Token economics có thể được hiểu là một tập hợp con của kinh tế học nghiên cứu các thể chế kinh tế, chính sách và đạo đức của việc sản xuất, phân phối và tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ đã được mã hóa. Báo cáo này phác thảo tình trạng hiện tại của token hóa nền kinh tế của chúng ta và thảo luận về các tác động tiềm năng và động lực của một “nền kinh tế token” trong tương lai. Hãy cùng LVN Group nghiên cứu thông qua nội dung trình bày sau đây.
1. Token là gì?
Token được coi là đồng tiền điện tử nhưng về căn bản cũng không hoàn toàn chính xác do có một số khác biệt mà bạn nên hiểu rõ. Token được tạo ra trên nền tảng blockchain có sẵn, nhờ tạo ra các smart contract (hợp đồng thông minh), như các bạn đã biết đến là Ethereum. Một token được xây dựng trên nền tảng Ethereum sẽ có mã thông báo là ERC-20.
Mặt khác, các blockchain khác như NEO, Tron, … đều có thể tạo được các token tương tự như blockchain của Ethereum. Cũng như Ethereum, token của NEO sử dụng mã thông báo là NEP-5. Vì vậy bất kỳ tổ chức nào cũng có thể tạo được một token dựa trên các nền tảng blockchain có sẵn này.
2. Token economy là gì?
Token economics có thể được hiểu là một tập hợp con của kinh tế học nghiên cứu các thể chế kinh tế, chính sách và đạo đức của việc sản xuất, phân phối và tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ đã được mã hóa. Báo cáo này phác thảo tình trạng hiện tại của token hóa nền kinh tế của chúng ta và thảo luận về các tác động tiềm năng và động lực của một “nền kinh tế token” trong tương lai.
Công nghệ chuỗi khối dường như là động lực của internet thế hệ tiếp theo, cái mà nhiều người gọi là Web3 (1). Web3 cho phép các kinh tế mã hoá tương tác với nhau mà không cần trung gian. Nó gửi tới một tập hợp dữ liệu duy nhất, một lớp trạng thái phổ quát, còn được gọi là sổ cái, được quản lý chung bởi một mạng các máy tính không cần lòng tin. Lớp trạng thái độc đáo này cho phép chúng ta gửi các giá trị kỹ thuật số dưới dạng token hoàn toàn ngang hàng (P2P), tránh được vấn đề chi hai lần cùng một số tiền (2). Gửi các giá trị kỹ thuật số qua web do đó trở nên rẻ và dễ dàng như gửi email. Tính đến tháng 4 năm 2019, hơn 2.200 token giao dịch công khai được liệt kê trên CoinMarketCap và hơn 175.000 hợp đồng token Ethereum đã được tìm thấy trên mạng chính Ethereum. Vào tháng 6 năm 2019, gã khổng lồ truyền thông xã hội Facebook đã thông báo rằng họ đang công tác trên token của riêng mình (token Libra) và cơ sở hạ tầng Web3 (mạng Libra).
Do đó, token, như một ứng dụng của blockchain và các công nghệ phái sinh từ đó, có thể chứng tỏ tính cách mạng như sự xuất hiện của World Wide Web trên internet. Vào đầu những năm 1990, khi Tim Berners-Lee giới thiệu một tiêu chuẩn mới — Ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản, hay đơn giản là HTML — cho phép chúng ta tạo các trang web hấp dẫn trực quan chỉ với một vài dòng mã, nó cho phép bất kỳ ai “lướt web” sau liên kết thay vì sử dụng giao diện dòng lệnh. Tuy nhiên, hầu hết mọi người hồi đó không biết cách viết mã HTML, cũng như không biết cách tạo ra những trang web có ý nghĩa và thân thiện với người dùng với nội dung hấp dẫn. Trong một thời gian dài, nhiều trang web chỉ nói “Hello World” và thường không hiển thị bất kỳ nội dung nào khác, hoặc họ chỉ liệt kê một tập hợp các liên kết đến các trang web khác. Chúng ta đã mất gần một thập kỷ để tìm ra cách sử dụng các trang web vượt ra ngoài phạm vi của các thư mục trực tuyến và bảng quảng cáo trực tuyến, và khi chúng ta làm vậy, Web2 đã xuất hiện. So với những ngày đầu của web, chúng ta đang ở giai đoạn rất tương tự để hiểu những gì chúng ta có thể làm với token như một ứng dụng của blockchain và Web3.
Mặc dù các blockchain token ban đầu chỉ được đúc lần đầu tiên như một phần của kế hoạch khuyến khích của các giao thức blockchain cơ bản, nhưng với sự ra đời của mạng Ethereum, các token đã tăng lên trong nền tảng công nghệ. Ethereum đã giúp việc phát hành token chỉ với một vài dòng mã trở nên dễ dàng và rẻ – với một hợp đồng thông minh đơn giản và không cần phải xây dựng cơ sở hạ tầng blockchain của riêng bạn. Tuy nhiên, thách thức là hầu hết mọi người vẫn không biết phải làm gì với những token này hoặc làm thế nào để thiết kế chúng đúng cách. Vẫn còn khoảng trống cho các kỹ thuật thực hành chuẩn.
Sự tồn tại của token nói chung và token kỹ thuật số nói riêng không phải là mới, nhưng tốc độ mà các crypto token này được triển khai và phát hành là một dấu hiệu cho thấy chúng có thể là ứng dụng thay đổi cuộc chơi của blockchain mà nhiều người đã chờ đợi. Tuy nhiên, mặc dù ngày càng có nhiều người bắt đầu tạo và đầu tư vào crypto token , ở giai đoạn đầu của công nghệ này, sự hiểu biết về các loại token khác nhau và ứng dụng tiềm năng của chúng vẫn còn hạn chế, ngay cả trong số các nhà đầu tư chuyên nghiệp và các thành viên dày dặn kinh nghiệm của cộng đồng blockchain. Để làm tăng thêm sự nhầm lẫn, các thuật ngữ như “tiền điện tử”, “tài sản tiền điện tử” và “token” rất thường được sử dụng lẫn lộn với nhau. Các phương tiện truyền thông chủ yếu có xu hướng gọi những tài sản mới này là “tiền điện tử”, thường được sử dụng để mô tả một loạt các “tài sản tiền điện tử” hoặc “token” có thể uỷ quyền cho tất cả các loại hàng hóa vật lý hoặc kỹ thuật số, chẳng hạn như chứng khoán, đồ sưu tầm, tiền bản quyền, phần thưởng, hoặc vé xem một buổi hòa nhạc. Do đó, tôi muốn tranh luận rằng thuật ngữ “tiền điện tử” không phải là lý tưởng, bởi vì nhiều tài sản mới này chưa bao giờ được phát hành với ý định uỷ quyền cho tiền ngay từ đầu. “Tài sản mật mã” sẽ là một thuật ngữ chung chung hơn mà chúng ta có thể sử dụng cho một số loại token nhất định. Tuy nhiên, thuật ngữ “token” thậm chí còn chung chung hơn nữa và bao gồm tất cả các token, không chỉ token tài sản.
3. Lịch sử của token
Token không phải là một điều mới mẻ, đã tồn tại trước khi có sự xuất hiện của blockchain. Theo truyền thống, các token uỷ quyền cho các dạng giá trị kinh tế khác nhau. Vỏ và hạt cây có lẽ là những loại token sớm nhất được sử dụng. Các loại token khác, gần đây hơn, chẳng hạn như chip sòng bạc, phiếu thưởng, thẻ quà tặng, điểm thưởng trong chương trình khách hàng thân thiết, token gửi áo khoác, chứng chỉ cổ phiếu, trái phiếu, token tham gia buổi hòa nhạc hoặc câu lạc bộ được thể hiện bằng con tem trên tay của bạn, đặt chỗ ăn tối, thẻ căn cước, tư cách thành viên câu lạc bộ, hoặc vé tàu hoặc máy bay. Hầu hết các token đều đi kèm với một số loại biện pháp chống hàng giả tích hợp sẵn, có thể ít nhiều an toàn hơn, để ngăn mọi người gian lận hệ thống. Tiền giấy hoặc tiền xu cũng là token. Mặt khác, token còn được sử dụng trong máy tính, nơi chúng có thể uỷ quyền cho quyền thực hiện một số hoạt động hoặc quản lý quyền truy cập. Ví dụ: một trình duyệt web sẽ gửi token đến các trang web khi chúng ta lướt web và điện thoại của chúng ta sẽ gửi token đến hệ thống điện thoại mỗi khi chúng ta sử dụng. Một dạng token máy tính hữu hình hơn là mã theo dõi của dịch vụ bưu chính hoặc mã QR cho phép bạn truy cập vào tàu hỏa hoặc máy bay. Trong tâm lý học, token đã được sử dụng như một phương pháp củng cố tích cực để khuyến khích hành vi mong muốn ở bệnh nhân, đặc biệt là trong môi trường bệnh viện. Tâm lý học nhận thức đã sử dụng token thưởng như một phương tiện trao đổi có thể được giao dịch để lấy các đặc quyền đặc biệt. Các token này được đúc dựa trên bằng chứng về hành vi nhất định và có thể, tùy thuộc vào trường hợp sử dụng, uỷ quyền cho cả tài sản và quyền truy cập.
Trong bối cảnh lịch sử này, crypto token được quản lý bởi mạng blockchain có thể kết hợp tất cả các khái niệm này: quyền truy cập vào một số giá trị kinh tế cơ bản (tài sản) hoặc quyền truy cập tài sản hoặc dịch vụ của người khác hoặc hàng hóa tập thể. Tài sản hoặc dịch vụ này có thể là công khai (mạng Bitcoin) hoặc riêng tư (căn hộ do một cá nhân thuê). Token cũng có thể được sử dụng để thưởng cho các hành động trong mạng — ví dụ: trường hợp “Bằng chứng công việc” trong mạng Bitcoin, trong đó các thành viên mạng được thưởng bằng token Bitcoin khi họ thực hiện các chức năng bảo mật có giá trị để giữ mạng công tác an toàn.
Crypto token có thể truy cập được bằng một phần mềm ví chuyên dụng giao tiếp với chuỗi khối và quản lý cặp khóa công khai – riêng tư liên quan đến địa chỉ chuỗi khối. Chỉ người có khóa cá nhân cho địa chỉ đó mới có thể truy cập các token tương ứng. Mật mã không đối xứng, là cơ sở của quản lý khóa, là một phần không thể thiếu của bảo mật token. Do đó, người có khóa cá nhân có thể được coi là chủ sở hữu hoặc người giám sát token đó (3). Nếu token uỷ quyền cho một tài sản, chủ sở hữu có thể bắt đầu chuyển mã bằng cách ký bằng khóa cá nhân của mình, sau đó sẽ tạo dấu vân tay kỹ thuật số hoặc chữ ký điện tử. Chữ ký điện tử có thể chứng minh rằng một bộ dữ liệu đã được gửi tới hoặc chấp thuận bởi một bên cụ thể. Dấu vân tay kỹ thuật số có thể đảm bảo rằng dữ liệu được gửi tới là chính xác.
4. Phân loại Token
Hiện nay có 04 loại tokens chính trên thị trường crypto: Payment tokens; Utility tokens; Security tokens; Non-fungible tokens.
Trong đó:
Payment tokens
Payment tokens là loại tiền xu được tạo ra với mục đích như là phương tiện giao dịch, lưu giữ giá trị và là một đơn vị tài khoản. Có các loại payment tokens chính như Bitcoin (BTC), Litecoin (LTC), Ethereum (ETH), …
Giống như loại tiền tệ fiat, payment token có giá trị tăng hoặc giảm theo quy luật cung và cầu của người dùng. Khi nhu cầu lớn và lượng cung thấp hơn thì giá trị token sẽ tăng, ngược lại khi nhu cầu thấp hơn mà lượng cung lớn thì lại giảm giá trị.
Utility tokens
Đây được xem là những mã thông báo được tạo ra với mục đích gửi tới cho chủ sở hữu quyền truy cập vào dịch vụ hoặc sản phẩm của ứng dụng dựa trên chuỗi khối.
Security tokens
Security tokens là những tài sản truyền thống như cổ phiếu. Loại cổ phiếu này đã được chuyển đổi sang mã kỹ thuật số trên nền tảng blockchain.
Tương tự như thị trường chứng khoán, security tokens có nhiệm vụ gửi tới quyền sở hữu đối với chủ sở hữu nó.
Non-fungible tokens
Non-fungible token (NFT) là gì? Blockchain chuỗi khối đã tạo ra một token không thể thay thế là NFT. Đây là loại token được mã hóa cho một loại tài sản độc nhất. Có rất nhiều trường hợp cần sử dụng đến NFT như: một tài sản kỹ thuật số trong game, một tác phẩm nghệ thuật được mã hóa để người dùng sưu tầm hoặc thậm chí là các vật thể trong thế giới thực. Các NFT được tạo ra đã hoàn toàn giải quyết các vấn đề về quyền và sở hữu các tài sản.
Trên đây là những thông tin liên quan đến Token Economy. Hy vọng nội dung trình bày trên đã mang đến cho bạn những kiến thức bổ ích. Mọi thông tin câu hỏi, vui lòng liên hệ với chúng tôi; LVN Group với đội ngũ chuyên viên với nhiều năm kinh nghiệm trong nghề sẽ hỗ trợ quý bạn đọc một cách chuyên nghiệp và nhanh chóng nhất. Cảm ơn quý bạn đọc đã dành thời gian theo dõi nội dung trình bày của chúng tôi.