Thực tế cho thấy, nếu các quy trình thủ tục được xây dựng phù hợp và triển khai thực hiện đúng sẽ tác động trực tiếp đến quá trình triển khai pháp luật đất đai trong thực tế cuộc sống.
Vai trò, ý nghĩa của thủ tục hành chính về đất đai
Thứ hai, hệ thống quy phạm quy định về thủ tục hành chính về đất đai sẽ tạo ra khung pháp lí, trật tự ổn định cho các cơ quan thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đất đai làm việc theo pháp luật.
Thông qua đó, hiệu quả quản lý đất đai sẽ được tăng cường. Thực tế cho thấy, nếu các quy trình thủ tục được xây dựng phù hợp và triển khai thực hiện đúng sẽ tác động trực tiếp đến quá trình triển khai pháp luật đất đai trong thực tế cuộc sống;
Đất đai được quản lý chặt chẽ và khai thác có hiệu quả hơn, quyền và lợi ích của người sử dụng đất cũng được đảm bảo.
Thứ ba, các thủ tục hành chính về đất đai là những điều kiện bắt buộc phải thực hiện đối với các cơ quan quản lý đất đai có thẩm quyền cũng như các chủ thể sử dụng đất, thông qua đó nhằm tạo ra ý thức tuân thủ, chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật đất đai trong cuộc sống và tăng cường pháp chế XHCN nói chung.
Thứ tư, các quy phạm thủ tục hành chính trong quản lý và sử dụng đất đai được quy định cụ thể, rõ ràng và được triển khai thực hiện một cách công khai, minh bạch sẽ tạo điều kiện cho các chủ thể có QSDĐ hợp pháp được thực hiện các quyền và lợi ích của mình một cách thuận lợi, dễ dàng;
Từ đó giúp cho người sử dụng đất có cơ hội để được biết, được bàn, được làm, được kiểm tra công việc của các các cơ quan quản lý nhà nước về đất đai;
Hạn chế tệ quan liêu, cửa quyền của một bộ phận cán bộ quản lý đất đai; đảm bảo tuân thủ kỉ cương, pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người sử dụng đất.
Thứ năm, nếu các thủ tục hành chính trong quản lý và sử dụng đất đai được quy định đơn giản, dễ hiểu, khi tổ chức thực hiện lại có sự phối kết hợp nhịp nhàng.
Đồng bộ và thống nhất giữa các cơ quan và cán bộ có thẩm quyền quản lý nhà nước về đất đai thì việc giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến quyền lợi của người sử dụng đất sẽ nhanh chóng, cho phép tiết kiệm thời gian, công sức, tiền của của nhân dân và của Nhà nước.
Thứ sáu, các thủ tục hành chính trong quản lý, sử dụng đất đai và trong việc thực hiện các quyền của người sử dụng đất là những điều kiện bắt buộc phải thực hiện đối với các cơ quan quản lí đất đai có thẩm quyền cũng như các chủ thể sử dụng đất.
Thông qua đó nhằm tạo ý thức tuân thủ, chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật đất đai trong cuộc sống và đó cũng là nhằm tăng cường pháp chế XHCN nói chung.
Như vậy, hệ thống quy phạm về thủ tục hành chính trong quản lí và sử dụng đất càng rõ ràng, dễ tiếp cận sẽ cho phép tiết kiệm thời gian và giảm thiểu chi phí cho các cơ quan công quyền cũng như người dân
Sự cần thiết phải cải cách thủ tục hành chính về đất đai
Cải cách thủ tục hành chính được đề cập trong các văn kiện của Hội nghị trung ương 8 khoá VII, Hội nghị trung ương 3 và 7 khoá VIII, trong các nghị quyết của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, IX và X, Nghị quyết của Chính phủ số 38/NĐ-CP ngày 04/5/1994 về cải cách một bước thủ tục hành chính trong việc giải quyết công việc của công dân và tổ chức.
Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 136/2001/QĐ-TTg ngày 17/9/2001 về chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 – 2010.
Đến Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng cộng sản Việt Nam, vấn đề này được đề cập lên đến 20 lần.
Quan điểm chỉ đạo của Đại hội XI là:
– Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trọng tâm là tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh và cải cách hành chính;
– Bãi bỏ các thủ tục hành chính gây phiền hà cho tổ chức và công dân;
– Tiếp tục hoàn thiện và đẩy mạnh cải cách hành chính phục vụ phòng, chống tham nhũng lãng phí, tập trung vào các lĩnh vực dễ xảy ra tham nhũng, lãng phí;
– Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong Đảng khắc phục tình trạng rườm rà, bất hợp lí về thủ tục;
– Đẩy mạnh cải cách lập pháp, hành pháp và tư pháp;
– Thực hiện chương trình tổng thể cải cách hành chính và hiện đại hoá nền hành chính quốc gia.
Thực hiện chủ trương của Đảng cộng sản Việt Nam, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 30/2011/NQ-CP ngày 08/11/2011 ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 – 2020.
Với các chủ trương và chính sách nêu trên cho thấy, thủ tục hành chính nói chung và thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai nói riêng có vai trò rất quan trọng, không thể thiếu để duy trì trật tự quản lý nhà nước và đất đai và cũng nhằm hướng tới một nền hành chính quốc gia vững mạnh.
Tuy nhiên, cũng cần nhận thức rằng, cải cách thủ tục hành chính không phải để có một số thay đổi thông thường, cục bộ mà phải tiến hành các biện pháp nhằm tác động một cách toàn diện và sâu sắc tới các vấn đề có liên quan đến thủ tục hành chính.
Tạo ra sự chuyển biến căn bản trong việc thực hiện các công việc cụ thể về quản lý và sử dụng đất đai cũng như trong việc thực hiện các quyền của người sử dụng đất.
Theo đó, các thủ tục hành chính trong quản lý đất đai phải đạt được các yêu cầu sau:
– Phát hiện và xoá bỏ những thủ tục hành chính trong quản lí đất đai từ trước đến nay còn phức tạp, rườm rà, chồng chéo và thiếu đồng bộ vốn là những trở ngại rất lớn trong việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đất đai và đặc biệt là ảnh hưởng đến các quyền lợi của những người có QSDĐ.
– Quy định các thủ tục hành chính trong quản lý đất đai đơn giản, rõ ràng và phù hợp. Có như vậy mới loại bỏ được sự trì trệ, kém hiệu quả, cơ chế hành chính “xin – cho” và tệ quan liêu, cửa quyền gây phiền hà cho người dân khi thực hiện các QSDĐ của mình.
– Bên cạnh việc quy định các thủ tục hành chính đơn giản, gọn nhẹ, cần quán triệt cơ chế tổ chức thực hiện các thủ tục đó trên thực tế một cách nhanh chóng, kịp thời;
Đi đôi với nó là sửa đổi tác phong, lề lối làm việc tại các công sở, tạo điều kiện cho người sử dụng đất được thực hiện thủ tục một cách dân chủ.
Thông qua đó đảm bảo quyền và lợi ích cho họ, củng cố niềm tin của nhân dân đối với các cơ quan Nhà nước.
Yếu tố con người là vô cùng cần thiết để đưa những chủ trương, chính sách về cải cách thủ tục hành chính về đất đai vào hiện thực.
Bởi vậy, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức trong bộ máy hành chính nhà nước là việc làm cần thiết. Đây cũng là mục tiêu “ba xoá, ba xây” được đặc biệt chú trọng khi xây dựng Luật đất đai năm 2003 và Luật đất đai năm 2013.
Có thể khẳng định rằng, việc cải cách thủ tục hành chính nói chung và thủ tục hành chính về đất đai nói riêng không chỉ là cơ sở cần thiết cho việc bảo vệ một cách hữu hiệu các quyền và lợi ích hợp pháp cho người dân.
Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người sử dụng đất mà còn nâng cao năng lực, trách nhiệm của cơ quan công quyền trong việc thực hiện trật tự quản lý hành chính nói chung và trật tự quản lý, sử dụng đất đai nói riêng.
Thông qua đó góp phần quan trọng trong việc đảm bảo pháp chế XHCN. Có thể nhận thấy sự cần thiết khách quan của cải cách thủ tục hành chính về đất đai ở những phương diện sau:
Một là cải cách thủ tục hành chính sẽ tác động trực tiếp đến việc cải cách cơ cấu, tổ chức bộ máy của cơ quan có chức năng quản lý đất đai theo hướng gọn nhẹ, quy về một đầu mối, nâng cao năng lực, trách nhiệm cho các cán bộ quản lý nhà nước về đất đai.
Thông qua đó khắc phục tình trạng tổ chức bộ máy cồng kềnh, nhiều cấp trung gian vốn gây ra những phiền hà, sách nhiễu đối với người sử dụng đất.
Hai là cải cách thủ tục hành chính sẽ tạo điều kiện cho chủ thể có QSDĐ hợp pháp được thực hiện quyền và lợi ích của mình | một cách thuận lợi, dễ dàng, giúp cho người sử dụng đất có cơ hội để được biết, được bàn, được làm, được kiểm tra công việc của các cơ quan quản lý nhà nước về đất đai;
Hạn chế tệ nạn quan liêu, cửa quyền của một bộ phận cán bộ quản lý đất đai; đảm bảo tuân thủ kỉ cương, pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người sử dụng đất.
Ba là cải cách thủ tục hành chính đồng thời với việc tổ chức thực hiện phối kết hợp nhịp nhàng, đồng bộ và thống nhất giữa các cơ quan và cán bộ có thẩm quyền quản lý nhà nước về đất đai thì việc giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến quyền lợi của người sử dụng đất sẽ nhanh chóng, tiết kiệm thời gian, công sức, tiền của của nhân dân và Nhà nước.
– Khi xây dựng Luật đất đai năm 2013, việc đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành chính đặt ra như một đòi hỏi bức bách của các cấp, các ngành và đại đa số quần chúng nhân dân với kì vọng muốn có cơ chế quản lý đất đai thông thoáng, hấp dẫn, đáp ứng được mục tiêu phát triển công nghiệp hoá, hiện đại hoá và quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng của nền kinh tế.
Bởi vì, khi cải cách thủ tục hành chính sẽ khuyến khích, thu hút được các doanh nghiệp, nhà đầu tư và đối tượng có nhu cầu sử dụng đất nhanh chóng có đất để sản xuất, kinh doanh;
Thông qua đó nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, khơi dậy nguồn lực để phát triển đất nước. Sau 10 năm thực hiện, Luật đất đai năm 2003 đã bộc lộ những hạn chế, vướng mắc dẫn đến tình trạng khiếu kiện tăng cao, tham ô, tham nhũng… gây bất bình trong dư luận quần chúng nhân dân, kỉ luật, kỷ cương của Nhà nước trong quản lý đất đai bị xáo trộn.
Do đó, những thủ tục hành chính cần được ban hành mới nhằm cải cách tốt hơn, hợp lí hơn, sâu sắc hơn, góp phần khắc phục những hạn chế nên trên.