Để được tiếp nhận và xử lý đơn khởi kiện; thụ lý vụ án thì đương sự cần phải gửi đơn khởi kiện tới tòa án. Việc gửi đơn khởi kiện đến tòa án được thực hiện theo hướng dẫn tại điều 190 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 và việc nhận, xử lý đơn khởi kiệnthực hiện theo hướng dẫn tại điều 191 Bộ luật tố tụng dân sự. Vậy Thủ tục nhận và xử lý đơn khởi kiện thế nào? Hãy nghiên cứu qua nội dung trình bày dưới đây.
1. Đơn khởi kiện là gì?
Đơn khởi kiện là văn bản, trong đó bên đương sự yêu cầu Tòa án nhân dân bảo vệ quyền hay lợi ích hợp pháp của mình khi bị xâm hại.
Trong tố tụng hình sự, đơn khởi kiện được sử dụng với nghĩa là yêu cầu của những người bị hại về việc khởi tố vụ án hình sự để có thể bảo vệ lợi ích của mình bị tội phạm xâm hại,
Trong tố tụng dân sự, đơn khởi kiện là một trong các cách thức để đương sự yêu cầu Tòa án nhân dân bảo vệ quyền lợi cho mình. Theo đó, pháp luật yêu cầu đơn khởi kiện cần phải chứa đựng các thông tin cần thiết như là ngày, tháng, năm làm đơn khởi kiện; tên của Tòa án nhận đơn khởi kiện; tên và địa chỉ của người khởi kiện; tên và địa chỉ của người có quyền và lợi ích được bảo vệ, nếu như có; tên và địa chỉ của người bị kiện; tên và địa chỉ của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, nếu như có; những vấn đề cụ thể yêu cầu Tòa án nhân dân giải quyết đối với bị đơn, những người có quyền lợi, nghĩa vụ có liên quan; họ, tên và địa chỉ của người làm chứng, nếu như có; tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu khởi kiện là có các căn cứ và hợp pháp; những thông tin khác mà người khởi kiện xét thấy cần thiết cho việc giải quyết vụ án; những người khởi kiện là cá nhân phải kí tên hoặc điểm chỉ; nếu như đơn vị, tổ chức khởi kiện thì uỷ quyền hợp pháp của đơn vị, tổ chức đó cần phải kí tên và đóng dấu vào phần cuối đơn.
2. Gửi đơn khởi kiện
Người khởi kiện có thể gửi đơn khởi kiện kèm theo tài liệu, chứng cứ mà mình hiện có đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án bằng một trong các phương thức sau đây:
- Nộp trực tiếp tại Tòa án;
- Gửi đến Tòa án theo đường dịch vụ bưu chính;
- Gửi trực tuyến bằng cách thức điện tử qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).
⇒ Lưu ý về phương thức “Gửi trực tuyến bằng cách thức điện tử qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án“:
1. Người khởi kiện phải truy cập vào Cổng thông tin điện tử của Tòa án điền trọn vẹn nội dung đơn khởi kiện, ký điện tử và gửi đến Tòa án.
2. Tài liệu, chứng cứ gửi kèm theo đơn khởi kiện phải được gửi đến Tòa án qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án.
3. Ngày khởi kiện
Theo quy định của pháp luật ngày khởi kiện là:
- Ngày đương sự nộp đơn khởi kiện tại Tòa án hoặc
- Ngày được ghi trên dấu của tổ chức dịch vụ bưu chính nơi gửi.
Trường hợp không xác định được ngày, tháng, năm theo dấu bưu chính nơi gửi thì ngày khởi kiện là ngày đương sự gửi đơn tại tổ chức dịch vụ bưu chính.
Đương sự phải chứng minh ngày mình gửi đơn tại tổ chức dịch vụ bưu chính; trường hợp đương sự không chứng minh được thì ngày khởi kiện là ngày Tòa án nhận được đơn khởi kiện do tổ chức dịch vụ bưu chính chuyển đến.
Trường hợp người khởi kiện gửi đơn khởi kiện bằng phương thức gửi trực tuyến thì ngày khởi kiện là ngày gửi đơn.
Trường hợp chuyển vụ án cho Tòa án khác theo hướng dẫn tại Điều 41 của Bộ luật này thì ngày khởi kiện là ngày gửi đơn khởi kiện đến Tòa án đã thụ lý nhưng không đúng thẩm quyền và được xác định theo các quy định nêu trên.
4. Thủ tục nhận và xử lý đơn khởi kiện theo hướng dẫn mới nhất hiện nay thế nào?
Thủ tục nhận và xử lý đơn khởi kiện được quy định cụ thể tại Điều 191 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, cụ thể như sau:
– Tòa án qua bộ phận tiếp nhận đơn phải nhận đơn khởi kiện do người khởi kiện nộp trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi qua dịch vụ bưu chính và phải ghi vào sổ nhận đơn; trường hợp Tòa án nhận đơn khởi kiện được gửi bằng phương thức gửi trực tuyến thì Tòa án in ra bản giấy và phải ghi vào sổ nhận đơn.
Khi nhận đơn khởi kiện nộp trực tiếp, Tòa án có trách nhiệm cấp ngay giấy xác nhận đã nhận đơn cho người khởi kiện. Đối với trường hợp nhận đơn qua dịch vụ bưu chính thì trong thời hạn 02 ngày công tác, kể từ ngày nhận đơn, Tòa án phải gửi thông báo nhận đơn cho người khởi kiện. Trường hợp nhận đơn khởi kiện bằng phương thức gửi trực tuyến thì + Tòa án phải thông báo ngay việc nhận đơn cho người khởi kiện qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).
– Trong thời hạn 03 ngày công tác, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện, Chánh án Tòa án phân công một Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện.
– Trong thời hạn 05 ngày công tác, kể từ ngày được phân công, Thẩm phán phải xem xét đơn khởi kiện và có một trong các quyết định sau đây:
+ Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện;
+ Tiến hành thủ tục thụ lý vụ án theo thủ tục thông thường hoặc theo thủ tục rút gọn nếu vụ án có đủ điều kiện để giải quyết theo thủ tục rút gọn quy định tại khoản 1 Điều 317 của Bộ luật này;
+ Chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền và thông báo cho người khởi kiện nếu vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án khác;
+ Trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện nếu vụ việc đó không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.
– Kết quả xử lý đơn của Thẩm phán quy định tại khoản 3 Điều này phải được ghi chú vào sổ nhận đơn và thông báo cho người khởi kiện qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).
Trên đây là thủ tục nhận và xử lý đơn khởi kiện theo hướng dẫn mới nhất hiện nay. Mặt khác, bạn có xem thêm quy định cụ thể về việc tiếp nhận và xử lý đơn khởi kiện bằng phương thức điện tử tại Điều 17 Nghị quyết 04/2016/NQ-HĐTP.