Quyền lợi và nghĩa vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới

Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới vừa bảo vệ tài chính cho người mua bảo hiểm, vừa bảo vệ quyền lợi cho nạn nhân khi gặp tai nạn giao thông do xe cơ giới gây ra. Chủ xe cơ giới cần nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia loại hình bảo hiểm này.

Quyền lợi và nghĩa vụ bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới

1. Quyền lợi khi tham gia bảo hiểm

Xuất phát từ lợi ích chung của xã hội cũng như của từng thành viên trong cộng đồng, bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới được triển khai tại hầu hết các nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Chính sách này được đánh giá là một trong số các giải pháp hữu hiệu hỗ trợ chủ xe và người bị tai nạn khắc phục tổn hại, ổn định cuộc sống khi không may xảy ra tai nạn giao thông, góp phần đảm bảo an sinh xã hội.

Thông tư số 22/2016/TT-BTC ngày 16/2/2016 của Bộ Tài chính về quy tắc, điều khoản, biểu phí và mức trách nhiệm bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới đã quy định quy định, chủ xe ô tô, xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải tham gia bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới theo hướng dẫn.

Giấy chứng nhận bảo hiểm là bằng chứng giao kết hợp đồng bảo hiểm duy nhất giữa chủ phương tiện và doanh nghiệp bảo hiểm. Mỗi phương tiện được cấp 01 Giấy chứng nhận bảo hiểm. Chủ phương tiện bị mất Giấy chứng nhận bảo hiểm phải có văn bản đề nghị doanh nghiệp bảo hiểm (nơi đã cấp trước đây) cấp lại.

Khi tham gia loại hình bảo hiểm này, chủ xe cơ giới có quyền được lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm để tham gia bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới; yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm giải thích, gửi tới các thông tin liên quan đến việc giao kết, thực hiện và huỷ bỏ hợp đồng bảo hiểm. Chủ xe cơ giới cũng có quyền yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm bồi thường nhanh chóng, trọn vẹn và kịp thời theo hợp đồng bảo hiểm.

Trường hợp có sự thay đổi những yếu tố làm cơ sở để tính phí bảo hiểm dẫn đến giảm các rủi ro được bảo hiểm, chủ xe cơ giới có quyền yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm giảm mức phí bảo hiểm phù hợp cho thời gian còn lại của hợp đồng bảo hiểm. Trường hợp chủ xe cơ giới là đơn vị sản xuất kinh doanh, phí bảo hiểm được tính vào chi phí hoạt động kinh doanh; chủ xe cơ giới là đơn vị hành chính, đơn vị sự nghiệp của Nhà nước, phí bảo hiểm được bố trí trong kinh phí hoạt động thường xuyên của đơn vị, đơn vị.

Theo quy định, mức trách nhiệm bảo hiểm của đơn vị bảo hiểm đối với tổn hại về người do xe cơ giới gây ra là 100 triệu đồng/người/vụ tai nạn. Mức trách nhiệm bảo hiểm đối với tổn hại về tài sản do xe mô tô, xe máy gây ra là 50 triệu đồng/vụ tai nạn; đối với tổn hại về tài sản do xe ô tô gây ra là 100 triệu đồng/vụ tai nạn. Bên cạnh việc bồi thường cho chủ xe, một phần số tiền bảo hiểm sẽ được sử dụng để hỗ trợ nạn nhân khi gặp tai nạn giao thông. Trong trường hợp không xác định được xe gây tai nạn hoặc tai nạn không thuộc phạm vi bảo hiểm, nạn nhân sẽ được hỗ trợ bồi thường nhân đạo số tiền lên đến 20 triệu đồng/người.

2. Nghĩa vụ của chủ xe cơ giới

Song hành cùng những quyền lợi được hưởng, chủ xe cơ giới có trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ theo hướng dẫn tại Thông tư số 22/2016/TT-BTC. Theo đó, chủ xe cơ giới phải tham gia và thanh toán trọn vẹn phí bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới theo hướng dẫn. Khi mua bảo hiểm, chủ xe cơ giới phải gửi tới trọn vẹn và trung thực những nội dung đã được quy định trong Giấy chứng nhận bảo hiểm.

Chủ xe cơ giới phải tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp bảo hiểm xem xét tình trạng xe trước khi cấp Giấy chứng nhận bảo hiểm. Trường hợp có sự thay đổi về mục đích sử dụng xe dẫn đến tăng hoặc giảm các rủi ro được bảo hiểm, chủ xe cơ giới phải kịp thời thông báo cho doanh nghiệp bảo hiểm để áp dụng mức phí bảo hiểm phù hợp cho thời gian còn lại của hợp đồng bảo hiểm.

Đặc biệt, chủ xe cơ giới phải luôn mang theo Giấy chứng nhận bảo hiểm còn hiệu lực khi tham gia giao thông, xuất trình giấy tờ này khi có yêu cầu của lực lượng cảnh sát giao thông và đơn vị chức năng có thẩm quyền khác theo hướng dẫn của pháp luật; Tuân thủ các quy định về đảm bảo an toàn giao thông đường bộ.

Khi tai nạn giao thông xảy ra, chủ xe cơ giới có trách nhiệm thông báo ngay cho doanh nghiệp bảo hiểm để phối hợp giải quyết, tích cực cứu chữa, hạn chế tổn hại về người và tài sản, bảo vệ hiện trường tai nạn đồng thời thông báo cho đơn vị công an hoặc chính quyền địa phương nơi gần nhất; không được di chuyển, tháo gỡ hoặc sửa chữa tài sản khi không có ý kiến chấp thuận của doanh nghiệp bảo hiểm trừ trường hợp cần thiết để đảm bảo an toàn, đề phòng hạn chế tổn hại về người và tài sản hoặc phải thi hành theo yêu cầu của đơn vị có thẩm quyền.

Đồng thời, chủ xe cơ giới  cũng phải gửi tới các tài liệu trong Hồ sơ bồi thường và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp bảo hiểm trong quá trình xác minh các tài liệu đó; phối hợp với doanh nghiệp bảo hiểm thu thập tài liệu theo hướng dẫn.

Theo Thông tư số 22/2016/TT-BTC, chủ xe cơ giới phải thông báo bằng văn bản cho doanh nghiệp bảo hiểm trong trường hợp xe cơ giới thuộc đối tượng được hủy bỏ hợp đồng bảo hiểm; thông báo và trả tiền bồi thường cho người bị tai nạn số tiền họ được doanh nghiệp bảo hiểm trả đối với từng trường hợp tổn hại về người theo đúng mức bồi thường quy định và thực hiện các trách nhiệm khác theo hướng dẫn của pháp luật.

Hiện nay, Bộ Tài chính đã xây dựng và đang xin ý kiến rộng rãi về Nghị định mới về bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới nhằm hoàn thiện chính sách bảo hiểm này, sửa đổi, bổ sung quy định về hồ sơ bồi thường bảo hiểm theo hướng giảm nhẹ gánh nặng thủ tục cho chủ xe, lái xe, tăng tính chủ động và trách nhiệm của các doanh nghiệp bảo hiểm trong việc thu thập hồ sơ bồi thường, rút ngắn thời gian tạm ứng bồi thường…