Hướng dẫn luật bầu cử đại biểu quốc hội được Pháp luật quy định thế nào? Hãy cùng Luật LVN Group nghiên cứu chi tiết thông qua nội dung trình bày sau !!
1. Bầu cử là gì?
Bầu là cách lựa chọn người nắm giữ một chức vụ theo chế độ tập thể. Bầu cử là việc lựa chọn người nắm giữ chức vụ trong bộ máy nhà nước được thực hiện bởi người dân thông qua con đường bỏ phiếu tập thể
Bầu cử là một hoạt động xã hội của con người mà theo đó một nhóm người bầu ra một hay nhiều người để uỷ quyền cho các nhóm người xác định đó để thực hiện chức năng xã hội cụ thể.
Mặt khác, khái niệm bầu cử còn được dùng rất nhiều thay cho “quyền bầu cử”.
2. Văn bản hướng dẫn luật bầu cử đại biểu quốc hội
1. Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015;
2. Chỉ thị 45-CT/TW ngày 20/6/2020 về lãnh đạo cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XV và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Ban Chấp hành Trung ương ban hành;
3. Kế hoạch 4711/KH-BTTTT ngày 16/11/2020 về công tác thông tin, tuyên truyền cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành;
4. Nghị quyết 133/2020/QH14 ngày 17/11/2020 về Ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Quốc hội ban hành;
5. Thông tư 102/2020/TT-BTC ngày 23/11/2020 hướng dẫn về việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành;
6. Hướng dẫn 13-HD/UBKTTW ngày 02/12/2020 về giải quyết tố cáo, khiếu nại về bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 của cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp do Ủy ban kiểm tra Trung ương ban hành;
7. Nghị quyết 1185/NQ-UBTVQH14 ngày 11/01/2021 về dự kiến số lượng, cơ cấu, thành phần đại biểu Quốc hội khóa XV do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành;
8. Nghị quyết 1186/2021/UBTVQH14 ngày 11/01/2021 hướng dẫn về việc tổ chức hội nghị cử tri; việc giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã ở thôn, tổ dân phố; việc hiệp thương, giới thiệu người ứng cử, lập danh sách người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân trong bầu cử bổ sung do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành;
9. Nghị quyết 1187/NQ-UBTVQH14 ngày 11/01/2021 hướng dẫn việc xác định dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành;
10. Thông tư 1/2021/TT-BNV ngày 11/01/2021 hướng dẫn nghiệp vụ công tác tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Bộ Nội vụ ban hành;
11. Chỉ thị 02/CT-TTg ngày 14/01/2021 về tổ chức cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Thủ tướng Chính phủ ban hành;
12. Nghị quyết liên tịch 09/2021/NQLT-UBTVQH14-CP-ĐCTUBTWMTTQVN ngày 15/01/2021 hướng dẫn quy trình hiệp thương, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XV, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Ủy ban Thường vụ Quốc hội – Chính phủ – Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ban hành;
13. Nghị quyết 41/NQ-HĐBCQG ngày 18/01/2021 hướng dẫn mẫu hồ sơ ứng cử, mẫu phiếu bầu cử, nội quy phòng bỏ phiếu và các mẫu văn bản sử dụng trong công tác bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV và Đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Hội đồng bầu cử Quốc hội ban hành;
14. Kế hoạch 42/KH-HĐBCQG ngày 19/01/2021 về triển khai công tác bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử Đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Hội đồng bầu cử Quốc gia ban hành;
15. Hướng dẫn 36-HD/BTCTW ngày 20/01/2021 về công tác nhân sự đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Ban Tổ chức Trung ương ban hành;
16. Thông tri 13/TT-MTTW-BTT ngày 19/01/2021 hướng dẫn Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Ban thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ban hành;
17. Hướng dẫn 169-HD/BTGTW ngày 20/01/2021 về tuyên truyền cuộc bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV và Đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 do Ban Tuyên giáo Trung ương ban hành;
18. Nghị quyết 1226/NQ-UBTVQH14 ngày 22/02/2021 điều chỉnh lần thứ nhất cơ cấu, thành phần, số lượng người của đơn vị, tổ chức, đơn vị ở Trung ương và địa phương được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XV do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành;
19. Quyết định 235/QĐ-TTg ngày 24/02/2021 về bổ sung kinh phí bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 (đợt 1) do Thủ tướng Chính phủ ban hành;
20. Công văn 64/VPHĐBCQG-TT ngày 24/02/2021 về tiếp tục triển khai các công việc chuẩn bị tổ chức bầu cử do Văn phòng Hội đồng bầu cử quốc gia ban hành;
21. Nghị quyết 64/NQ-HĐBCQG ngày 03/3/2021 về số đơn vị bầu cử, danh sách đơn vị bầu cử và số lượng đại biểu Quốc hội được bầu ở mỗi đơn vị bầu cử của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương do Hội đồng bầu cử quốc gia ban hành.
22. Công văn 143/TBNS-CTĐB ngày 13/3/2021 về nộp hồ sơ người ứng cử đại biểu Quốc hội do Tiểu ban Nhân sự Hội đồng bầu cử quốc gia ban hành.
23. Công văn 644/HĐBCQG-VPHĐBCQG ngày 05/5/2021 về vấn đề cần lưu ý trước, trong và sau ngày bầu cử do Hội đồng bầu cử quốc gia ban hành;
24. Công văn 193/VPHĐBCQG-PL ngày 30/4/2021 hướng dẫn việc tổ chức bầu cử ở các khu vực bỏ phiếu sớm do Văn phòng Hội đồng bầu cử quốc gia ban hành;
25. Hướng dẫn 61/HD-MTTW-BTT ngày 04/5/2021 về tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri để vận động bầu cử phù hợp với yêu cầu phòng, chống dịch COVID-19 do Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ban hành.
3. Ý nghĩa của bầu cử
Thứ nhất, bằng quyền bầu cử của mình, chính nhân dân đã lựa chọn, thành lập ra đơn vị uỷ quyền cho mình và ủy thác, chuyển giao quyền lực của mình cho họ. Với vai trò là người làm chủ đất nước, mỗi người dân đều có quyền và trách nhiệm trong việc xây dựng đất nước.
Việc thực hiện quyền và trách nhiệm đó được thể hiện thông qua việc bầu cử, mỗi người dẫn chọn ra người uỷ quyền cho mình trong từng lĩnh vực, từng công việc. Từ đó hình thành nên hệ thống đơn vị nhà nước. Sau khi chọn được người uỷ quyền của mình, người dân ủy thác cho người uỷ quyền mình quyền làm chủ đất nước. Người uỷ quyền nhận quyền lực của nhân dân và thay mặt nhân dân thực hiện quyền lực trong bộ máy nhà nước.
Thứ hai, qua quá trình bầu cử, công dân đã xác lập nên mối quan hệ giữa người dân và người được ủy quyền. Người dân có quyền yêu cầu những cư tri bảo vệ quyền lợi của mình. Những người nhận được ủy quyền từ người dân có có trách nhiệm tiếp xúc, nghiên cứu, lắng nghe những nhu cầu, bức xúc của người dân mà họ uỷ quyền và tìm cách để giải quyết những nhu cầu, những bức xúc đó.
Thứ ba, bầu cử giúp nhân dân tìm kiếm và lựa chọn một đường lối lãnh đạo sáng suốt, phù hợp với mong muốn của mình. Có thể nói rằng bầu cử chính là một cách thức trưng cầu dân ý đặc biệt về đường lối, chủ trương, khả năng lãnh đạo của từng cá nhân.
Thứ tư, thông qua bầu cử, nhân dân thực hiện quyền giám sát tối cao của mình đối với sự vận hành của quyền lực trong bộ máy nhà nước. Quyền lực nhà nước xuất phát từ nhân dân, nhân dân chuyển giao quyền lực cho nhà nước thông qua hoạt động bầu cử .