Em đã kí hợp đồng lao động với một công ty, nhưng công ty đó yêu cầu bản chính bằng tốt nghiệp, em cũng đồng ý vì cũng muốn làm công việc đó lâu dài. Tuy nhiên em có một số chuyện không thể tiếp tục công việc, nay đòi công ty trả bằng nhưng công ty không trả, vậy có đúng quy định của pháp luật không?
Câu hỏi:
Em có một câu hỏi muốn nhận được sự tư vấn như sau: em có kí hợp đồng lao động với một doanh nghiệp tư nhân về mảng du lịch. Họ yêu cầu em nộp hồ sơ gốc, bao gồm bản chính bằng tốt nghiệp đại học, sơ yếu lý lịch…với lý do là để dễ quản lý nhân sự, nhưng thực chất là họ sợ em bỏ việc này làm việc khác. Em cũng xác định là gắn bó với công việc này lâu dài cho nên đã làm theo họ. Bây giờ em không muốn làm công việc này nữa, em chấm dứt hợp đồng và muốn lấy lại bằng tốt nghiệp nhưng công ty không trả cho em, họ nói phải tiếp tục làm việc, hoặc bồi thường họ một số tiền để chuộc lại bằng là 2 triệu đồng. Bây giờ em không muốn nộp tiền vô lý như vậy thì em phải làm thế nào mới lấy được bằng? Và họ giữ bằng của em như vậy có đúng không? Xin hãy tư vấn giúp em!
Chào bạn, câu hỏi của bạn thuộc lĩnh vực tư vấn Luật lao động, với câu hỏi của bạn, Luật LVN Group xin trả lời như sau:
Về vấn đề thứ nhất đó là công ty giữ bằng tốt nghiệp bản chính của bạn như vậy có đúng không? Bộ luật Dân sự quy định các giấy tờ nhân thân (như bằng đại học, chứng minh thư…) là tài sản thuộc sở hữu cá nhân, được pháp luật bảo vệ. Hồ sơ tuyển dụng lao động chỉ gồm: đơn xin việc, sơ yếu lý lịch, bản sao văn bằng, chứng chỉ theo yêu cầu của vị trí dự tuyển, giấy khám sức khỏe của cơ quan y tế…
Bị công ty giữ bằng tốt nghiệp đại học phải làm thế nào?
Có thể thấy rằng, khi đi xin việc thì thông thường công ty chỉ yêu cầu hồ sơ nộp có bản sao các giấy tờ mà họ cần và theo quy định của pháp luật thì chỉ cần có bản sao (trong một số trường hợp cụ thể thì cần có công chứng), bởi những giấy tờ tùy thân là thuộc quyền sở hữu của người đó, bằng tốt nghiệp đại học cũng coi như là một “tài sản” của người sở hữu nó vì nó rất quan trọng. Các doanh nghiệp mà yêu cầu bản chính bằng tốt nghiệp thường là có tâm lý lo sợ các bạn sẽ tìm việc khác trong khoảng thời gian làm việc của công ty, và do đó, công ty sẽ phải tuyển dụng nhiều lần…và rất nhiều lý do khác nữa. Tuy nhiên, việc giữ bằng tốt nghiệp đại học bản chính là trái với quy định của pháp luật lao động. Cụ thể, Điều 17 Bộ luật lao động hiện hành đã có quy định như sau:
Điều 17. Hành vi người sử dụng lao động không được làm khi giao kết, thực hiện hợp đồng lao động
1. Giữ bản chính giấy tờ tùy thân, văn bằng, chứng chỉ của người lao động.
2. Yêu cầu người lao động phải thực hiện biện pháp bảo đảm bằng tiền hoặc tài sản khác cho việc thực hiện hợp đồng lao động.
3. Buộc người lao động thực hiện hợp đồng lao động để trả nợ cho người sử dụng lao động.
Như vậy, Có thể thấy rằng, Bộ luật lao động đã quy định khi giao kết, thực hiện hợp đồng lao động, người sử dụng lao động không được giữ bản chính giấy tờ tùy thân, văn bằng, chứng chỉ của người lao động, vì hành động này đã xâm phạm đến quyền sở hữu các giấy tờ tùy thân của họ. Do đó, đây là một hành vi trái với quy định của pháp luật, hơn nữa, họ còn đòi tiền chuộc là 2 triệu đồng thì càng xâm phạm đến lợi ích của bạn, bạn hoàn toàn có thể yêu cầu người sử dụng lao động trả lại giấy tờ cho mình vì đó là một hành động trái pháp luật.
Theo Điểm a khoản 2 Điều 9 Nghị định số 12/2022/NĐ-CP ngày 17 tháng 1 năm 2022 của Chính phủ Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng thì:
2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
a) Giữ bản chính giấy tờ tùy thân, văn bằng hoặc chứng chỉ của người lao động khi giao kết hoặc thực hiện hợp đồng lao động;
Mức phạt trên là mức phạt đối với cá nhân. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
Khi bị doanh nghiệp giữ bản chính bằng tốt nghiệp đại học, bạn có thể thực hiện thủ tục tố cáo đến ban lãnh đạo công ty, tố cáo tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền để được giải quyết.
Trong trường hợp cần tư vấn thêm, bạn có thể liên hệ với Luật sư của Luật LVN Group qua TỔNG ĐÀI TƯ VẤN LUẬT LAO ĐỘNG MIỄN PHÍ 1900.0191 để được tư vấn.