cải cách hành chính nhật bản

1. Cải cách hành chính là gì?

Từ nhiều năm nay, cải cách hành chính đã là một vấn đề mang tính tương đối phổ cập của xã hội Việt Nam. Người dân, tổ chức cảm nhận được kết quả, tác động của cải cách hành chính một cách trực tiếp nhất khi có việc phải tiếp xúc, giải quyết công việc với các đơn vị hành chính nhà nước. Vậy cải cách hành chính là gì?

Nói trọn vẹn thì phải gọi là cải cách hành chính nhà nước. Thêm từ nhà nước vào là để phân biệt với cải cách hành chính không chỉ diễn ra ở khu nhà nước, mà còn ở các tổ chức, đơn vị, nhất là doanh nghiệp tư nhân, tức là khu vực tư nhân. Yếu tố quản trị,hành chính trong các doanh nghiệp khu vực tư cũng đóng vai trò cần thiết trong hoạt động của các doanh nghiệp và nếu không đổi mới, cải cách thì hoạt động của doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng, hiệu quả thấp.

Vì vậy, cải cách hành chính là một sự thay đổi có kế hoạch, theo một mục tiêu nhất định được xác định bởi đơn vị nhà nước có thẩm quyền, nhằm tạo ra những thay đổi trong các yếu tố cấu thành của nền hành chính, làm cho các đơn vị hành chính nhà nước hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn, phục vụ nhân dân, phục vụ xã hội tốt hơn.

Nhiệm vụ của cải cách hành chính, bao gồm:

– Cải cách thể chế

– Cải cách thủ tục hành chính

– Cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước

– Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức

– Cải cách tài chính công

– Hiện đại hóa hành chính.

2. Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ

Thứ nhất, phân cấp, phân quyền mạnh là nguyên tắc xuyên suốt định hướng cải cách tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước mà hiệu quả được coi là yếu tố ưu tiên trên hết đối với các phương án lựa chọn. Trên từng lĩnh vực cụ thể, phương án phân cấp bao giờ cũng đi đôi với giải pháp bảo đảm vai trò tự quản của địa phương, sự giám sát chặt chẽ của trung ương và yêu cầu minh bạch hóa trách nhiệm người đứng đầu.

Một trong những hướng cải cách hành chính của Nhật Bản đó là việc tách chức năng thực hiện chính sách và cung ứng dịch vụ công khỏi các bộ. Các bộ và đơn vị trung ương tập trung xây dựng chính sách. Cách đây 10 năm, những người công tác trong đơn vị sự nghiệp còn là công chức. Hiện nay, các đơn vị đa phần tự chủ ngân sách, cơ chế thù lao linh hoạt (có thể trả theo tuần, tháng, năm). Các đơn vị có cơ chế độc lập, tự xây dựng chế độ tiền lương (thường phiên từ tiền lương công chức sang). Đối với đơn vị lớn, Bộ trưởng (Bộ chủ quản) bổ nhiệm người đứng đầu và chánh thanh tra.

Địa phương có quyền tự quản cao, có thể ban hành các quy định pháp luật, quyết định về cơ cấu hành chính của mình. Hệ thống nhân sự ở địa phương tương đối độc lập với Trung ương. Họ tự tổ chức tuyển dụng công chức của địa phương mình.

Bên cạnh những kết quả tích cực, cải cách, đặc biệt là cải cách bộ máy đã phát sinh mâu thuẫn mới. Đáng chú ý là cơ chế phân cấp mạnh cùng với việc đề cao và tăng cường tính tự quản của chính quyền địa phương đã làm tình trạng cát cứ, tùy tiện, khuynh hướng muốn thoát ly sự kiểm soát của trung ương ngày càng gia tăng. Để kịp thời khắc phục tình trạng này, chương trình cải cách hành chính của Nhật Bản trong giai đoạn 3 đã có những điều chỉnh cần thiết.