Quy định về bồi thường tài sản trên đất

Nhà nước uỷ quyền cho toàn dân quản lý đất đai. Điều này đã được quy định trong Luật đất đai hiện hành. Mọi người dân đều có quyền sử dụng đất. Nhà nước cấp đất cho người dân sử dụng vì nhiều mục đích khác nhau. Trong nhiều trường hợp cần thiết, đất đai sẽ được thu hồi. Khi đó, người có quyền sử dụng mảnh đất đó sẽ được bồi thường. Tuy nhiên, mảnh đất đó có thể sẽ kèm theo những tài sản khác gắn liền với đất. Vậy tài sản gắn liền với đất là gì? Điều kiện được bồi thường về đất là gì? Quy định về bồi thường tài sản trên đất thế nào? Hãy cùng LVN Group tìm hiểu câu trả lời qua bài viết sau đây nhé! Hy vọng bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích nhất!

Văn bản quy định

Luật Đất đai 2013

Tài sản gắn liền với đất là gì?

Hiện pháp luật không đưa ra định nghĩa thế nào là tài sản gắn liền với đất mà chỉ liệt kê các loại tài sản gắn liền với đất.

Theo Điều 104 Luật Đất đai 2013, tài sản gắn liền với đất bao gồm: nhà ở, công trình xây dựng khác, rừng sản xuất là rừng trồng cùng cây lâu năm. Căn cứ khoản 1 Điều 107 Bộ luật dân sự 2015, có thể hiểu tài sản gắn liền với đất là bất động sản, bao gồm nhà, công trình xây dựng gắn liền với đất cùng tài sản khác gắn liền với đất đai. Khoản 4 Điều 3 Nghị định 21/2021/NĐ-CP thì liệt kê các loại tài sản gắn liền với đất sau: nhà ở, công trình xây dựng thuộc dự án đầu tư xây dựng nhà ở; nhà ở riêng lẻ theo hướng dẫn của Luật Nhà ở; công trình xây dựng khác; cây lâu năm, rừng sản xuất là rừng trồng hoặc vật khác gắn liền với đất theo hướng dẫn của pháp luật.

Điều kiện cấp Giấy chứng nhận đối với tài sản gắn liền với đất

Tài sản gắn liền với đất có đủ điều kiện thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở cùng tài sản khác gắn liền với đất (sau đây gọi là Giấy chứng nhận). Căn cứ bao gồm các điều kiện sau:

Thứ nhất: Thuộc đối tượng được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu đối với tài sản gắn liền với đất

Theo quy định của Luật Đất đai 2013 thì tài sản gắn liền với đất được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở cùng tài sản khác gắn liền với đất bao gồm nhà ở, công trình xây dựng khác, rừng sản xuất là rừng trồng cùng cây lâu năm có tại thời gian cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở cùng tài sản khác gắn liền với đất (Điều 104 Luật Đất đai 2013).

Theo đó, chỉ các tài sản gắn liền với đất như nhà ở, công trình xây dựng khác, rừng sản xuất là rừng trồng, cây lâu năm thuộc diện tài sản gắn liền với đất được cấp Giấy chứng nhận. Những tài sản này phải tồn tại tại thời gian cấp Giấy chứng nhận. Điều này có nghĩa là những tài sản có tồn tại tại thời gian chủ thể yêu cầu cấp Giấy chứng nhận nhưng đã bị hủy hoại dẫn đến không còn tồn tại trên thực tiễn thì cũng không được cấp.

Thứ hai: Tài sản không có tranh chấp

Khác với đất đai (thuộc sở hữu toàn dân do nhà nước uỷ quyền chủ sở hữu), tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu của chủ thể tạo lập nên tài sản đó. Và bên cạnh các tranh chấp về quyền sử dụng đất, trên thực tiễn cũng có rất nhiều trường hợp tranh chấp tài sản gắn liền với đất, ví dụ: tranh chấp quyền sở hữu nhà ở. Tài sản đang có tranh chấp chưa thể xác định được ai là chủ sở hữu đối với tài sản gắn liền với đất, do đó, đơn vị nhà nước có thẩm quyền không thể thực hiện cấp Giấy chứng nhận cho chủ thể có yêu cầu. Trong trường hợp này, chủ thể yêu cầu cấp Giấy chứng nhận đối với tài sản gắn liền với đất phải giải quyết tranh chấp, xác định tài sản thuộc sở hữu của mình, làm cơ sở để được cấp Giấy chứng nhận.

Thứ ba: Tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu của người yêu cầu cấp Giấy chứng nhận

Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở cùng tài sản gắn khác gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sở hữu nhà ở cùng quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất. Vì đó, tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu của chủ thể nào thì Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở cùng tài sản khác gắn liền với đất được cấp cho chủ thể đó.

Thứ tư: Chủ sở hữu chuẩn bị bộ hồ sơ cấp Giấy chứng nhận theo hướng dẫn

Do tài sản gắn liền với đất bao gồm nhiều loại tài sản như chúng tôi nêu trên, nên trong phạm vi bài viết này, chúng tôi chỉ đề cập đến hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận đối với nhà ở. Chủ sở hữu nhà ở thuộc đối tượng được sở hữu nhà ở theo hướng dẫn của pháp luật về nhà ở cùng có giấy tờ chứng minh việc tạo lập hợp pháp về nhà ở thì được chứng nhận quyền sở hữu.

Lưu ý:

Đối với cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở của hộ gia đình, cá nhân: Hộ gia đình, cá nhân trong nước phải có một trong các loại giấy tờ sau: Giấy phép xây dựng nhà ở hoặc giấy phép xây dựng nhà ở có thời hạn đối với trường hợp phải xin giấy phép xây dựng theo hướng dẫn của pháp luật về xây dựng hoặc Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu nhà ở theo hướng dẫn của pháp luật (gồm một trong các loại giấy tờ sau (được quy định tại khoản 1 Điều 31 Nghị định 43/2014/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 01/2017/NĐ-CP; Nghị định số 62/2019/NĐ-CP; Nghị định 148/2020/NĐ-CP):

Hợp đồng mua bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước theo hướng dẫn tại Nghị định số 61/CP ngày 05 tháng 7 năm 1994 của Chính phủ về mua bán cùng kinh doanh nhà ở hoặc giấy tờ về thanh lý, hoá giá nhà ở thuộc sở hữu nhà nước từ trước ngày 05 tháng 7 năm 1994; Giấy tờ về giao hoặc tặng nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà đại đoàn kết; Giấy tờ về mua bán hoặc nhận tặng cho hoặc đổi hoặc nhận thừa kế nhà ở đã có chứng nhận của công chứng hoặc chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền theo hướng dẫn của pháp luật; Bản án hoặc quyết định của Toà án nhân dân hoặc giấy tờ của đơn vị nhà nước có thẩm quyền giải quyết được quyền sở hữu nhà ở đã có hiệu lực pháp luật…

 Đối với cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài: Người Việt Nam định cư ở nước ngoài sở hữu nhà ở tại Việt Nam phải có các giấy tờ sau: i/Giấy tờ về mua bán hoặc nhận tặng cho hoặc nhận thừa kế nhà ở hoặc được sở hữu nhà ở thông qua cách thức khác theo hướng dẫn của pháp luật về nhà ở; ii/ Một trong các giấy tờ của bên chuyển quyền sở hữu nhà ở.

Đối với cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở của tổ chức trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài thực hiện dự án đầu tư, tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài phải có giấy tờ sau:

– Một trong những giấy tờ về dự án phát triển nhà ở để kinh doanh (quyết định phê duyệt dự án hoặc quyết định đầu tư hoặc giấy phép đầu tư hoặc giấy chứng nhận đầu tư) trong trường hợp đầu tư xây dựng nhà ở để kinh doanh

– Giấy tờ về giao dịch mua, nhận tặng cho, nhận thừa kế nhà ở hoặc cách thức khác theo hướng dẫn của pháp luật về nhà ở.

– Trường hợp nhà ở đã xây dựng không phù hợp với các giấy tờ nêu trên thì phải có văn bản ý kiến của đơn vị có thẩm quyền cấp phép xây dựng xác nhận diện tích xây dựng không đúng giấy tờ không ảnh hưởng đến an toàn công trình cùng nay phù hợp với quy hoạch xây dựng đã được đơn vị có thẩm quyền phê duyệt (nếu có).

Điều kiện được bồi thường về đất

*Để được bồi thường về đất phải có Sổ đỏ hoặc đủ điều kiện cấp Sổ đỏ

Khoản 1 Điều 75 Luật Đất đai 2013 quy định điều kiện được bồi thường về đất khi thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đối với hộ gia đình, cá nhân như sau:

“1. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm, có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở cùng quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở cùng tài sản khác gắn liền với đất (sau đây gọi chung là Giấy chứng nhận) hoặc có đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở cùng tài sản khác gắn liền với đất theo hướng dẫn của Luật này mà chưa được cấp, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 77 của Luật này;…”.

Vì vậy, để được bồi thường về đất thì hộ gia đình, cá nhân cần đáp ứng đủ điều kiện sau:

– Đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm.

– Có Giấy chứng nhận hoặc đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận (điều kiện cấp Giấy chứng nhận khi Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất gồm 02 trường hợp: Có giấy tờ cùng không có giấy tờ về quyền sử dụng đất).

*Trường hợp duy nhất không đủ điều kiện cấp Sổ đỏ vẫn được bồi thường

Khoản 2 Điều 77 Luật Đất đai 2013 quy định:

“2. Đối với đất nông nghiệp đã sử dụng trước ngày 01 tháng 7 năm 2004 mà người sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng không có Giấy chứng nhận hoặc không đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở cùng tài sản khác gắn liền với đất theo hướng dẫn của Luật này thì được bồi thường đối với diện tích đất thực tiễn đang sử dụng, diện tích được bồi thường không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp quy định tại Điều 129 của Luật này”.

Theo đó, mặc dù không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận nhưng vẫn được bồi thường về đất nếu đáp ứng đủ 02 điều kiện sau:

– Là đất nông nghiệp đã sử dụng trước ngày 01/7/2004.

– Người sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp.

Lưu ý: Được bồi thường đối với diện tích đất thực tiễn đang sử dụng, diện tích được bồi thường không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp.

Quy định về bồi thường tài sản trên đất

Tài sản là một trong những vấn đề được nhiều người quan tâm; bởi đây chính là những thành quả lao động của con người sau quá trình công tác làm dài mới có được. Tài sản theo hướng dẫn của Bộ luật dân sự thì sẽ bao gồm những vật; tiền, giấy tờ có giá cùng quyền tài sản. Mặt khác sẽ có bất động sản cùng động sản. Bất động sản cùng động sản có thể là tài sản hiện có cùng tài sản hình thành trong tương lai. Và những bất động sản sẽ bao gồm đất đai, nhà, công trình; xây dựng gắn liền với đất, tài sản khác gắn liền với đất đai; nhà công trình xây dựng cùng tài sản khác theo hướng dẫn.

Vì vậy, bồi thường tài sản trên đất chính là những loại tài sản thuộc bất động sản trên ngoại trừ đất đai.

Thứ nhất, nguyên tắc bồi thường tổn hại về tài sản trên đất ; ngừng sản xuất, kinh doanh khi Nhà nước thu hồi đất

– Khi Nhà nước thu hồi đất mà chủ sở hữu tài sản hợp pháp gắn liền với đất bị tổn hại về tài sản; thì được bồi thường.

– Khi Nhà nước thu hồi đất mà tổ chức, hộ gia đình; cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phải ngừng sản xuất; kinh doanh mà có tổn hại thì được bồi thường tổn hại tương ứng với mức tài sản vị tổn hại do việc thu hồi đất.

Thứ hai, bồi thường tổn hại về nhà, công trình xây dựng trên đất khi Nhà nước thu hồi đất

– Đối với nhà ở, công trình phục vụ sinh hoạt gắn liền với đất của hộ gia đình, cá nhân; người Việt Nam định cư ở nước ngoài khi Nhà nước thu hồi đất phải tháo dỡ toàn bộ; hoặc một phần mà phần còn lại không bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật theo hướng dẫn của pháp luật; thì chủ sở hữu nhà ở, công trình đó được bồi thường bằng giá trị xây dựng mới của nhà ở; công trình có tiêu chuẩn kỹ thuật tương đương.

Trên đây là bồi thường tài sản trên đất khi Nhà nước thu hồi đất.

Thứ ba, bồi thường tài sản đối với cây trồng cùng vật nuôi trên đất

– Khi Nhà nước thu hồi đất mà gây tổn hại đối với cây trồng; vật nuôi là thủy sản thì việc bồi thường thực hiện theo hướng dẫn sau đây:

+ Đối với cây hàng năm, mức bồi thường được tính bằng giá trị sản lượng của vụ thu hoạch. Giá trị sản lượng của vụ thu hoạch được tính theo năng suất của vụ cao nhất trong 03 năm trước liền kề của cây trồng chính tại địa phương; cùng giá trung bình tại thời gian thu hồi đất;

+ Đối với cây lâu năm, mức bồi thường được tính bằng giá trị hiện có của vườn cây theo giá ở địa phương tại thời gian thu hồi đất; mà không bao gồm giá trị quyền sử dụng đất.

+ Đối với vật nuôi là thủy sản mà tại thời gian thu hồi đất đã đến thời kỳ thu hoạch; thì không phải bồi thường. Tức là thời gian thu hồi đất rơi trúng thời gian thủy sản đã có thể thu hoạch; cùng mang lại giá trị cao nhất, do đó trường hợp này nhà nước không cần phải đền bù.

+ Đối với vật nuôi là thủy sản mà tại thời gian thu hồi đất chưa đến thời kỳ thu hoạch; thì được bồi thường tổn hại thực tiễn do phải thu hoạch sớm; trường hợp có thể di chuyển được; thì được bồi thường chi phí di chuyển cùng tổn hại do di chuyển gây ra; mức bồi thường cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quy định dựa theo tình hình thực tiễn của giá thị trường tại thời gian đó.

Trên đây là bồi thường tài sản trên đất khi Nhà nước thu hồi đất.

Thứ tư, bồi thường chi phí di chuyển khi Nhà nước thu hồi đất

– Khi Nhà nước thu hồi đất mà phải di chuyển tài sản; thì được Nhà nước bồi thường chi phí để tháo dỡ; di chuyển, lắp đặt; trường hợp phải di chuyển hệ thống máy móc; dây chuyền sản xuất còn được bồi thường đối với tổn hại khi tháo dỡ; vận chuyển, lắp đặt.

– Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quy định mức bồi thường đối với trường hợp nêu trên dựa trên giá thị trường; hoặc chi phí tháo dỡ; di chuyển thực tiễn của người dân.

Bài viết có liên quan

• Có được xây nhà trên đất quy hoạch giao thông không?
• Hợp đồng mua bán nhà ở hình thành trong tương lai
• Xây nhà ở nông thôn có phải đóng thuế không?

Liên hệ ngay

Vấn đề “Quy định về bồi thường tài sản trên đất” đã được chúng tôi cung cấp qua thông tin bài viết trên. LVN Group luôn có sự hỗ trợ nhiệt tình từ các chuyên viên tư vấn hỗ trợ pháp lý, quý khách hàng có vướng mắc hoặc nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý liên quan như là dịch vụ tư vấn thủ tục chuyển đất nông nghiệp sang đất thổ cư … vui lòng liên hệ đến hotline 1900.0191. Chúng tôi sẽ giải quyết các khúc mắc của khách hàng, làm các dịch vụ một cách nhanh chóng, dễ dàng, thuận tiện.

• FaceBook: www.facebook.com/lvngroup
• Tiktok: https://www.tiktok.com/@lvngroup
• Youtube: https://www.youtube.com/Lvngroupx

Giải đáp có liên quan