vấn đề pháp lý khác hãy liên hệ với Công ty Luật LVN Group để nhận được sự hỗ trợ từ đội ngũ luật sư và các tác giả. Chúng tôi luôn sẵn lòng giải đáp thắc mắc của các bạn đọc. Trân trọng!