Chính sách tài khóa được coi là “bàn tay vô hình” mà chính phủ can thiệp vào điều kiện kinh tế của một quốc gia hay khu vực, đặc biệt là trong thời kỳ lạm phát. Vậy chính sách tài khóa là gì? Vai trò của chính sách tài khóa là gì? Trong nội dung trình bày dưới đây, chúng tôi xin gửi tới quý bạn đọc nội dung nội dung trình bày với tiêu đề Tại sao lại là chính sách tài khóa?
1. Chính sách tài khóa là gì?
Chính sách tài khóa (tên tiếng Anh là Fiscal Policy) là sự can thiệp của chính phủ vào quy mô nền kinh tế thông qua thay đổi chi tiêu và/hoặc thuế nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế chung, tạo việc làm hoặc ổn định giá cả và hạn chế lạm phát.
2. Ví dụ về chính sách tài khóa ở Việt Nam
Chính sách tài khóa đã ứng phó hiệu quả với những biến động mang tính chu kỳ trong những năm qua, trong đó có việc tăng chi tiêu công để hạn chế tác động của khủng hoảng tài chính toàn cầu. Những chính sách này giúp ngăn chặn suy thoái kinh tế nghiêm trọng. Nhưng chính sách này cũng dẫn đến bội chi cao, nợ công tăng, thời gian đáo hạn các khoản nợ bị rút ngắn, tăng gánh nặng trả nợ cho ngân sách.
Do đó, cần có lộ trình củng cố tài khóa trong giai đoạn tới để đảm bảo bền vững tài khóa mà ít hoặc không tác động đến tăng trưởng kinh tế. Điều này đòi hỏi Chính phủ phải có cam kết chắc chắn trong việc giảm bội chi và duy trì nợ công trong giới hạn cho phép, qua đó giúp hạn chế tăng nợ và xây dựng lại vùng đệm chính sách trước các cú sốc bên ngoài và các khoản nợ tiềm tàng có thể xảy ra. Các phương án củng cố vị thế tài khóa có thể được xem xét trên cơ sở tổng hợp các giải pháp thúc đẩy huy động nguồn thu, hạn chế tăng chi, cơ cấu lại và nâng cao hiệu quả chi, nâng cao hiệu quả quản lý. Quản lý, sử dụng và phát triển tài sản công, quản lý nợ, rủi ro tài khóa.
Như đã lưu ý ở trên, chính sách tài khóa là mức độ mà chính phủ can thiệp vào hoạt động kinh tế thông qua những thay đổi trong chi tiêu và/hoặc thuế. Vì vậy, các công cụ chính của chính sách tài khóa là: chi tiêu chính phủ và thuế.
Thứ nhất: Chi tiêu của chính phủ
Chi tiêu của chính phủ bao gồm hai loại: chi tiêu cho hàng hóa và dịch vụ và chi tiêu cho các khoản thanh toán chuyển khoản. Đặc biệt:
– Chi tiêu cho hàng hóa và dịch vụ: Vì vậy, chính phủ sẽ sử dụng ngân sách để mua vũ khí và thiết bị, xây dựng cầu đường và các công trình cơ sở hạ tầng, trả lương cho chuyên viên nội bộ. Nước……
Chi tiêu của chính phủ cho hàng hóa và dịch vụ quyết định quy mô tương đối của khu vực công trong tổng sản phẩm quốc nội—quy mô GDP so với khu vực tư nhân. Khi chính phủ tăng hoặc giảm chi tiêu cho hàng hóa và dịch vụ, nó sẽ ảnh hưởng đến tổng cầu theo cách cấp số nhân. Tức là nếu chi tiêu chính phủ tăng 1 đồng thì tổng cầu sẽ tăng hơn 1 đồng và ngược lại, nếu chi tiêu chính phủ giảm 1 đồng thì tổng cầu sẽ co lại với tốc độ nhanh hơn. Vì vậy, chi tiêu mua sắm được xem như một công cụ để điều tiết tổng cầu.
– Phí chuyển nhượng: Phí chuyển nhượng là khoản trợ cấp của chính phủ dành cho các đối tượng chính sách như người nghèo hoặc các nhóm dễ bị tổn thương trong xã hội (người khuyết tật, trẻ mồ côi, v.v.).
Chi tiêu của chính phủ cho hàng hóa và dịch vụ ảnh hưởng trực tiếp đến tổng cầu, trong khi các khoản thanh toán chuyển khoản ảnh hưởng đến tổng cầu một cách gián tiếp bằng cách ảnh hưởng đến thu nhập và tiêu dùng cá nhân.
Thứ hai: Thuế
Tại Việt Nam, các cá nhân, tổ chức chịu thuế phải nộp nhiều loại thuế khác nhau cho ngân sách nhà nước như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, v.v. Nói riêng,… nhưng về cơ bản thuế được chia thành hai loại:
– Thuế trực thu: thuế đánh trực tiếp vào tài sản và/hoặc thu nhập của người dân;
Thuế gián thu: Là loại thuế đánh vào giá trị hàng hóa, dịch vụ trong lưu thông thông qua hành vi sản xuất và tiêu dùng của nền kinh tế.
Bằng cách thiết lập chính sách thuế, chính phủ ảnh hưởng đến quy mô của hoạt động kinh tế bằng cách:
Thuế làm giảm thu nhập khả dụng của các cá nhân, do đó khiến các cá nhân chi tiêu ít hơn cho hàng hóa và dịch vụ. Điều này khiến tổng cầu giảm và GDP giảm.
Thuế gây ra sự “bóp méo” giá cả hàng hóa và dịch vụ, từ đó ảnh hưởng đến hành vi và động cơ của các cá nhân.
3. Vai trò của chính sách tài khóa
Ngoài việc trả lời chính sách tài khóa là gì? Chúng tôi cũng chia sẻ vai trò của chính sách tài khóa.
Trong kinh tế vĩ mô, chính sách tài khóa có vai trò và ý nghĩa hết sức cần thiết. Vì vậy:
– Chính sách tài khóa là công cụ giúp chính phủ điều tiết nền kinh tế thông qua các chính sách chi tiêu và thuế. Trong những trường hợp bình thường, chính sách tài khóa được sử dụng để tác động đến tăng trưởng kinh tế. Khi nền kinh tế có dấu hiệu suy thoái hoặc phát triển quá mức, chính sách tài khóa trở thành công cụ giúp nền kinh tế đạt được sự cân bằng.
– Về lý thuyết, chính sách tài khóa là công cụ nhằm khắc phục thất bại thị trường và phân bổ hiệu quả các nguồn lực kinh tế thông qua việc thực hiện các chính sách chi tiêu và thuế của chính phủ. (Thuế).
Chính sách tài khóa là công cụ phân phối và tái phân phối GNP. Mục tiêu của chính sách là điều chỉnh việc phân bổ thu nhập, cơ hội, tài sản hoặc rủi ro từ thị trường. Tức là chính sách tài khóa nhằm tạo ra sự ổn định xã hội, từ đó tạo ra môi trường ổn định cho đầu tư và tăng trưởng.
– Chính sách tài khóa định hướng theo mục tiêu tăng trưởng và định hướng phát triển. Tăng trưởng (thu nhập), trực tiếp hay gián tiếp, là mục tiêu cuối cùng của chính sách tài khóa.