Kỹ năng giải quyết vấn đề là gì?
Kỹ năng giải quyết vấn đề (Problem Solving Skills) là một kỹ năng tổng hợp của quá trình xác định, đánh giá và phân tích các vấn đề hay tình huống phát sinh ngoài ý muốn trong công việc hoặc cuộc sống để đưa ra những giải pháp xử lý tối ưu nhất.
Vai trò và tầm cần thiết của kỹ năng giải quyết vấn đề
Trên thực tiễn, kỹ năng giải quyết vấn đề có vai trò cần thiết và là kỹ năng mềm không thể thiếu trong cuộc sống.
Những tình huống phát sinh có thể diễn ra hàng ngày và bạn khó lòng tránh khỏi.Khi đó, bạn cần tìm ra hướng giải quyết tốt nhất để hạn chế những rủi ro trong tương lai.
Kỹ năng giải quyết vấn đề giúp bạn có sự tự tin, bình tĩnh và đưa ra phương án xử lý tối ưu nhất. Nhờ quá trình xác định, đánh giá và phân tích theo nhiều chiều hướng khác nhau mà bạn có một lựa chọn đúng đắn và làm chủ những vấn đề phát sinh.
6 kỹ năng giải quyết vấn đề cần có
Kỹ năng giao tiếp và lắng nghe
Kỹ năng giao tiếp sẽ giúp bạn kết nối với mọi người, thể hiện tác phong chuyên nghiệp và đem lại hiệu quả cao trong công việc.
Đi cùng đó, kỹ năng lắng nghe cũng chiếm vị trí cần thiết khi xử lý, tìm ra giải pháp của một vấn đề. Một khi lắng nghe những đóng góp từ mọi người xung quanh, bạn sẽ có nhiều góc nhìn khác nhau để từ đó có hướng giải quyết tốt nhất.
Kỹ năng nghiên cứu
Sau khi vấn đề được xác định, bạn phải nghiên cứu kỹ lưỡng những sự việc liên quan để có cách giải quyết vấn đề tốt nhất.
Kỹ năng phân tích
Kỹ năng phân tích giúp bạn xác định nhanh chóng nguyên nhân của vấn đề. Nhờ có kỹ năng phân tích mà bạn có thể quản lý, lên ý tưởng để thực hiện những dự án hoặc xử lý các vấn đề một cách hiệu quả nhất.
Kỹ năng ra quyết định
Khi giải quyết vấn đề, bạn và những người đồng hành của mình sẽ đưa ra nhiều hướng giải quyết khác nhau. Dù vậy, chỉ có một phương án tốt nhất được lựa chọn. Vậy nên, người lãnh đạo nên có kỹ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề một cách sáng suốt nhất.
Kỹ năng quản lý rủi ro
Mọi vấn đề phát sinh đều mang lại một số rủi ro. Bạn cần xác định được những tình huống có thể xảy ra và xây dựng kế hoạch dự phòng cho trường hợp xấu nhất.
Điều này giúp giảm thiểu tổn thất cho dự án, cho doanh nghiệp. Vì vậy, nếu bạn không có kỹ năng quản lý rủi ro thì rất khó có thể giải quyết vấn đề được tốt.
Kỹ năng sáng tạo
Kỹ năng sáng tạo giúp bạn nảy ra những ý tưởng độc đáo, bất ngờ mà không phải ai cũng có thể nghĩ ra. Điều này sẽ chứng tỏ được năng lực công tác cũng như giá trị mà bạn có thể đem lại cho công ty.
Quy trình 6 bước để giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định
Bước 1: Phát hiện vấn đề
Đây là bước nhận ra vấn đề và xem xét mức độ cần thiết của vấn đề để đưa ra thứ tự ưu tiên giải quyết vấn đề đó. Bước phát hiện vấn đề giúp bạn tiết kiệm được nhiều thời gian và công sức.
Để nhận ra vấn đề, bạn phải suy xét thật kỹ lại từ đầu quá trình hoặc nhờ sự trợ giúp từ cố vấn chuyên môn. Bởi đôi khi, người ngoài cuộc nhạy bén hơn với vấn đề mà bạn mắc phải.
Bước 2: Tìm hiểu nguồn gốc của vấn đề và người chịu trách nhiệm chính
Một người có kỹ năng giải quyết vấn đề tốt sẽ luôn nghiên cứu nguồn gốc của vấn đề bắt nguồn từ đâu, có từ khi nào và phân tích vấn đề một cách khách quan. Nếu nắm rõ nguyên nhân xảy ra vấn đề, bạn sẽ gặt hái được kết quả tốt nhất.
Sau khi nghiên cứu nguồn gốc của vấn đề, bạn cần xác định rõ người chịu trách nhiệm chính cho vấn đề đó.
Bước này giúp bạn xác định hướng cần giải quyết và lựa chọn chính xác người cần điều chỉnh, chịu trách nhiệm chính. Và nó sẽ giúp tránh trường hợp ai cũng tham gia giải quyết vấn đề, dẫn đến mâu thuẫn và khiến sự cố ngày càng trầm trọng.
Bước 3: Phân tích nhiều khía cạnh để hiểu vấn đề
Nguồn gốc của vấn đề là tiền đề dẫn đến hướng giải quyết. Vì vậy, nếu xác định không đúng thì bạn sẽ ngày một sai lệch hay cứ thế lặp đi lặp lại. Bạn nên bỏ nhiều thời gian để kiểm soát thông tin và nghiên cứu cặn kẽ vấn đề một cách tỉ mỉ, chính xác nhất có thể.
Để hiểu vấn đề từ nhiều khía cạnh khác nhau, bạn cần bắt đầu bằng cách đưa ra nhiều câu hỏi. Căn cứ như sau:
- Công việc có cần thiết được không?
- Yêu cầu của công việc gồm những gì?
- Thực hiện công việc có những ai?
- Người phụ trách giải quyết công việc có thuộc về bản thân không?
- Tính chất công việc?
- Mục đích công việc?
- Mức độ của công việc: Khó, dễ hay trung bình?
Bước 4: So sánh và lựa chọn giải pháp tối ưu nhất
Một vấn đề thường có nhiều cách giải quyết vấn đề khác nhau. Tuy nhiên, bạn cần đặt lên bàn cân so sánh nhằm lựa chọn phương án có lợi nhất cho bạn. Một số tiêu chí đánh giá có thể kể đến như: Thời gian, số lượng công việc, hiệu quả công việc mang lại, v.v.
Bước 5: Thực thi giải pháp
Khi mọi thứ đã được chuẩn bị kỹ lưỡng, bạn hãy bắt tay vào thực hiện theo những kế hoạch và dự định đã đề ra trước đó. Sau khi tất cả diễn ra theo đúng kế hoạch, bạn sẽ cảm thấy “dễ thở” và thư thái hơn.
Bước 6: Theo dõi quá trình và đánh giá kết quả
Sau khi vấn đề được giải quyết, bạn nên xem xét và đánh giá kết quả của quá trình thực hiện. Nếu vấn đề được giải quyết tốt, nghĩa là bạn đã giải quyết vấn đề thành công.
Ngược lại, nếu kết quả không thay đổi mà ngày càng trầm trọng hơn, bạn cũng sẽ có những biện pháp xử lý kịp thời trong quá trình theo dõi và đánh giá.