Bài thơ Thu điếu với kết cấu đầy ý nghĩa đã tạo nên một tác phẩm văn học có giá trị cao, góp phần thăng hoa tinh thần yêu nước, đoàn kết và phát triển đất nước. Dưới đây là bài viết về: Cảm nhận 2 câu cuối bài Câu cá mùa thu của Nguyễn Khuyến.
1. Dàn ý Cảm nhận 2 câu cuối bài Câu cá mùa thu của Nguyễn Khuyến:
1.1. Mở bài:
– Bài Thu điếu của Nguyễn Khuyến là một tác phẩm nghệ thuật thể hiện tình cảm và suy tư sâu sắc của thi nhân về mùa thu.
– 2 câu cuối bài thơ: “Tựa gối ôm cần lâu chẳng được / Cá đâu đớp động dưới chân bèo” là những lời chia sẻ tâm sự thầm kín, cảm nhận sâu sắc của tác giả trong cõi lòng thi nhân.
1.2. Thân bài:
– Tác phẩm Thu điếu tạo nên một không gian thơ mộng, nhẹ nhàng và lãng mạn, với một tâm hồn ngây thơ và chất phác, đầy tình cảm. Với những hình ảnh tươi đẹp của mùa thu, Nguyễn Khuyến đã khắc họa lên bức tranh cảnh vật sắc nét và tinh tế, đem đến cho độc giả một cảm giác say mê và lưu luyến.
– Câu thơ đầu tiên trong 2 câu cuối bài thể hiện tâm trạng bồi hồi và hụt hẫng của thi nhân khi câu cá cả ngày mà vẫn không được một con. Điều đó cho thấy rằng, việc câu cá không phải là mục đích chính của nhà thơ, mà chỉ là một cớ để tìm sự thư thái trong tâm hồn.
– Câu thơ thứ hai là một câu hỏi với tâm trạng ngập tràn ngỡ ngàng, mơ hồ và mơ màng. Nhà thơ đã mất cảm giác về không gian thực tại, chìm đắm trong không gian suy tưởng, không thể xác định rõ hướng gây ra tiếng động mặc dù đang ngồi trong một chiếc ao rất nhỏ.
– 2 câu cuối bài thuật lại được tác giả dùng để thể hiện tâm hồn thanh bạch, cô đơn và lặng lẽ buồn của một cuộc đời, một tâm hồn thanh khiết trước cảnh vong quốc.
1.3. Kết bài:
Chính những cảm xúc đó đã được Nguyễn Khuyến thể hiện một cách tinh tế và sâu sắc trong 2 câu cuối bài Thu điếu, để lại trong lòng độc giả một cảm giác sâu sắc và đầy ấn tượng.
Xem thêm: Kết bài phân tích, cảm nhận Câu cá mùa thu siêu hay chọn lọc
2. Cảm nhận 2 câu cuối bài Câu cá mùa thu của Nguyễn Khuyến:
Trong bài thơ Thất ngôn bát cú của Đường luật, tác giả chủ yếu muốn truyền tải tâm sự của mình thông qua hai câu kết. Trong thơ Đường, việc sử dụng thước đo “Mạch kị lộ, ý kị nông; Thi tại ngôn ngoại” được coi là đánh giá giá trị của tài năng và thi phẩm của một thi sĩ. Trong bộ ba bài thơ về mùa thu của Nguyễn Khuyến, hai câu kết trong bài “Thu điếu” được sử dụng để diễn tả tâm sự của cụ một cách tinh tế và sâu sắc hơn.
Tựa gối ôm cần lâu chẳng được
Cá đâu đớp động dưới chân bèo.
Nhiều người đã cắt nghĩa hai câu kết của bài thơ này một cách hời hợt, thiếu thuyết phục, thể hiện qua nhiều bài viết, bài giảng của thầy cô. Trong bài viết này, tôi dám đề xuất một cách giải thích mới để mở ra ý nghĩa tiềm ẩn của các dòng bằng cách so sánh chúng với một câu nói dân gian cổ xưa, cuộc đời của nhà thơ và phong cách văn học của ông. Trong thơ ca dân gian Việt Nam có câu:
Cá sẽ không ăn trong vùng nước đục, Đừng câu cá, bạn của tôi, khi đêm dài.
Tôi giải thích câu nói dân gian này không phải theo nghĩa lãng mạn mà là một mẹo câu cá thực tế: khi nước đục, cá khó ăn nên việc câu cá trong điều kiện như vậy là vô ích và không có kết quả.
Tương tự như vậy, câu kết của nhà thơ “Lá thu rơi như lệ rơi/ Một mình tôi ngồi tiếc năm tháng qua” thể hiện tình cảm riêng của nhà thơ trước sự phù du của cuộc đời và nỗi buồn của mùa thu. Những dòng này có thể được hiểu như một lời cảnh báo ngầm rằng, giống như nước đục, cuộc sống là phù du và phù du, và người ta phải lưu tâm đến cách họ sử dụng thời gian của mình. Bằng cách này, các dòng chuyển tải một thông điệp sâu sắc, cộng hưởng với cuộc đời và phong cách văn học của nhà thơ.
Trong câu “Tựa gối ôm cần lâu chẳng được” trong bài “Thu điếu”, đều gợi lên ý khuyên người đi câu nên rời đi. Tuy nhiên, trong câu “Cá đâu đớp động dưới chân bèo”, âm thanh tiếng cá đớp mồi lại báo hiệu rằng có cá và cá đang đói, gợi ý rằng người đi câu nên ở lại.
Trong cuộc đời của mình, cụ Tam nguyên đã trải qua vài lần ra đi và trở về. Cụ đã dành mười năm để “Tựa gối ôm cần”, nghĩa là cụ đã cống hiến cho đời nhưng lại không có được kết quả. Cụ cảm thấy bất lực trước cuộc đời. Năm 1884, Nguyễn Khuyến đã viết “Mười năm gió bụi trở về nhà” để diễn tả sự trở về của cụ đến vườn Bùi ẩn dật trong vài năm. Sau đó, cụ lại bất đắc dĩ phải ra làm gia sư cho gia đình Hoàng Cao Khải. Cuối cùng, cụ lại trở về quê cũ nương thân và trút hơi thở cuối cùng ở đó.
Chúng ta cảm thông và chia sẻ với nỗi lòng giằng xé và trở trăn của một kẻ sĩ sinh bất phùng như cụ Tam nguyên.
Trong bài thơ Thu điếu, tiếng cá đớp động dưới chân bèo được nhà thơ sử dụng không chỉ để tạo nên một bầu không khí thuần thục, đặc trưng của làng quê, mà còn mang trong mình nhiều ý nghĩa sâu xa hơn thế. Tiếng cá đớp mồi trở thành một biểu tượng thể hiện những niềm tâm sự sâu lắng của nhà thơ về đất nước và quê hương.
Tiếng cá đớp mồi không chỉ là âm thanh gợi nhớ đến kỷ niệm thân thương của làng quê, mà còn là một cách giãi bày những nỗi niềm sâu kín trong tâm hồn nhà thơ. Điều này được thể hiện qua tình yêu nước và tình thương nhà đặc biệt mà cụ Tam nguyên Yên Đổ luôn mang trong mình. Tuy nhiên, với bao trắc trở và khó khăn của thời cuộc, cụ lại bất lực trong việc giúp đỡ đất nước và nhân dân.
Tiếng cá đớp mồi có thể coi như là một lời gọi mà cuộc đời đang thúc giục cụ Tam nguyên phải ra tay giúp đỡ dân tộc, giúp đất nước thoát khỏi cảnh lầm than. Như vậy, tiếng cá đớp mồi không chỉ đơn thuần là một âm thanh mà nó còn mang trong mình một sức mạnh tâm linh và tinh thần đặc biệt, gợi nhớ đến lòng yêu nước và tình thương nhà của cụ Tam nguyên.
Những nỗi tâm sự giằng xé, trở trăn trong việc lựa chọn giữa việc ở hay về của một kẻ sĩ sinh bất phùng thời như cụ Tam nguyên Yên Đổ khiến ta cảm thông và chia sẻ. Tuy nhiên, qua những dòng thơ của Nguyễn Khuyến, chúng ta cũng nhận thấy sự can đảm và tình yêu quê hương đặc biệt của cụ trong việc giúp đỡ đất nước và dân tộc.
Trong bài thơ Thu điếu, hình ảnh người câu cá và tiếng cá đớp mồi đã trở thành những phương tiện tuyệt vời để nhà thơ Nguyễn Khuyến giãi bày tâm sự sâu kín và cảm xúc trước cuộc sống đầy khó khăn. Tuy vậy, không chỉ đơn giản là một tiếng thu dân giã, thân quen của làng quê, mà tiếng cá đớp động dưới chân bèo ở đây mang đến cho ta một hoài niệm đẹp về đất nước, quê hương. Nó là một tấm gương phản ánh cuộc đời đầy chông gai của nhà thơ, đồng thời thể hiện tình cảm yêu nước và thương nhà.
Nhìn vào câu ca dao “Tựa gối ôm cần lâu chẳng được” và câu “Cá đâu đớp động dưới chân bèo”, chúng ta cảm nhận được tình trạng bất lực của cụ Tam nguyên, một vị quan triều Nguyễn trước cuộc đời ngang trái, và một kẻ sĩ sinh bất phùng thời như nhà thơ Nguyễn Khuyến. Trong bối cảnh đó, tiếng cá đớp mồi trở thành một tiếng gọi của cuộc đời thúc giục cụ Tam nguyên Yên Đổ ra giúp dân, giúp nước. Đây là nỗi niềm day dứt, giằng xé trước cái đạo xuất thời – xử thế của một kẻ sĩ, cùng với tấm lòng yêu nước thương dân của nhà thơ.
Với những tình cảm sâu sắc đó, ta có thể hiểu hơn về sự gắn bó, tình yêu và niềm tự hào của người Việt với đất nước và dân tộc. Bài thơ Thu điếu với kết cấu đầy ý nghĩa đã tạo nên một tác phẩm văn học có giá trị cao, góp phần thăng hoa tinh thần yêu nước, đoàn kết và phát triển đất nước.
Xem thêm: Hình ảnh con người Nguyễn Khuyến qua bài Câu cá mùa thu
3. Cảm nhận 2 câu cuối bài Câu cá mùa thu của Nguyễn Khuyến chọn lọc:
Nguyễn Khuyến là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế kỷ XIX, ông đã để lại cho đời những tác phẩm văn học đầy ý nghĩa. Trong số đó, bài thơ Câu cá mùa thu đã trở thành một trong những tác phẩm được yêu thích nhất của ông. Bài thơ này không chỉ tả lễ hội câu cá mùa thu với cảnh sắc và âm thanh đặc trưng của làng quê, mà còn chứa đựng nhiều tâm sự sâu kín của nhà thơ về đất nước và con người.
Những câu thơ cuối cùng của bài thơ Thu điếu, “Tựa gối ôm cần lâu chẳng được, Cá đâu đớp động dưới chân bèo”, đã đánh dấu một điểm nhấn đặc biệt trong tác phẩm của Nguyễn Khuyến. Đây là những câu thơ chứa đựng nhiều cảm xúc và tình cảm sâu xa của nhà thơ về đất nước, về con người và về cuộc sống.
Bài thơ Thu điếu là một tác phẩm đầy tình cảm và sâu sắc của Nguyễn Khuyến. Tác phẩm này miêu tả một cảnh tượng về người câu cá trong một buổi chiều thu trên sông. Trong không khí se lạnh của mùa thu, người câu cá tựa gối ôm cần và chờ đợi tiếng cá đớp mồi. Tuy nhiên, câu thơ cuối cùng của bài thơ đã chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu xa hơn. Những câu thơ này gợi lên cho người đọc nhiều tâm sự sâu kín của nhà thơ về đất nước và cuộc sống.
Trong bài thơ Thu điếu, tác giả Nguyễn Khuyến đã tạo ra hình ảnh của một người ngồi câu cá, trong tư thế ngồi bó gối và rơi vào trạng thái suy tư sâu sắc. Dù đang câu cá, nhưng nhà thơ không chú tâm đến việc câu, và bất ngờ giật mình khi nghe thấy tiếng cá “đớp động dưới chân bèo”. Để nghe được âm thanh nhỏ nhẹ đó, không gian phải yên tĩnh và tâm hồn phải trong trẻo.
Câu hỏi “cá đâu” đã tạo ra một sự mơ hồ trong không gian và gợi lên sự ngỡ ngàng trong lòng người đọc. Tác giả dường như đã mất cảm giác về không gian thực tại và chìm đắm trong không gian suy tưởng, do đó không thể xác định rõ hướng gây ra tiếng động mặc dù đang ngồi trong một chiếc ao rất nhỏ.
Câu cá trong bài thơ chỉ là cái cớ để tìm sự thư thái trong tâm hồn. Trong quá trình câu, tác giả đã thâu tóm vào lòng những vẻ đẹp tinh diệu của đường nét, màu sắc, hình khối, sự vận động tinh tế và trong sáng của cảnh vật mùa thu. Mặc dù cảnh thu đẹp nhưng lại buồn, buồn vì quá quạnh quẽ, vắng lặng và buồn vì tâm hồn người ngắm cảnh đang chất chứa nỗi niềm thế sự của một kẻ sĩ trước cảnh vong quốc mà thân lại nhàn nhã.
Thu điếu là tên gọi của bài thơ miêu tả về mùa thu câu cá. Sáu câu đầu của bài thơ miêu tả về cảnh vật: một chiếc thuyền câu đang neo trên ao thu, sóng biếc đang vỗ vào bờ, những chiếc lá vàng rụng trên đường, tầng mây xám phủ kín bầu trời, và những con đường ngõ trúc. Mãi cho đến phần kết, người câu cá mới xuất hiện với tư thế tựa gối ôm cần, cùng với sự đợi chờ kéo dài mà không có cá nào chịu cắn. Khi đang chìm đắm trong suy tư, người câu cá bỗng giật mình khi nghe thấy tiếng cá đớp động dưới chân bèo. Cảnh tượng này khiến người đọc liên tưởng đến Lã Vọng câu cá bên bờ sông Vị hàng nghìn năm trước. Tiếng cá đớp động hòa quyện với tiếng lá thu rơi vèo, tạo nên âm thanh đậm chất mùa thu của quê hương. Người câu cá đang sống trong cảm giác cô đơn và buồn lặng lẽ. Bài thơ tôn vinh một cuộc đời thanh bạch và tâm hồn thanh cao đáng trân trọng.
Hai câu kết của bài thơ “Thu điếu” bộc lộ những cảm xúc sâu sắc của nhà thơ Nguyễn Khuyến qua hình ảnh người đi câu và tiếng cá cắn mồi. Chúng ta có thể cảm nhận được sự bất lực của ông với tư cách là một cựu quan triều Nguyễn trước cuộc đời khó lường, trước tình yêu nước thương dân, những xáo trộn và đấu tranh nội tâm của ông trước những đổi thay của thời thế, trước những đòi hỏi của thế cuộc và ý thức về đạo đức của chính ông. người đàn ông của những bức thư.
Xem thêm: Phân tích bức tranh mùa thu qua bài Câu cá mùa thu hay nhất
