Kế toán chi phí hợp đồng xây dựng thế nào? [2023]

Trong lĩnh vực xây dựng, việc hạch toán các khoản chi phí luôn là một trong những vấn đề cần thiết được quan tâm hàng đầu. Việc kế toán xây dựng sẽ giúp doanh nghiệp có thể xử lý các hóa đơn báo, cáo và bóc tách được chi phí công trình để tính toán được những khoản chi phi cần phải chi, doanh thu thu về từ các dự án một cách chi tiết nhất và giảm thiểu rủi ro trong quá trình xây dựng. Bài viết dưới đây sẽ gửi tới cho quý bạn đọc thông tin về Kế toán chi phí hợp đồng xây dựng thế nào? [2023].

1. Hợp đồng xây dựng và doanh thu hợp đồng xây dựng

Hợp đồng xây dựng: Hợp đồng bằng văn bản về việc xây dựng một tài sản hoặc tổ hợp các tài sản có liên quan chặt chẽ hay phụ thuộc lẫn nhau về mặt thiết kế, công nghệ, chức năng hoặc các mục đích sử dụng cơ bản của chúng.

• Hợp đồng xây dựng với giá cố định: Nhà thầu chấp thuận một mức giá cố định cho toàn bộ hợp đồng hoặc một đơn giá cố định trên một đơn vị sản phẩm hoàn thành. Trong một số trường hợp khi giá cả tăng lên, mức độ giá có thể thay đổi phụ thuộc vào các điều khoản ghi trong hợp đồng.
• Hợp đồng xây dựng với chi phí phụ thêm: Nhà thầu được hoàn lại các chi phí thực tiễn được phép thanh toán, cộng thêm một khoản được tính bằng tỷ lệ phần trăm trên những chi phí này hoặc được tính thêm một khoản chi phí cố định.

Hợp đồng xây dựng còn bao gồm:

– Hợp đồng dịch vụ có liên quan trực tiếp đến việc xây dựng tài sản, như: Hợp đồng tư vấn, thiết kế, khảo sát; Hợp đồng dịch vụ quản lý dự án và kiến trúc;

– Hợp đồng phục chế hay phá hủy các tài sản và khôi phục môi trường sau khi phá hủy các tài sản.

2. Xác định doanh thu hợp đồng xây dựng

Doanh thu của hợp đồng xây dựng được xác định bằng giá trị hợp lý của các khoản đã thu hoặc sẽ thu được. Việc xác định doanh thu của hợp đồng chịu tác động của nhiều yếu tố không chắc chắn vì chúng tuỳ thuộc vào các sự kiện sẽ xảy ra trong tương lai. Việc ước tính thường phải được sửa đổi khi các sự kiện đó phát sinh và những yếu tố không chắc chắn được giải quyết. Vì vậy, doanh thu của hợp đồng có thể tăng hay giảm ở từng thời kỳ.

Phương pháp tỷ lệ phần trăm (%) hoàn thành. Theo phương pháp này, doanh thu được xác định phù hợp với chi phí đã phát sinh của khối lượng công việc đã hoàn thành thể hiện trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Doanh nghiệp cần sử dụng phương pháp tính toán thích hợp để xác định phần công việc đã hoàn thành. Tuỳ thuộc vào bản chất của hợp đồng xây dựng, doanh nghiệp lựa chọn áp dụng một trong 3 phương pháp sau để xác định phần công việc hoàn thành:

(a) Tỷ lệ phần trăm (%) giữa chi phí đã phát sinh của phần công việc đã hoàn thành tại một thời gian so với tổng chi phí dự toán của hợp đồng;

(b) Đánh giá phần công việc đã hoàn thành;

(c) Tỷ lệ phần trăm (%) giữa khối lượng xây lắp đã hoàn thành so với tổng khối lượng xây lắp phải hoàn thành của hợp đồng. Việc thanh toán theo tiến độ và những khoản ứng trước nhận được từ khách hàng thường không phản ánh phần công việc đã hoàn thành.

3. Hạch toán kế toán doanh thu hợp đồng xây dựng

Trường hợp hợp đồng xây dựng quy định nhà thầu được thanh toán theo tiến độ kế hoạch, khi kết quả thực hiện hợp đồng xây dựng được ước tính một cách đáng tin cậy, thì kế toán căn cứ vào chứng từ phản ánh doanh thu tương ứng với phần công việc đã hoàn thành (không phải chứng từ) do nhà thầu tự xác định tại thời gian lập Báo cáo tài chính, ghi:  

• Nợ TK 337 – Thanh toán theo tiến độ kế hoạch hợp đồng xây dựng
• Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và gửi tới dịch vụ (5111)

Căn cứ vào Hoá đơn GTGT được lập theo tiến độ kế hoạch để phản ánh số tiền khách hàng phải trả theo tiến độ kế hoạch đã ghi trong hợp đồng, ghi:

• Nợ TK 131 – Phải thu của khách hàng
• Có TK 337 – Thanh toán theo tiến độ kế hoạch hợp đồng xây dựng
• Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp.

Khi nhận được tiền do khách hàng trả, hoặc nhận tiền khách hàng ứng trước, ghi:

• Nợ các TK 111, 112, …
• Có TK 131 – Phải thu của khách hàng.

Trường hợp hợp đồng xây dựng quy định nhà thầu được thanh toán theo giá trị khối lượng thực hiện, khi kết quả thực hiện hợp đồng xây dựng được xác định một cách đáng tin cậy và được khách hàng xác nhận, thì kế toán phải lập Hoá đơn GTGT trên cơ sở phần công việc đã hoàn thành được khách hàng xác nhận, căn cứ vào Hoá đơn GTGT, ghi:

• Nợ các TK 111, 112, 131, …
• Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và gửi tới dịch vụ (5111)
• Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp.

Một số khoản khác:

Khoản tiền thưởng thu được từ khách hàng trả phụ thêm cho nhà thầu khi thực hiện hợp đồng đạt hoặc vượt một số chỉ tiêu cụ thể đã được ghi trong hợp đồng, ghi:

• Nợ các TK 111, 112, 131, …
• Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và gửi tới dịch vụ (5111)
• Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp.

Khoản bồi thường thu được từ khách hàng hay bên khác để bù đắp cho các chi phí không bao gồm trong giá trị hợp đồng (ví dụ: Sự chậm trễ do khách hàng gây nên; sai sót trong các chỉ tiêu kỹ thuật hoặc thiết kế và các tranh chấp về các thay đổi trong việc thực hiện hợp đồng), ghi:

• Nợ các TK 111, 112, 131, …
• Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và gửi tới dịch vụ (5111)
• Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp (nếu có).

Khi nhận được tiền thanh toán khối lượng công trình hoàn thành hoặc khoản ứng trước từ khách hàng, ghi:

• Nợ các TK 111, 112, …
• Có TK 131 – Phải thu của khách hàng.

Trên đây là nội dung về Kế toán chi phí hợp đồng xây dựng thế nào? [2023]. Mong rằng nội dung trình bày này sẽ gửi tới cho quý bạn đọc những thông tin bổ ích. Nếu có câu hỏi hay cần tư vấn, vui lòng liên hệ với công ty luật LVN Group để chúng tôi có thể trả lời cho quý bạn đọc một cách nhanh chóng nhất.