3. Hệ thuộc luật nơi có tài sản

Hệ thuộc luật nơi có tài sản được hiểu là tài sản đang tồn tại ở nước nào thì luật của nước đó được ấp dụng với tài sản đó

Phạm vi điều chỉnh:

  • Quyền sở hữu đối với tài sản hữu hình (đối với tài sản trí tuệ thì sẽ do luật nơi đối tượng sở hữu trí tuệ đó được bảo hộ,m áp dụng)
  • Quyền thừa kế đối với tài sản là bất động sản
  • Định danh tài sản
  • Quan hệ tài sản giữa vợ chồng: phân chia tài sản trong hôn nhân và gia đình…

Ví dụ: theo khoản 2 Điều 680. Bộ luật dân sự Việt Nam quy định về: thừa kế

“2. Việc thực hiện quyền thừa kế đối với bất động sản được xác định theo pháp luật của nước nơi có bất động sản đó.”

4. Hệ thuộc luật Tòa án

Hệ thuộc luật Tòa án là pháp luật của nước nơi có Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp sẽ được áp dụng. Đây là nguyên tắc áp dụng luật dựa trên dấu hiệu nơi có đơn vị có thẩm quyền giải quyết đối với vụ việc.

Phạm vi áp dụng: các vấn đề về tố tụng dân sự, tố tụng về kinh doanh thương mại hoặc các quan hệ về hôn nhân gia đình

Ví dụ: theo khoản 3, Điều 22 hiệp định tương trợ tư pháp và pháp lý về các vấn đề dân sự, gia đình và hình sự giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô Viết năm 1982, quy định về: công nhận người mất tích hoặc chết và xác nhận sự kiện chết

“3. Trong những trường hợp nói ở các khoản 1 và khoản 2 trên đấy, các đơn vị tư pháp của các nước ký kết áp dụng luật cho nước mình.”

Vì vậy, với quy định như trên, Việt Nam và Liên Xô (Nga kế thừa) đã sử dụng hệ thuộc luật Tòa án để giải quyết vấn đề liên quan đến: công nhận người mất tích hoặc chết và xác nhận sự kiện chết.

Hệ thuộc luật Tòa án có thể được áp dụng độc lập như là một nguyên tắc giải quyết xung đột chính thức. Trong trường hợp không thể áp dụng được luật nhân thân thì hệ thuộc luật Tòa án sẽ được áp dụng với tư cách là nguyên tắc thay thế

5. Hệ thuộc luật nơi thực hiện hành vi

Hệ thuộc luật nơi thực hiện hành vi là luật của nước nơi thực hiện một hành vi pháp lý

Phạm vi áp dụng; thường điều chỉnh các quan hệ hợp đồng, các hành vi pháp lý

Các cách thức thể hiện của hệ thuộc này, gồm:

  • Luật nơi giao kết hợp đồng: là pháp luật của nước nơi mà hợp đồng này được giao kết

Ví dụ: theo hướng dẫn tại khoản 1 Điều 21. Hiệp định tương trợ tư pháp về dân sự và hình sự giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, quy định về: Hình thức của hợp đồng dân sự

“1. Hình thức của hợp đồng dân sự phải tuân theo pháp luật của nước kí kết, nơi giao kết hợp đồng.”

Vì vậy Việt Nam và Lào đã áp dụng hệ thuộc luật nơi giao kết hợp đồng để giải quyết vấn đề về cách thức của hợp đồng dân sự

  • Luật nơi thực hiện hợp đồng: là pháp luật của nước nơi hợp đồng được thực hiện

Ví dụ; quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng dân sự được xác định theo luật của nước nơi thực hiện hợp đồng

Luật nơi thực hiện nghĩa vụ: là pháp luật của nước nơi nghĩa vụ (chính) được thực hiện

Luật nơi thực hiện kết hôn: là pháp luật của nước nơi đăng kí kết hôn

Luật nơi thực hiện công việc: là pháp luật của nước nơi công việc được thực hiện

6. Hệ thuộc luật nơi xảy ra hành vi vi phạm pháp luật

Hệ thuộc luật nơi xảy ra hành vi vi phạm pháp luật là ; pháp luật của nơi xảy ra hành vi vi phạm pháp luật sẽ được áp dụng để điều chỉnh việc bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng

Nơi có hành vi gây tổn hại ở đây được hiểu là; nơi xảy ra hành vi gây tổn hại, nơi tồn tại hậu quả của hành vi gây tổn hại hoặc nơi phát sinh hậu quả thực tiễn

Phạm vi áp dụng: bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng

Ví dụ; theo hướng dẫn tại khoản 1 Điều 687. Bộ luật Dân sự Việt Nam 2015, quy định về: bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng

“1. Các bên được thỏa thuận lựa chọn pháp luật áp dụng cho việc bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 điều này. Trường hợp không có thỏa thuận thì pháp luật của nước nơi phát sinh hậu quả của sự kiện gây tổn hại được áp dụng.”

7. Hệ thuộc luật lựa chọn

Hệ thuộc luật lựa chọn là: luật của nước mà các bên thống nhất, thỏa thuận lựa chọn để giải quyết

Phạm vi áp dụng: các quan hệ hợp đồng phát sinh trong thương mại, hàng hải, hàng không dân dụng quốc tế

Ví dụ: theo hướng dẫn tại khoản 2 Điều 5 Luật thương mại Việt Nam 2005, quy định về: áp dụng điều ước quốc tế, pháp luật nước ngoài và tập cửa hàng thương mại quốc tế:

“2. Các bên trong giao dịch thương mại có yếu tố nước ngoài được thỏa thuận áp dụng pháp luật nước ngoài, tập cửa hàng thương mại quốc tế nếu pháp luật nước ngoài, tập cửa hàng thương mại quốc tế đó không trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam.”

Vì vậy, các bên trong giao dịch thương mại có yếu tố nước ngoài, có quyền lựa chọn luật áp dụng, nếu luật đó không trái luật Việt Nam

8. Hệ thuộc luật quốc kì

Hệ thuộc luật quốc kì: nguyên tắc áp dụng pháp luật dựa vào dấu hiệu quốc tịch của phương tiện; pháp luật của nước mà tàu bay, tàu biển mang quốc tịch sẽ được áp dụng

Phạm vi áp dụng; áp dụng trong lĩnh vực hàng hải quốc tế, hàng không dân dụng

Ví dụ; theo hướng dẫn tại khoản 1 Điều 3 Luật hàng hải Việt Nam 2015, quy định:

“1. Trường hợp quan hệ pháp luật liên quan đến quyền sở hữu tài sản trên tàu biển, hợp đồng thuê tàu biển, hợp đồng thuê thuyền viên, hợp đồng vận chuyển hành khách và hành lý, phân chia tiền công cứu hộ giữa chủ tàu cứu hộ và thuyền bộ của tàu cứu hộ, trục vớt tài sản chìm đắm ở vùng biển quốc tế, các vụ việc xảy ra trên tàu biển khi tàu đang ở vùng biển quốc tế thì áp dụng pháp luật của quốc gia mà tàu biển mang cờ quốc tịch.”

Vì vậy, Việt Nam đã sử dụng hệ thuộc luật quốc kì để giải quyết vấn đề khi có xung đột luật hàng hải

* Các kiểu hệ thuộc mà tư pháp quốc tế Việt Nam đã sử dụng để áp dụng trong các văn bản luật

Tư pháp quốc tế Việt Nam có đối tượng điều chỉnh là quan hệ dân sự theo nghĩa rộng có yếu tố  nước ngoài và quan hệ tố tụng dân sự quốc tế. tư pháp quốc tế Việt Nam bao gồm nhiểu quy phạm ở nhiều văn bản khác nhau như: Bộ luật Dân sự 2015, Bộ luật tố tụng Dân sự 2015, luật Hôn nhân và gia đình 2014, luật Thương mại 2005…

Việt Nam đã sử dụng một số hệ thuộc sau để áp dụng trong các văn bản luật:

  • Hệ thuộc luật nhân thân: Việt Nam đã sử dụng để áp dụng trong Bộ luật Dân sự 2015, Luật hôn nhân và gia đình 2015…
  • Hệ thuộc luật quốc tịch của pháp nhân: được quy định trong Bộ luật Dân sự 2015…
  • Hệ thuộc luật nơi có tài sản: được áp dụng trong Bộ luật Dân sự 2015…
  • Hệ thuộc luật nơi xảy ra hành vi vi phạm: được áp dụng trong Bộ luật Dân sự 2015…
  • Hệ thuộc luật lựa chọn: được áp dụng trong luật thương mại 2005…
  • Hệ thuộc luật quốc kì: được áp dụng trong Luật hàng hải 2015…
  • …