Cho đến nay, khái niệm “văn hóa công sở” vẫn chưa được hoàn thiện hay định nghĩa rõ ràng bằng các văn bản. Tuy nhiên, chúng ta có thể hiểu thuật ngữ “văn hóa công sở” đơn giản là cách chúng ta thể hiện nó qua cách ứng xử, giao tiếp, trang phục… giữa chuyên viên, người lao động và lãnh đạo các hoạt động của tổ chức, công ty.
Văn hóa công sở được xác định sao cho mọi người đáp ứng các quy định, tiêu chí hay nhu cầu của tổ chức về giao tiếp, quy định về tác phong, giờ giấc, thói quen… để môi trường công sở trở nên chuyên nghiệp. , hiện đại, mọi người công tác sẽ thoải mái và được tôn trọng, vui vẻ.
1.Nhân viên là gia đình (Family)
“Có sức mạnh về số lượng… khi chúng ta công tác cùng nhau và hợp tác, những điều tuyệt vời có thể đạt được.” – Mattie Stepanek
Một trong những kỹ năng lãnh đạo được xem xét chính là phong cách ứng xử, cách sếp đối xử với chuyên viên (cấp dưới), hay nói cách khác là sự thân thiện, coi chuyên viên như người nhà là một nét văn hóa công sở Việt Nam ở các công ty trẻ thời gian gần đây.
Ở đây, khi nói về những công ty trẻ, người ta có thể nghĩ ngay đến một thực tiễn là ở những nơi công tác có nhiều người lớn tuổi thường không thể làm được điều này. Đối với các thế hệ đi trước, nhất là trong cách công tác, thứ bậc là điều cần thiết nhất và bạn phải tôn trọng điều đó.
Ở các công ty trẻ hiện nay, chúng ta thường thấy những bữa tiệc, team-building, thậm chí là snack (sữa)… để cổ vũ không khí gia đình, giúp các thành viên gắn kết hơn, và xa hơn là hiểu nhau hơn – hiệu quả công việc.
Ở góc độ tích cực, duy trì và nuôi dưỡng một “gia đình” nơi công sở là một trong những cách hiệu quả để tạo môi trường công sở lành mạnh và phát triển doanh nghiệp. Nhưng bạn cũng cần cẩn thận với phương pháp này, bởi tinh thần gia đình – sự thoải mái, niềm vui, thuộc một phạm trù hoàn toàn khác so với tính chuyên nghiệp trong công việc. Nếu người lãnh đạo không biết vận hành niềm vui trong trao đổi, thảo luận công việc mà biến nó thành dễ dãi trong trách nhiệm, deadline thì “gia đình” này sẽ không “ưa” bạn nữa!
2. Ngủ trưa sau bữa trưa (Ngủ trưa sau bữa trưa)
Đây có lẽ là “kiểu” văn hóa “sốc” nhất đối với người nước ngoài đến công tác tại Việt Nam. Tùy thuộc vào đặc điểm và bố trí của văn phòng, công ty, chuyên viên sẽ có cách “ngả lưng” khác nhau, từ nằm ra sàn nhà, nằm gục trên bàn, cho đến giường xếp,…
Từng có một bài đăng về hình ảnh “la liệt” của dân văn phòng Việt Nam giờ nghỉ trưa của một anh kiến trúc sư người Nhật, kèm nội dung “Thoạt nhìn, hình ảnh này trông giống tại một bệnh viện dã chiến hoặc một “nhà xác”. Thế nhưng đây là cách người Việt thường “chợp mắt” trong giờ nghỉ trưa, thật ngoạn mục!”
Một giấc ngủ trưa ở khoảng nghỉ giữa hai buổi công tác, giúp chúng ta tỉnh táo và phục hồi lại năng lượng, đặc biệt đối với dân văn phòng công tác 8 tiếng mỗi ngày trước màn hình máy tính.
Những lợi ích của việc ngủ trưa khác như,
Giảm huyết áp
Hỗ trợ giảm cân
Giảm áp lực lên tim mạch
Ngăn ngừa chứng mất trí nhớ
Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Giảm nguy cơ tử vong vì bệnh tim đáng kể
3. Văn hóa tặng quà vào những ngày lễ (Small gifts in holidays)
Ở bất kỳ nền văn hóa nào cũng có những ngày lễ lớn, nhỏ, là dịp để những người thân yêu dành tặng nhau những lời chúc, và món quà đáng yêu. Riêng tại nền văn hóa công sở Việt Nam, việc quà cáp qua lại còn diễn ra tại nơi công tác, giữa chuyên viên với sếp, và giữa chuyên viên với nhau. Đôi khi đó là những món quà được trao đổi cho nhau trong những dịp như Giáng sinh, team-building,…
Từ một góc nhìn khác, việc quà cáp vào những ngày Lễ từ chuyên viên đối với sếp được xem như một dấu hiệu tiêu cực, và thậm chí có phần giống với hối lộ.
Văn hóa quà cáp vào ngày Tết đến các sếp dường như đã tập cho nhiều người những thói quen tiêu cực trong đời sống, chẳng hạn như chuyên viên nào không tặng quà thì sếp sẽ “ngó lơ”, mà cũng vì vậy nên hầu như (tất cả) chuyên viên buộc lòng đều phải đi quà sếp vào ngày lễ, Tết.
Những ảnh hưởng về mặt tài chính là không hề nhỏ, chưa kể đây còn được list vào danh sách những “văn hóa công sở” không tốt đẹp gì mấy của người Việt Nam, những món quà “nhỏ” sẽ mua được những điều to lớn hơn.
4. Văn hóa email (Email culture)
Nếu được dùng một lý do để bào chữa cho sự thiếu sót trong văn hóa email của người Việt, có thể dùng đến một quốc gia đang phát triển, không phải hầu hết mọi người trong thị trường lao động đều có cơ hội tiếp cận với công nghệ thông tin, hay cách công tác thông qua các nền tảng, ứng dụng xã hội, trong số đó có email.
Cũng chính vì cách sử dụng chưa thuần thục, chưa hiểu được việc tối đa hóa các công cụ, nên các kỹ năng liên quan như soạn thảo, văn phong sử dụng (tiếng Việt, tiếng Anh), cách mở đầu hay kết thúc, nội dung cần thể hiện,… đều chưa được phổ biến rộng rãi trong văn hóa công sở tại Việt Nam.
Văn hóa email là một trong những nét văn hóa cần nhiều hơn nữa sự nỗ lực và cải thiện từ những người tham gia lao động bởi vì chúng ta đang gần hơn nữa với thị trường lao động thế giới, thông qua những công việc từ xa, các tổ chức, tập đoàn, công ty đa quốc gia.