Kiểm kê tài sản của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán

Kiểm kê tài sản là việc cân, đong, đo, đếm số lượng; xác nhận và đánh giá chất lượng, giá trị của tài sản, nguồn vốn hiện có tại thời gian kiểm kê để kiểm tra, đối chiếu với số liệu trong sổ kế toán. Luật Phá sản quy định doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán phải tiến hành kiểm kê tài sản và xác định giá trị tài sản đó sau khi nhận được quyết định mở thủ tục phá sản. Vậy việc kiểm kê tài sản này được tiến hành thế nào? Hãy cùng Luật LVN Group nghiên cứu trong nội dung trình bày dưới đây.

1. Doanh nghiệp mất khả năng thanh toán là gì?

Doanh nghiệp bị coi là mất khả năng thanh toán khi doanh nghiệp đó  không thực hiện nghĩa vụ thanh toán khoản nợ đến hạn (khoản nợ không có bảo đảm và khoản nợ có bảo đảm một phần) trong thời hạn 03 tháng kể từ ngày đến hạn thanh toán. Chỉ khi doanh nghiệp có trọn vẹn các dấu hiệu này thì Tòa án mới ra quyết định mở thủ tục phá sản theo yêu cầu của các chủ thể có quyền nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản.

2. Tài sản của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán

Tài sản của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán bao gồm:

– Tài sản và quyền tài sản mà doanh nghiệp, hợp tác xã có tại thời gian Tòa án nhân dân quyết định mở thủ tục phá sản;

– Tài sản và quyền tài sản có được sau ngày Tòa án nhân dân ra quyết định mở thủ tục phá sản;

– Giá trị của tài sản bảo đảm vượt quá khoản nợ có bảo đảm mà doanh nghiệp, hợp tác xã phải thanh toán cho chủ nợ có bảo đảm;

– Giá trị quyền sử dụng đất của doanh nghiệp, hợp tác xã được xác định theo hướng dẫn của pháp luật về đất đai;

– Tài sản thu hồi từ hành vi cất giấu, tẩu tán tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã;

– Tài sản và quyền tài sản có được do thu hồi từ giao dịch vô hiệu;

– Các tài sản khác theo hướng dẫn của pháp luật.

Tài sản của doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh mất khả năng thanh toán còn có thêm:

+ Tài sản của chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh không trực tiếp dùng vào hoạt động kinh doanh;

+ Trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh có tài sản thuộc sở hữu chung thì phần tài sản của chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh đó được chia theo hướng dẫn của pháp luật về dân sự và quy định của pháp luật có liên quan.

3. Thời hạn kiểm kê

Khoản 1 Điều 65 Luật Phá sản năm 2014 quy định trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định mở thủ tục phá sản, doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán phải tiến hành kiểm kê tài sản và xác định giá trị tài sản đó; trong trường hợp cần thiết thì phải có văn bản đề nghị Thẩm phán gia hạn, nhưng không quá hai lần, mỗi lần không quá 30 ngày.

4. Thẩm quyền kiểm kê

Thực tiễn thi hành Luật Phá sản năm 2004 cho thấy tình trạng uỷ quyền doanh nghiệp vắng mặt hoặc không hợp tác về việc kiểm kê tài sản hoặc cố tình làm sai lệch việc kiểm kê tài sản, gây cản trở cho việc giải quyết vụ việc phá sản, tiếp thu đa số các ý kiến đề xuất xử lý nghiêm đối với các trường hợp này, Luật Phá sản năm 2014 đã bổ sung quy định sau:

“Điều 65. Kiểm kê tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán

3. Trường hợp uỷ quyền hợp pháp của doanh nghiệp, hợp tác xã vắng mặt thì người được Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản chỉ định làm uỷ quyền của doanh nghiệp, hợp tác xã thực hiện công việc kiểm kê và xác định giá trị tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã.”
4. Bảng kiểm kê tài sản đã được xác định giá trị phải gửi ngay cho Tòa án nhân dân tiến hành thủ tục phá sản.
5. Trường hợp xét thấy việc kiểm kê, xác định giá trị tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã quy định tại khoản 1 Điều này là không chính xác thì Tòa án nhân dân yêu cầu Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản tổ chức kiểm kê, xác định lại giá trị một phần hoặc toàn bộ tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã. Giá trị tài sản được xác định, định giá theo giá thị trường tại thời gian kiểm kê.”

Quy định tại Khoản 4 Điều 65 Luật Phá sản năm 2014 đã đi đúng với quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp, hợp tác xã và các bên còn lại đối với tài sản doanh nghiệp, hợp tác xã bởi trong quá trình tiến hành phá sản, tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã vẫn thuộc quyền sử hữu tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã. Vì vậy, doanh nghiệp, hợp tác xã có toàn quyền về tài sản, bao gồm cả việc kiểm kê giá trị tài sản thuộc sở hữu của mình. Chỉ trong trường hợp Tòa án thấy khối tài sản đã được kiểm kê không đúng so với khối tài sản hiện có của doanh nghiệp, hợp tác xã hay nói cách khác là doanh nghiệp, hợp tác xã đã không trung thực khi tự thực hiện kiểm kê tài sản, thì lúc đó Tòa án thông qua Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản sẽ tham gia kiểm kê, xác định lại một phần hoặc toàn bộ tài sản của doanh nghiệp nhằm bảo vệ một cách tốt nhất quyền của các chủ nợ.

5. Việc kiểm kê tài sản của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán được tiến hành khi nào?

Căn cứ vào Điều 65 Luật Phá sản 2014 quy định về kiểm kê tài sản của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán như sau:

Kiểm kê tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán

1. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định mở thủ tục phá sản, doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán phải tiến hành kiểm kê tài sản và xác định giá trị tài sản đó; trong trường hợp cần thiết thì phải có văn bản đề nghị Thẩm phán gia hạn, nhưng không quá hai lần, mỗi lần không quá 30 ngày. Việc xác định giá trị tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã phải được thực hiện theo hướng dẫn của pháp luật.
2. Trường hợp uỷ quyền hợp pháp của doanh nghiệp, hợp tác xã vắng mặt thì người được Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản chỉ định làm uỷ quyền của doanh nghiệp, hợp tác xã thực hiện công việc kiểm kê và xác định giá trị tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã.
3. Bảng kiểm kê tài sản đã được xác định giá trị phải gửi ngay cho Tòa án nhân dân tiến hành thủ tục phá sản.
4. Trường hợp xét thấy việc kiểm kê, xác định giá trị tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã quy định tại khoản 1 Điều này là không chính xác thì Tòa án nhân dân yêu cầu Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản tổ chức kiểm kê, xác định lại giá trị một phần hoặc toàn bộ tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã. Giá trị tài sản được xác định, định giá theo giá thị trường tại thời gian kiểm kê.
5. Trường hợp uỷ quyền doanh nghiệp, hợp tác xã và những người khác không hợp tác về việc kiểm kê tài sản hoặc cố tình làm sai lệch việc kiểm kê tài sản thì bị xử lý theo hướng dẫn của pháp luật.

Vì vậy, trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định mở thủ tục phá sản, doanh nghiệp mất khả năng thanh toán phải tiến hành kiểm kê tài sản và xác định giá trị tài sản đó.

– Trong trường hợp cần thiết thì phải có văn bản đề nghị Thẩm phán gia hạn, nhưng không quá hai lần, mỗi lần không quá 30 ngày. Việc xác định giá trị tài sản của doanh nghiệp phải được thực hiện theo hướng dẫn của pháp luật.

– Trường hợp uỷ quyền hợp pháp của doanh nghiệp, hợp tác xã vắng mặt thì người được Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản chỉ định làm uỷ quyền của doanh nghiệp thực hiện công việc kiểm kê và xác định giá trị tài sản của doanh nghiệp.