Tư vấn đầu tư chứng khoán là gì? Đặc trưng và bản chất của hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán? Cùng tìm hiểu nhé!
Trên thị trường chứng khoán, do các nhà đầu tư luôn được xem là chủ thể quan trọng của thị trường nên việc họ không có khả năng đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn có thể dẫn đến những rủi ro và bất ổn cho thị trường chứng khoán. Xuất phát từ nhu cầu khách quan của giới đầu tư chứng khoán đồng thời hướng tới mục đích cung cấp các sản phẩm dịch vụ chứng khoán đa dạng cho thị trường, pháp luật các nước đều có những quy định nhằm cho phép một số công ty chứng khoán và công ty quản lí quỹ được tiến hành dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán cho khách hàng là các nhà đầu tư, thông qua việc kí kết và thực hiện hợp đồng dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán. Đây chính là lí do chủ yếu để hình thành nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán, có tên gọi là nghiệp vụ tư vấn đầu tư chứng khoán.
Tư vấn đầu tư chứng khoán là gì?
Xét từ góc độ kĩ thuật nghiệp vụ, tư vấn đầu tư chứng khoán được hiểu là việc các chuyên gia về chứng khoán sử dụng những kiến thức chuyên môn của mình để phân tích và cung cấp các kết quả phân tích chứng khoán cùng với các khuyến nghị cho nhà đầu tư nhằm giúp họ đưa ra quyết định đầu tư chứng khoán.
Các ý kiến tư vấn thường tập trung vào những vấn đề chủ yếu như tình hình diễn biến của thị trường và xu hướng tăng, giảm giá của các loại chứng khoán đã phát hành, thời điểm mua bán chứng khoán; loại chứng khoán cần mua, bán, thời gian nắm giữ chứng khoán và số lượng, chủng loại chứng khoán cần nắm giữ. Trên thế giới, nghiệp vụ tư vấn đầu tư chứng khoán thường được tiến hành bởi các chuyên gia chứng khoán đang làm việc tại các công ti chứng khoán và nhân danh công ty chứng khoán.
Xét từ góc độ pháp luật, tư vấn đầu tư chứng khoán được định nghĩa là “việc cung cấp cho nhà đầu tư kết quả phân tích, công bố báo cáo phân tích và khuyến nghị liên quan đến chứng khoán”.
Định nghĩa này tuy không đề cập hình thức pháp lý của nghiệp vụ tư vấn đầu tư chứng khoán nhưng có thể ngầm hiểu về nguyên tắc, hoạt động này chỉ có thể thực hiện thông qua công cụ pháp lí là hợp đồng dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán.
Đặc trưng và bản chất của hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán
Từ các định nghĩa trên đây, có thể nhận thấy hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán bao gồm một số đặc trưng cơ bản như sau:
Thứ nhất, về phương diện chủ thể, do hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán là nghiệp vụ kinh doanh đặc thù và có ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định cuối cùng của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán nên hoạt động này thường được thực hiện bởi các tổ chức chuyên nghiệp như công ti chứng khoán, công ti quản lý quỹ đầu tư chứng khoán.
Trên thực tế, việc cung cấp dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán cho khách hàng của các công ty chứng khoán hoặc công ti quản lý quỹ luôn được thực hiện bởi các chuyên gia về chứng khoán, với tư cách là người đại diện cho các chủ thể này. Đối với các tổ chức tín dụng và tổ chức tài chính như ngân hàng thương mại, công ti bảo hiểm… nếu muốn tham gia vào hoạt động kinh doanh chứng khoán (trong đó có nghiệp vụ tư vấn đầu tư chứng khoán) thì các tổ chức này phải thành lập công ti chứng khoán hoặc công ty quản lí quỹ độc lập để tiến hành các nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán.
Các công ty chứng khoán hoặc công ty quản lý quỹ do tổ chức tín dụng và tổ chức tài chính thành lập tuy phải chấp nhận sự kiểm soát của các tổ chức này với tư cách là chủ sở hữu nhưng về nguyên tắc, chúng đều là những công ty con có tư cách pháp lí độc lập và nhân danh chính nó trong quá trình giao dịch với khách hàng.
– Thứ hai, về phương diện nội dung, hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán được thực hiện bởi các chuyên gia về chứng khoán – người đại diện cho công ty chứng khoán hoặc công ty quản lí quỹ, với các công việc chủ yếu như phân tích các thông tin về chứng khoán, cung cấp các kết quả phân tích về chứng khoán và thị trường chứng khoán; đưa ra các khuyến nghị cần thiết đối với khách hàng là nhà đầu tư để giúp họ có được quyết định đầu tư hợp lí và hiệu quả. Trên thực tế, tùy thuộc vào yêu cầu cụ thể của mỗi khách hàng mà số lượng công việc phải tiến hành trong quá trình tư vấn đầu tư chứng khoán có thể khác nhau, kèm theo đó là mức phí phải trả tương ứng với số lượng và chất lượng của công việc tư vấn.
– Thứ ba, về phương diện hình thức, hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán luôn luôn và chỉ có thể thực hiện được thông qua hình thức pháp lí là hợp đồng dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán. Hợp đồng này chính là công cụ pháp lý để giúp các bên thoả mãn nhu cầu, lợi ích chính đáng của mình khi tham gia vào quan hệ tư vấn đầu tư chứng khoán.
Chẳng hạn, đối với công ty chứng khoán hoặc công ti quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, nhờ có việc kí kết và thực hiện hợp đồng tư vấn đầu tư chứng khoán mà chủ thể này mới có cơ hội tìm kiếm thêm lợi nhuận kinh doanh thông qua việc nhận tiền thù lao dịch vụ tư vấn.
Còn đối với khách hàng là nhà đầu tư, việc kí kết và thực hiện hợp đồng tư vấn đầu tư chứng khoán giúp cho họ có được những thông tin và hiểu biết cần thiết về thị trường chứng khoán cũng như các loại chứng khoán đang giao dịch trên thị trường. Trên cơ sở đó họ có thể tự mình đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn và sáng suốt.
Tóm lại, có thể kết luận rằng nếu xét về bản chất kinh tế thì hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán thực chất là nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán. Còn nếu xét về bản chất pháp lý thì hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán luôn thể hiện bản chất là quan hệ hợp đồng, theo đó công ti chứng khoán hoặc công ty quản lý quỹ cung cấp dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán cho khách hàng để được hưởng tiền thù lao dịch vụ theo thoả thuận.