Trong Hiến pháp năm 2013, về vị trí, Quốc hội vẫn được quy định là đơn vị đại biểu cao nhất của Nhân dân, đơn vị quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam như Hiến pháp năm 1992. Tuy nhiên, khác với Hiến pháp năm 1992, Quốc hội trong Hiến pháp năm 2013 không còn là đơn vị duy nhất có quyền lập hiến. Vậy Quốc hội là gì? Vị trí pháp lý của Quốc Hội theo hiến pháp 2013 Cùng LVN Group nghiên cứu ngay nội dung trình bày bên dưới đây !.
1. Quốc hội là gì?
Quốc hội là đơn vị đại biểu cao nhất của nhân dân, đơn vị quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Quốc hội là đơn vị duy nhất do cử tri cả nước bầu ra theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín. Đại biểu Quốc hội do cử tri ở từng đơn vị bầu cử bầu ra và chịu trách nhiệm trước cử tri ở đơn vị bầu cử và trước cử tri cả nước.
Quốc hội thực hiện các quyền và năng lực lập pháp do Hiến pháp quy định, quyết định những vấn đề trọng đại của đất nước, giám sát cao nhất các hoạt động của đất nước.
Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là đơn vị lập pháp cần thiết trong hệ thống chính trị Việt Nam, đơn vị uỷ quyền cao nhất, đơn vị quyền lực nhà nước của nhân dân Việt Nam, cấp cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cơ quan này có ba chức năng chính:
Hiến pháp và pháp luật.
quyết định những vấn đề trọng đại của đất nước.
Giám sát các hoạt động của nhà nước.
Nhiệm kỳ của mỗi kỳ Đại hội là 5 năm. Quốc hội họp thường kỳ mỗi năm hai lần. Trong kỳ bầu cử năm 2016 vừa qua, Quốc hội Việt Nam có 496 đại biểu đắc cử, nhưng có 2 đại biểu bị truất quyền dự họp, còn 494 người tham dự kỳ họp Quốc hội đầu tiên, sau đó một số đại biểu xin từ chức hoặc bị kỷ luật nên hiện còn 483 đại biểu. Quốc hội Việt Nam được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ, công tác theo chế độ hội nghị và quyết định theo đa số. Các đơn vị trực thuộc gồm Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Ủy ban của Quốc hội Việt Nam.
Quốc hội Việt Nam hiện là thành viên của Liên minh Nghị viện thế giới (IPU), Hội đồng Nghị viện ASEAN (AIPA), Hội đồng Nghị viện Châu Á (APA) và Diễn đàn Nghị sĩ về Dân số và Phát triển (AFPPD). , Liên minh Nghị viện Châu Á – Thái Bình Dương (APPU) và Tổ chức Nghị viện Thế giới (IMPO) là thành viên sáng lập của Diễn đàn Nghị viện Châu Á – Thái Bình Dương (APPF) và Liên minh Nghị viện Pháp ngữ (APF).
Chức vụ đứng đầu Quốc hội Việt Nam là Chủ tịch Quốc hội, đứng đầu là bà Nguyễn Thị Kim Ngân.
Quốc hội tiếng Anh là Congress/ National Assembly.
2. Vị trí pháp lý của Quốc Hội theo hiến pháp 2013
Địa vị pháp lý của Quốc hội còn thể hiện trong mối quan hệ giữa Quốc hội, chính phủ và Tòa án nhân dân tối cao khi thực hiện quyền lực nhà nước. Trong khi chức năng, nhiệm vụ của quyền lập pháp, quyền hành pháp, quyền tư pháp được phân định rõ ràng, cơ chế hạn chế quyền lực nhà nước cũng được thực hiện, các đơn vị phối hợp chặt chẽ trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, tránh xâm phạm, chồng chéo lẫn nhau. xảy ra xung đột trong khi thực hiện các chức năng, nhiệm vụ này. Nhằm tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa việc thực hiện quyền lập hiến và quyền lập pháp, Hiến pháp năm 2013 khẳng định Quốc hội là đơn vị thực hiện quyền lập hiến và quyền lập pháp.
Tương ứng, sự phối hợp và kiểm soát các hoạt động của Quốc hội còn thể hiện ở việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ này. . Đề nghị của “Chủ tịch nước, Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ hoặc ít nhất một phần ba tổng số đại biểu Quốc hội”. Về quyền lập pháp, Hiến pháp 2013 ghi nhận quyền chủ động lập pháp của nhiều chủ thể, trong đó có Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao và phân định rõ sự khác biệt giữa quyền lập pháp và quyền lập pháp. Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao và các đơn vị, tổ chức khác tham gia vào quá trình soạn thảo và trình các văn bản quy phạm pháp luật, thể hiện trọn vẹn sự phối hợp của Quốc hội với các đơn vị hành chính và tư pháp để thực hiện quyền lập pháp.
Đối với việc phối hợp thực hiện quyền hành pháp, Hiến pháp 2013 khẳng định Chính phủ là đơn vị thực hiện quyền hành pháp. Vì vậy, chính phủ có quyền ban hành các chính sách, văn bản độc lập để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Đây là điểm mới so với Hiến pháp năm 1992 (Hiến pháp năm 1992 chỉ quy định Chính phủ có thẩm quyền ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội, nghị định, nghị quyết của Uỷ ban thường trực Quốc hội). Khi thực hiện quyền hành pháp, mối quan hệ giữa Quốc hội và chính phủ còn thể hiện ở quyền quyết định và quyền ra quyết định. Vì vậy, Quốc hội quyết định các chính sách dài hạn đối với đất nước, trong khi chính phủ quyết định các chính sách ngắn hạn để quản lý các mặt kinh tế và xã hội của đất nước.
Mặt khác, cơ chế phối hợp trong thực thi quyền hành pháp còn thể hiện ở việc Quốc hội tham gia quy định tổ chức và hoạt động của chính phủ; bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Thủ tướng; phê chuẩn việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm cấp phó. thủ tướng, bộ trưởng và các thành viên khác của chính phủ; phiếu tín nhiệm của phó thủ tướng, bộ trưởng và các thành viên khác của chính phủ; quyết định thành lập, bãi bỏ bộ, đơn vị ngang bộ của chính phủ; thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới hành chính của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, khu kinh tế và…
Về phối hợp và hạn chế thực thi quyền tư pháp, Hiến pháp 2013 quy định Quốc hội có thẩm quyền xem xét báo cáo công tác của Tòa án nhân dân tối cao; bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; bầu tín nhiệm Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; Văn bản của Tòa án nhân dân tối cao trái với Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội; Phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Ngược lại, để bảo vệ công lý tư pháp, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích quốc gia, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; đấu tranh, phòng, chống tội phạm trái pháp luật và các hành vi vi hiến, trái pháp luật, và giữ vững pháp quyền, kỷ cương, thực thi quyền tư pháp là nhiệm vụ hàng đầu của đơn vị. Thẩm phán và Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. Không đơn vị, tổ chức, cá nhân nào được can thiệp vào hoạt động xét xử của Thẩm phán, Hội thẩm. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm tôn trọng, đề cao và bảo vệ nguyên tắc của pháp luật và công lý trong các phán quyết của tòa án. Đây là phương thức cần thiết nhất để tạo nên sức mạnh tổng hợp, giúp đơn vị tư pháp thực hiện tốt nhiệm vụ chức năng của mình.