Định khoản phát hành trái phiếu có chiết khấu là gì? [2023]

1. Trái phiếu chiết khấu là gì?

Trước hết, trái phiếu theo giải thích của Luật chứng khoán năm 2019, loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành.

Trái phiếu chiết khấu là trái phiếu được phát hành với giá thấp hơn mệnh giá của nó hoặc trái phiếu hiện đang được giao dịch với giá thấp hơn mệnh giá của nó trên thị trường thứ cấp. Trái phiếu chiết khấu tương tự như trái phiếu không phiếu giảm giá, cũng được bán với giá chiết khấu, nhưng điểm khác biệt là trái phiếu sau này không phải trả lãi.

Trái phiếu chiết khấu có thể được phân biệt với trái phiếu cao cấp theo đó. Trái phiếu được giao dịch trên mệnh giá (giá gốc) trên thị trường thứ cấp là trái phiếu cao cấp. Trái phiếu sẽ giao dịch ở mức phí bảo hiểm khi nó đưa ra lãi suất phiếu giảm giá (lãi suất) cao hơn lãi suất phổ biến hiện hành đang được gửi tới cho trái phiếu mới. Điều này là do các nhà đầu tư sẵn sàng trả nhiều hơn cho lợi tức cao hơn của trái phiếu.

2. Tại sao trái phiếu lại bán với giá chiết khấu?

Có một số lý do tại sao trái phiếu bán với giá chiết khấu so với mệnh giá của nó. Thứ nhất, lãi suất thị trường hiện tại cao hơn lãi suất mà tổ chức phát hành trả, vì vậy các nhà đầu tư trả ít hơn cho trái phiếu để thu được lãi suất thực tiễn cao hơn cho khoản đầu tư của họ. Thứ hai, các nhà đầu tư cho rằng công ty phát hành có nguy cơ không mua lại trái phiếu mà họ đã phát hành, và do đó sẵn sàng bán trái phiếu của họ với giá giảm để tránh rủi ro vỡ nợ. Và thứ ba, khi đơn vị xếp hạng tín nhiệm giảm xếp hạng tín nhiệm của tổ chức phát hành, điều này có thể kích hoạt khối lượng bán ra cao của các nhà đầu tư trên thị trường thứ cấp, làm giảm giá trái phiếu; đây là một vấn đề tương tự như nhận xét rủi ro mặc định trước đó.

Trái phiếu có thể bán với giá chiết khấu sâu theo mệnh giá của nó nếu lãi suất người phát hành trả thấp hơn nhiều so với lãi suất thị trường. Mức chiết khấu đặc biệt sâu khi công ty phát hành bán trái phiếu không lãi suất, nơi các nhà đầu tư phải dựa vào quy mô của khoản chiết khấu để kiếm được bất kỳ mức lãi suất hiệu quả nào (vì công ty phát hành không phải trả lãi suất). Trong những trường hợp này, nhà đầu tư có cơ hội nhận được lợi nhuận vốn đáng kể khi trái phiếu cuối cùng được mua lại. Bất kỳ trái phiếu chiết khấu nào sẽ dần dần tăng giá khi đến ngày mua lại, vì công ty phát hành luôn hoàn trả theo mệnh giá của trái phiếu; nghĩa là không có trái phiếu nào được hoàn trả với giá chiết khấu so với mệnh giá của nó.

3. Định khoản phát hành trái phiếu có chiết khấu

Tài khoản 343 chỉ áp dụng ở doanh nghiệp có vay vốn bằng phương thức phát hành trái phiếu. Tài khoản này dùng để phản ánh tình hình phát hành trái phiếu, bao gồm cả trái phiếu chuyển đổi và tình hình thanh toán trái phiếu của doanh nghiệp. Tài khoản này cũng dùng để phản ánh các khoản chiết khấu, phụ trội trái phiếu phát sinh khi phát hành trái phiếu và tình hình phân bổ các khoản chiết khấu, phụ trội khi xác định chi phí đi vay tính vào chi phí sản xuất, kinh doanh hoặc vốn hóa theo từng kỳ.

Phát hành trái phiếu có chiết khấu: phát hành trái phiếu với giá nhỏ hơn mệnh giá của trái phiếu. Trường hợp này thường xảy ra khi lãi suất thị trường lớn hơn lãi suất danh nghĩa của trái phiếu phát hành. Phần chênh lệch giữa giá phát hành nhỏ hơn mệnh giá của trái phiếu là chiết khấu trái phiếu.

Bên Nợ:

– Thanh toán trái phiếu khi đáo hạn.

– Chiết khấu trái phiếu phát sinh trong kỳ.

– Phân bổ phụ trội trái phiếu trong kỳ.

Bên Có:

– Trị giá trái phiếu phát hành theo mệnh giá trong kỳ.

– Phân bổ chiết khấu trái phiếu trong kỳ.

– Phụ trội trái phiếu phát sinh trong kỳ.

Số dư bên Có: Trị giá khoản nợ vay do phát hành trái phiếu đến thời gian cuối kỳ.

4. Ưu nhược điểm của trái phiếu chiết khấu

Để hiểu rõ hơn về trái phiếu có chiết khấu và đưa ra quyết định có nên đầu tư được không, nhà đầu cần hiểu rõ về ưu – nhược điểm của loại trái phiếu này.

Ưu điểm

• Mức lãi ổn định cho đến ngày đáo hạn, đã được xác định trước khi mua.
• Mức lãi suất chiết khấu thường vào khoảng 20% và tối đa có thể lên đến 50%, tùy đơn vị phát hành. Đây là mức lãi cao so với cách thức đầu tư trái phiếu lãi suất truyền thống.
• Nhà đầu tư có thể chọn loại trái phiếu không lãi suất với thời gian đáo hạn ngắn hoặc dài. Với trái phiếu ngắn hạn có thời gian không quá 1 năm, linh hoạt để có thể xoay vòng vốn.

Hạn chế

• Tính rủi ro của trái phiếu không lãi suất khá cao. Mức chiết khấu càng sâu, chứng tỏ công ty phát hành đang có vấn đề về tài chính, có thể không thực hiện được các cam kết ban đầu và có nguy cơ bị vỡ nợ.
• Trái phiếu chiết khấu phản ánh khả năng vỡ nợ của đơn vị phát hành, cổ tức của doanh nghiệp giảm, điều này khiến nhiều nhà đầu tư chần chừ, lo lắng trước khi mua.
• Trái phiếu có kỳ hạn càng dài thì càng có nhiều nguy cơ vỡ nợ.