Nếu không công chứng thì có thể chứng thực di chúc không?

Trong cuộc sống đời thường cũng như trong dân sự, kinh tế, thương mại, công chứng, chứng thực có vai trò quan trọng không chỉ trong việc giải quyết tranh chấp, mà còn trong việc đảm bảo tính chính xác, hợp pháp đảm bảo được thi hành. Di chúc có liên quan đến bất động sản được công chứng hoặc là một ví dụ điển hình, để phòng ngừa cùng đảm bảo an toàn pháp lý cho các giao dịch dân sự; kinh tế, thương mại mà đương sự tham gia. Vậy, một câu hỏi được đặt ra; nếu không công chứng thì có thể thực hiện chứng thực di chúc được được không? Thủ tục chứng thực di chúc thế nào? Hãy cùng LVN Group tìm hiểu nhé!

Văn bản quy định

• Bộ luật dân sự 2015
• Luật đất đai 2013
• Nghị định 23/2015/NĐ-CP

Nội dung tư vấn

Di chúc là gì?

Căn cứ theo hướng dẫn tại Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015; di chúc được hiểu là văn bản hoặc lời nói thể hiện ý chí, nguyện vọng của một người trong việc định đoạt tài sản; chuyển dịch quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản cho người khác sau khi chết.

Người có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản mình; theo hướng dẫn tại Điều 625 Bộ luật dân sự năm 2015 được xác định là người đã thành niên; có tài sản để lại, minh mẫn, sáng suốt cùng hoàn toàn tự nguyện khi lập di chúc. Còn người chưa thành niên từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi thì vẫn được quyền lập di chúc như người đã thành niên; nhưng phải được sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp. 

Di chúc hợp pháp phải đáp ứng quy định tại điều 630 Bộ luật dân sự 2015: 

Điều 630: Di chúc hợp pháp.

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; cách thức di chúc không trái quy định của luật.

Công chứng, chứng thực là gì?

Công chứng, xét về mặt ngữ nghĩa; có thể xem là việc công quyền đứng ra làm chứng cho một hợp đồng giao dịch cụ thể. Trước đây, hoạt động làm chứng này được đơn vị hành chính thực hiện. Sau này; hoạt động công chứng được nhà nước ủy nhiệm cho các tổ chức hành nghề công chứng thay mặt mình để làm chứng. Thủ tục công chứng di chúc được hiểu là cách thức; mà đơn vị có thẩm quyền chứng nhận tính xác thực; hợp pháp về thời gian, địa điểm lập di chúc; năng lực hành vi dân sự, ý chí tự nguyện, chữ ký; hoặc dấu điểm chỉ của người lập di chúc, những nội dung trong bản di chúc có hợp lí; hợp pháp, có trái đạo đức, thuần phong mỹ tục được không,…

Còn chứng thực, thực chất là công chứng về mặt cách thức của di chúc.

Nếu không công chứng thì có thể chứng thực di chúc không?

Điều 635 của Bộ luật dân sự 2015 quy định về di chúc có công chứng hoặc chứng thực: “Người lập di chúc có thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực bản di chúc”.

Theo pháp luật hiện hành; thì di chúc dưới dạng văn bản có cả di chúc có công chứng; cùng di chúc có chứng thực; người lập di chúc có thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực di chúc. Vì vậy, nếu không công chứng di chúc thì người lập di chúc có thể chứng thực di chúc theo hướng dẫn của pháp luật.

Chứng thực được thực hiện thế nào?

Chủ thẻ có thẩm quyền chứng thực

• Điểm d khoản 3 Điều 167 luật đất đai năm 2013 quy định: “Việc công chứng thực hiện tại các tổ chức hành nghề công chứng, việc chứng thực thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã”
• Điểm d, e khoản 2 Điều 5NĐ 23/2015/NĐ-CP ngày 16/2/2015 về Cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký cùng chứng thự hợp đồng giao dịch; quy định về thẩm quyền cùng trách nhiệm chứng thực Ủy ban nhân dân cấp xã:

“d) Chứng thực hợp đồng, giao dịch liên quan đến thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo hướng dẫn của Luật Đất đai;

 e) Chứng thực di chúc”

Vì đó, cấp có thẩm quyền chứng thực là UBND cấp xã.

Cần lưu ý, theo khoản 6 Điều 5 NĐ 23/2015: “Việc chứng thực các hợp đồng; giao dịch liên quan đến quyền của người sử dụng đất được thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất. Việc chứng thực các hợp đồng; giao dịch liên quan đến nhà ở được thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có nhà”. Vì vậy, nếu tài sản thừa kế tồn tại ở nhiều đại điểm khác nhau (ví dụ như nhà đất); để được chứng thực di chúc; thì chủ thể phải nộp hồ sơ yêu cầu chứng thực tại tất cả địa điểm nơi có nhà cùng đất.

Hồ sơ yêu cầu chứng thực

• Người yêu cầu chứng thực, nộp 01 bộ hồ sơ yêu cầu chứng thực, bao gồm:
  • Dự thảo di chúc;
  • Bản sao Giấy chứng minh nhân dân hoặc Hộ chiếu còn giá trị sử dụng của người yêu cầu chứng thực (xuất trình kèm theo bản chính để đối chiếu);
  • Bản sao giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc bản sao giấy tờ thay thế được pháp luật quy định đối với tài sản mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng trong trường hợp hợp đồng, giao dịch liên quan đến tài sản đó; trừ trường hợp người lập di chúc đang bị cái chết đe dọa đến tính mạng (xuất trình kèm theo bản chính để đối chiếu).

Trình tự, thủ tục thực hiện chứng thực

Thủ tục chứng thực di chúc được quy định tại Tiểu Mục 2 Mục V Quyết định 1024/QĐ-BTP năm 2018 công bố thủ tục hành chính được sửa đổi trong lĩnh vực chứng thực thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tư pháp; cụ thể như sau:

• Người thực hiện chứng thực kiểm tra giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu chứng thực, nếu trọn vẹn, tại thời gian chứng thực người lập di chúc tự nguyện, minh mẫn cùng nhận thức, làm chủ được hành vi của mình thì thực hiện chứng thực.
• Người lập di chúc  phải ký trước mặt người thực hiện chứng thực.
• Trường hợp người yêu cầu chứng thực không ký được thì phải điểm chỉ; nếu người đó không đọc được, không nghe được, không ký, không điểm chỉ được thì phải có 02 (hai) người làm chứng. Người làm chứng phải có đủ năng lực hành vi dân sự cùng không có quyền, lợi ích hoặc nghĩa vụ liên quan đến giao dịch. Người làm chứng do người yêu cầu chứng thực bố trí. Trường hợp người yêu cầu chứng thực không bố trí được thì đề nghị đơn vị thực hiện chứng thực chỉ định người làm chứng.
• Người thực hiện chứng thực ghi lời chứng theo mẫu quy định; ký, ghi rõ họ tên, đóng dấu của đơn vị thực hiện chứng thực cùng ghi cùngo sổ chứng thực. Đối với di chúc có từ 02 (hai) trang trở lên, thì từng trang phải được đánh số thứ tự, có chữ ký của người yêu cầu chứng thực cùng người thực hiện chứng thực; số lượng trang cùng lời chứng được ghi tại trang cuối của di chúc. Trường hợp di chúc có từ 02 (hai) tờ trở lên thì phải đóng dấu giáp lai.

Thời hạn giải quyết

Không quá 02 ngày công tác, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ yêu cầu chứng thực hoặc có thể kéo dài hơn theo thỏa thuận bằng văn bản với người yêu cầu chứng thực. Trường hợp kéo dài thời hạn giải quyết; thì người tiếp nhận hồ sơ; phải có phiếu hẹn ghi rõ thời gian (giờ, ngày) trả kết quả cho người yêu cầu chứng thực.

Bài viết có liên quan:

• Có cần về quê để chứng thực Sơ yếu lý lịch không?
• Phân chia di sản thừa kế sổ tiết kiệm ngân hàng thế nào?

Liên hệ ngay LVN Group

Trên đây là nội dung tư vấn về Bao nhiêu tuổi thì đủ điều kiện được quyền lập di chúc?

Mọi câu hỏi về thủ tục pháp lý có liên quan. Quý khách vui lòng liên hệ LVN Group để được hỗ trợ, trả lời.

Gọi ngay cho chúng tôi qua hotline: 1900.0191

Giải đáp có liên quan