Quyền nhân thân là cơ sở pháp lý để bảo vệ cho cá nhân tồn tại với tư cách là một thực thể, một chủ thể độc lập trong cộng đồng. Với bản chất là một bộ phận quyền dân sự, quyền nhân thân có trọn vẹn các đặc điểm của quyền dân sự nói chung. Trong nội dung trình bày này LVN Group sẽ giới thiệu đến bạn đọc Quyền bảo hộ nhân thân (cập nhật 2023)
Quyền bảo hộ nhân thân (cập nhật 2023)
1. Quyền nhân thân là gì?
Theo khoản 1 Điều 25 Bộ luật Dân sự 2015, quyền nhân thân là quyền dân sự gắn liền với mỗi cá nhân, không thể chuyển giao cho người khác, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác.
Tuy nhiên trong một số trường hợp, việc xác lập, thực hiện quan hệ dân sự liên quan đến quyền nhân thân phải thông qua người uỷ quyền theo pháp luật của người đó.
Căn cứ được quy định tại khoản 2 Điều 25 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
– Đối với quyền nhân thân của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi việc xác lập, thực hiện quan hệ dân sự liên quan đến quyền nhân thân phải được người uỷ quyền theo pháp luật của người này đồng ý theo hướng dẫn tại Bộ luật Dân sự 2015, luật khác có liên quan hoặc theo quyết định của Tòa án.
– Đối với quyền nhân thân của của người bị tuyên bố mất tích, người đã chết phải được sự đồng ý của vợ, chồng hoặc con thành niên của người đó; trường hợp không có những người này thì:
Việc xác lập, thực hiện quan hệ dân sự liên quan đến quyền nhân thân phải được sự đồng ý của cha, mẹ của người bị tuyên bố mất tích, người đã chết, trừ trường hợp quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, luật khác có liên quan quy định khác.
2. Các quyền nhân thân của cá nhân
Các quyền nhân thân của cá nhân được đề cập từ Điều 26 đến Điều 39 Bộ luật Dân sự 2015 bao gồm:
– Quyền có họ, tên (Điều 26)
– Quyền thay đổi họ (Điều 27)
– Quyền thay đổi tên (Điều 28)
– Quyền xác định, xác định lại dân tộc (Điều 29)
– Quyền được khai sinh, khai tử (Điều 30)
– Quyền đối với quốc tịch (Điều 31)
– Quyền của cá nhân đối với hình ảnh (Điều 32)
– Quyền sống, quyền được bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe, thân thể (Điều 33)
– Quyền được bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín (Điều 34)
– Quyền hiến, nhận mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác (Điều 35)
– Quyền xác định lại giới tính (Điều 36)
– Chuyển đổi giới tính (Điều 37)
– Quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình (Điều 38)
– Quyền nhân thân trong hôn nhân và gia đình (Điều 39)
3. Các phương thức bảo vệ quyền nhân thân theo pháp luật dân sự Việt Nam
Bộ luật Dân sự năm 2015 xác định quyền nhân thân cũng là một quyền dân sự, do vậy phương thức bảo vệ được quy định chung như việc bảo vệ các quyền dân sự khác, được quy định tại điều 11, Bộ luật dân sự 2015 về phương thức bảo vệ quyền dân sự: Khi quyền dân sự của cá nhân, pháp nhân bị xâm phạm thì chủ thể đó có quyền tự bảo vệ theo hướng dẫn của Bộ luật này, luật khác có liên quan hoặc yêu cầu đơn vị, tổ chức có thẩm quyền:
1. Công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền dân sự của mình.
2. Buộc chấm dứt hành vi xâm phạm.
3. Buộc xin lỗi, cải chính công khai.
4. Buộc thực hiện nghĩa vụ.
5. Buộc bồi thường tổn hại.
6. Hủy quyết định cá biệt trái pháp luật của đơn vị, tổ chức, người có thẩm quyền.
7. Yêu cầu khác theo hướng dẫn của luật.
4. Bảo hộ quyền nhân thân trong quyền chuyên gia
Các quyền chuyên gia và các quyền của chủ sở hữu tác phẩm luôn luôn là nội dung trọng tâm của pháp luật về quyền chuyên gia. Quyền chuyên gia là tổng hợp các quyền nhân thân và quyền tài sản của các chủ thể đối với các tác phẩm văn học, khoa học và nghệ thuật được pháp luật ghi nhận và bảo đảm thực hiện.
Quyền nhân thân trong nội dung quyền chuyên gia được hiểu là quyền xác lập mối liên hệ giữa bản thân chuyên gia với tác phẩm, gắn liền trực tiếp với chuyên gia, không thể chuyển giao hay để thừa kế (trừ quyền công bố tác phẩm), mang lại giá trị tinh thần cho chuyên gia và được bảo hộ vô thời hạn (trừ quyền công bố tác phẩm). Quyền nhân thân gồm:
– Quyền đặt tên cho tác phẩm, quyền này không áp dụng đối với tác phẩm dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, vì khi dịch tác phẩm thì tên của tác phẩm phải được dịch sang ngôn ngữ khác với nghĩa tương đương.
– Quyền đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm, được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng;
– Quyền công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm, là việc phát hành tác phẩm đến công chúng với số lượng bản sao đủ để đáp ứng nhu cầu hợp lý của công chúng tuỳ theo bản chất của tác phẩm, do chuyên gia, chủ sở hữu quyền chuyên gia thực hiện hoặc do cá nhân, tổ chức khác thực hiện với sự đồng ý của chuyên gia, chủ sở hữu quyền chuyên gia. Công bố tác phẩm không bao gồm việc trình diễn một tác phẩm sân khấu, điện ảnh, âm nhạc; đọc trước công chúng một tác phẩm văn học; phát sóng tác phẩm văn học, nghệ thuật; trưng bày tác phẩm tạo hình; xây dựng công trình từ tác phẩm kiến trúc.
– Quyền bảo vệ sự toàn diện của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén tác phẩm hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ cách thức nào gây phương hại đến danh dự, uy tín của chuyên gia. Bảo vệ sự toàn diện của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén tác phẩm là việc không cho người khác sửa chữa, cắt xén tác phẩm trừ trường hợp có thoả thuận của chuyên gia.
Quyền tài sản được hiểu là những quyền của chuyên gia tự mình hoặc cho phép người khác sử dụng tác phẩm và được hưởng các lợi ích vật chất của việc sử dụng đó và được bảo hộ có thời hạn. Các quyền tài sản của chuyên gia được pháp luật bảo hộ gồm:
– Làm tác phẩm phái sinh, là quyền làm tác phẩm dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, tác phẩm phóng tác, cải biên, chuyển thể, biên soạn, chú giải, tuyển chọn.
– Biểu diễn tác phẩm trước công chúng: Quyền biểu diễn tác phẩm trước công chúng do chủ sở hữu quyền chuyên gia độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện biểu diễn tác phẩm một cách trực tiếp hoặc thông qua các chương trình ghi âm, ghi hình hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được.
– Sao chép tác phẩm: là quyền của chủ sở hữu quyền chuyên gia độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện việc tạo ra bản sao của tác phẩm bằng bất kỳ phương tiện hay cách thức nào, bao gồm cả việc lưu trữ thường xuyên hoặc tạm thời tác phẩm dưới cách thức điện tử.
– Phân phối, nhập khẩu bản gốc hoặc bản sao tác phẩm: là quyền của chủ sở hữu quyền chuyên gia độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện bằng bất kỳ cách thức, phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được để bán, cho thuê hoặc các cách thức chuyển nhượng khác bản gốc hoặc bản sao tác phẩm. Đối với tác phẩm tạo hình, tác phẩm nhiếp ảnh thì quyền phân phối còn bao gồm cả việc trưng bày, triển lãm trước công chúng.
– Truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào khác: là quyền độc quyền thực hiện của chủ sở hữu quyền chuyên gia hoặc cho phép người khác thực hiện để đưa tác phẩm hoặc bản sao tác phẩm đến công chúng mà công chúng có thể tiếp cận được tại địa điểm và thời gian do chính họ lựa chọn.
– Cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính là quyền do chủ sở hữu quyền chuyên gia độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện việc cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh để sử dụng có thời hạn. Quyền cho thuê không được áp dụng đối với chương trình máy tính, khi bản thân chương trình đó không phải là đối tượng chủ yếu để cho thuê như chương trình máy tính gắn với việc vận hành bình thường các loại phương tiện giao thông cũng như các máy móc, thiết bị kỹ thuật khác.
Các quyền tài sản trên do chuyên gia, chủ sở hữu quyền chuyên gia độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện theo hướng dẫn của pháp luật. Khi tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng một, một số hoặc toàn bộ các quyền tài sản và quyền công bố tác phẩm thì phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao, các quyền lợi vật chất khác cho chủ sở hữu quyền chuyên gia.
Trên đây là nội dung trình bày Quyền bảo hộ nhân thân (cập nhật 2023). Công ty Luật LVN Group tự hào là đơn vị hàng đầu hỗ trợ mọi vấn đề liên quan đến pháp lý, tư vấn pháp luật, thủ tục giấy tờ cho khách hàng là cá nhân và doanh nghiệp trên Toàn quốc với hệ thống văn phòng tại các thành phố lớn và đội ngũ cộng tác viên trên khắp các tỉnh thành. Liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.