Các quyền của chủ sở hữu đối với các tài sản của mình

Quyền định đoạt tài sản của chủ sở hữu được hiểu là chủ sở hữu có quyền bán, trao đổi, tặng cho, cho vay hoặc để thừa kế, từ bỏ quyền sở hữu, tiêu dùng hay tiêu hủy hoặc thực hiện các cách thức định đoạt khác phù hợp với quy định của pháp luật.

Chủ sở hữu tài sản thực hiện quyền định đoạt tài sản ở hai khía cạnh:

– Định đoạt về số phận thực tiễn của tài sản

Định đoạt về số phận thực tiễn của tài sản hoặc làm cho tài sản không còn trong thực tiễn nữa, chẳng hạn như việc tiêu dùng hết tài sản, hủy bỏ hoặc từ bỏ quyền sở hữu đối với tài sản. Trong việc định đoạt số phận thực tiễn của tài sản, chủ sở hữu chỉ cần bằng hành vi của mình tác động trực tiếp đến tài sản.

– Định đoạt về số phận pháp lý của tài sản

Định đoạt về số phận pháp lý của tài sản là việc làm chuyển giao quyền sở hữu đối với tài sản từ người này sang người khác. Thông thường định đoạt về số phận pháp lý của tài sản phải thông qua các giao dịch phù hợp với ý chí của chủ sỡ hữu như bán, trao đổi, tặng cho, cho vay, để thừa kế tài sản,… thông qua việc định đoạt tài sản mà chủ sở hữu có thể tiêu dùng hết hoặc chuyển quyền chiếm hữu tạm thời (trong hợp đồng gửi giữ); quyền chiếm hữu và quyện sử dụng tài sản trong một khoảng thời hạn (trong hợp đổng cho thuê, cho mượn) hoặc chủ sở hữu chuyển giao quyển sở hữu tài sản cho người khác bằng hợp đổng bán, đổi, cho… theo hướng dẫn của pháp luật.

Trong việc định đoạt về số phận pháp lý của tài sản, chủ sở hữu phải thiết lập với chủ thể khác một quan hệ pháp luật dân sự. Đối với cách thức định đoạt này, Bộ luật dân sự đã quy định: Người định đoạt tài sản phải là người có năng lực hành vi dân sự. Nghĩa là, người đó phải có trọn vẹn tư cách chủ thể. Trong những trường hợp tài sàn ít giá trị (chủ yếu tài sản là động sản) thì việc thực hiện quyền định đoạt tài sản có thể bằng phương thức giản đơn như: thoả thuận miệng, chuyển giao ngay tài sản… nhưng trong những trường hợp pháp luật có quy định trình tự, thủ tục, thì phải tuân theo những quy định đó.

2. Thời điểm xác lập quyền sở hữu và quyền khác đối với tài sản theo hướng dẫn của Bộ luật dân sự

– Thời điểm xác lập quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản được thực hiện theo hướng dẫn của Bộ luật dân sự và luật khác có liên quan. Trong trường hợp luật không có quy định thì thực hiện theo thỏa thuận của các bên sở hữu; trong trường hợp pháp luật không quy định và các bên không có thỏa thuận thì thời gian xác lập quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản là thời gian tài sản được chuyển giao. Thời điểm bên có quyền hoặc người uỷ quyền hợp pháp của họ chiếm hữu tài sản là thời gian tài sản được chuyển giao.

– Trường hợp tài sản chưa được chuyển giao mà phát sinh hoa lợi, lợi tức thì hoa lợi, lợi tức thuộc về bên có tài sản chuyển giao, trừ trường hợp có thỏa thuận khác theo hướng dẫn của pháp luật.