Căn cứ vào kết luận của cơ sở điều trị, nếu người bị bắt buộc chữa bệnh đã khỏi bệnh, thì tuỳ theo giai đoạn tố tụng, Viện kiểm sát hoặc Toà án xét và quyết định đình chỉ việc thi hành biện pháp này.
Quy định thời gian bắt buộc chữa bệnh
1. Đối với người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi mắc bệnh quy định tại Điều 21 của Bộ luật này, Viện kiểm sát hoặc Tòa án căn cứ vào kết luận giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần có thể quyết định đưa họ vào một cơ sở điều trị chuyên khoa để bắt buộc chữa bệnh.
2. Đối với người phạm tội trong khi có năng lực trách nhiệm hình sự nhưng trước khi bị kết án đã mắc bệnh tới mức mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì căn cứ vào kết luận giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần, Tòa án có thể quyết định đưa họ vào một cơ sở điều trị chuyên khoa để bắt buộc chữa bệnh. Sau khi khỏi bệnh, người đó có thể phải chịu trách nhiệm hình sự.
3. Đối với người đang chấp hành hình phạt tù mà bị bệnh tới mức mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì căn cứ vào kết luận giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần, Tòa án có thể quyết định đưa họ vào một cơ sở điều trị chuyên khoa để bắt buộc chữa bệnh. Sau khi khỏi bệnh, nếu không có lý do khác để miễn chấp hành hình phạt, thì người đó phải tiếp tục chấp hành hình phạt.
Thời gian bắt buộc chữa bệnh được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt tù.
Như vậy, thời gian bắt buộc chữa bệnh không được giới hạn thời gian mà sẽ căn cứ vào việc điều trị và tình hình bệnh.
Những đối tượng bị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh như sau:
– Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần hoặc các bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;
– Người phạm tội trong khi có năng lực trách nhiệm hình sự nhưng trước khi bị kết án đã mắc bệnh tới mức mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;
– Người đang chấp hành hình phạt mà bị mắc bệnh tới mức mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình.
Tư vấn về vấn đề thời gian bắt buộc chữa bệnh
Căn cứ vào kết luận của cơ sở điều trị, nếu người bị bắt buộc chữa bệnh đã khỏi bệnh, thì tuỳ theo giai đoạn tố tụng, Viện kiểm sát hoặc Toà án xét và quyết định đình chỉ việc thi hành biện pháp này và tiếp tục xử lý, truy cứu trách nhiệm hình sự đối với họ.
Thể hiện tính nhân đạo Bộ luật Hình sự đã quy định thời gian bắt buộc chữa bệnh được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt tù.
Xét về bản chất pháp lý, các biện pháp tư pháp nêu trên không phải là hình phạt nhưng là các biện pháp tư pháp hình sự được Bộ luật Hình sự quy định để có thể áp dụng đối với người có hành vi phạm tội. Sự cần thiết của các biện pháp tư pháp hình sự thể hiện ở chỗ khi được áp dụng, chúng có khả năng tác động hỗ trợ hình phạt đối với người phạm tội hoặc trong nhiều trường hợp chúng có thể thay thế hình phạt giúp cho không để sót việc xử lý người phạm tội.
Quy định và áp dụng các biện pháp tư pháp trong pháp luật hình sự Việt Nam thể hiện phương châm đúng đắn trong việc thực hiện chính sách hình sự của Nhà nước là mọi hành vi phạm tội đều phải được xử lý công minh; tất cả các biện pháp tác động hình sự đối với người có hành vi phạm tội đều nhằm đạt mục đích giáo dục, cải tạo người phạm tội và phòng ngừa tội phạm. Áp dụng đúng đắn các biện pháp tư pháp sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của sự tác động hình sự đối với tội phạm.