Chỉ số cảm nhận tham nhũng là gì? [Chi tiết 2023]

Việc thu hồi tài sản tham nhũng là một trong những tiêu chí đánh giá về công tác phòng chống tham nhũng.Vậy câu hỏi đặt ra,Chỉ số cảm nhận tham nhũng là gì? .Để trả lời cho câu hỏi này, mời các bạn đọc nội dung trình bày sau đây của chúng tôi !. 

1.Thu hồi tài sản tham nhũng là gì?

1.1.Khái niệm tham nhũng:

– Theo khoản 1 Điều 3 Luật phòng, chống tham nhũng 2018, tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi. Hay nói cách khác, tham nhũng là hành vi lợi dụng quyền hành để gây phiền hà, khó khăn và lấy của dân.

– Khoản 3 Điều 3 Luật phòng, chống tham nhũng 2018 quy định về tài sản tham nhũng, thì tài sản tham nhũng là tài sản có được từ tham nhũng, tài sản có nguồn gốc từ tham nhũng.

–  Các hành vi tham nhũng trong khu vực nhà nước do người có chức vụ, quyền hạn trong đơn vị, tổ chức, đơn vị khu vực nhà nước thực hiện bao gồm các hoạt động cụ thể như sau: Tham ô tài sản; Nhận hối lộ; Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi;  Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi; Giả mạo trong công tác vì vụ lợi; Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của đơn vị, tổ chức, đơn vị hoặc địa phương vì vụ lợi; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản công vì vụ lợi; Nhũng nhiễu vì vụ lợi; Không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc không trọn vẹn nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật vì vụ lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vụ lợi.

– Các hành vi tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước do người có chức vụ, quyền hạn trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước thực hiện bao gồm các hoạt động cụ thể như sau: Tham ô tài sản; Nhận hối lộ; Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của doanh nghiệp, tổ chức mình vì vụ lợi.

1.2.Tham ô tài sản

Tham ô là hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản mà mình có trách nhiệm quản lý, căn cứ tại Điều 353 trong Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.

Vậy dựa vào 2 khái niệm là tham ô và tham nhũng chúng ta có thể phân biệt tham ô và tham nhũng?, mời quý vị cân nhắc tiếp nội dung dưới đây để nắm rõ.

2.Chỉ số cảm nhận tham nhũng 

Ngày 27.1, Tổ chức Hướng tới minh bạch quốc tế công bố chỉ số cảm nhận tham nhũng (CPI) năm 2015, xếp hạng 168 quốc gia và vùng lãnh thổ dựa trên cảm nhận của các doanh nhân và chuyên gia trong nước về tham nhũng. 

Theo đó, điểm số của Việt Nam tiếp tục là 31/100 điểm, đứng thứ 112/168 trên bảng xếp hạng toàn cầu.

Theo Cơ quan đầu mối quốc gia tại Việt Nam của Tổ chức Hướng tới minh bạch quốc tế, năm qua, Việt Nam đã nỗ lực hoàn thiện khung pháp lý về phòng, chống tham nhũng và tăng cường hiệu quả thực thi pháp luật, đồng thời tập trung vào việc điều tra, truy tố, xét xử một số vụ án tham nhũng nghiêm trọng.

Tuy nhiên, trước thực tiễn điểm số CPI của Việt Nam không cải thiện trong 4 năm liên tiếp (2012 – 2015) và Việt Nam tiếp tục nằm trong nhóm các nước mà tham nhũng trong khu vực công được cho là nghiêm trọng. Điều này cho thấy những hạn chế trong công tác phòng, chống tham nhũng tại Việt Nam, tham nhũng chưa được giải quyết triệt để và hiệu quả.

Để tạo ra những chuyển biến tích cực trong cảm nhận về tham nhũng ở Việt Nam, tổ chức trên khuyến nghị Đảng và Nhà nước thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.

Trong đó việc sửa đổi luật Phòng, chống tham nhũng cần tập trung vào việc kê khai và công khai tài sản, bổ sung các quy định pháp luật về thu hồi tài sản tham nhũng, các quy định pháp luật cụ thể về trình tự, thủ tục, cách thức hợp tác giữa các đơn vị có thẩm quyền trong nước và quốc tế; chỉ định đơn vị đầu mối quản lý tài sản được thu giữ, tịch thu; quy định rõ khái niệm người đứng đầu, phạm vi trách nhiệm, cách thức xử lý cụ thể đối với người đứng đầu đơn vị nhà nước; bảo vệ người tố cáo tham nhũng.

Bên cạnh đó, quy định các biện pháp cụ thể để huy động và khuyến khích sự tham gia của các tổ chức, cá nhân ngoài nhà nước và người dân vào phòng, chống tham nhũng; xem xét việc thành lập hoặc chỉ định một đơn vị với đủ thẩm quyền, năng lực, nguồn lực và sự độc lập để có thể đảm nhiệm toàn bộ quá trình thanh tra, điều tra và truy tố các vụ án tham nhũng nghiêm trọng.

3.Thực trạng và bất cập của việc thu hồi tài sản tham nhũng

3.1. Thực trạng của việc thu hồi tài sản tham nhũng

– Thu hồi tài sản tham nhũng là cả một quá trình gồm nhiều giai đoạn và liên quan đến nhiều đơn vị thẩm quyền khác nhau như: từ khâu phòng ngừa và phát hiện việc chuyển tài sản do tham nhũng mà có ; ra lệnh tịch thu tài sản ; phong tỏa, tạm giữ tài sản ; nhận dạng, truy tìm và phong tỏa hay tạm giữ tài sản ; yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự, hành chính, hình sự ; thực hiện thi hành phần dân sự trong các bản án hình sự về tham nhũng … Là một trong những nội dung của tố tụng nên về cơ bản thu hồi tài sản có sự gắn kết mật thiết với tương trợ tư pháp trong tất cả các lĩnh vực dân sự, hình sự, dẫn độ, hành chính.

– Hiện nay, Nhà nước đang đẩy mạnh quá trình thu hồi tài sản tham nhũng. Công tác phòng chống tham nhũng ngày càng được đẩy mạnh, do đó, việc tìm kiếm, phát hiện ra các đối tượng có hành vi tham nhũng ngày càng nhiều. Cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ xem xét, điều tra xem tổng tài sản mà đối tượng tham nhũng thực hiện hành vi tham nhũng được là bao nhiêu, từ đó lấy lại tài sản bị tham nhũng để đưa vào ngân sách chung của Nhà nước.

– Thực tế, khi thực hiện thu hồi tài sản tham nhũng, Nhà nước tiến hành thu hồi tài sản thông qua các phương thức cơ bản sau đây:

+ Thu hồi tài sản trên bản án hình sự:Theo phương thức thu hồi tài sản trên bản án hình sự này, sau khi có phán quyết của Tòa án đối với bị cáo phạm tội. Việc thu hồi tài sản do phạm tội mà có được thực hiện bằng việc ban hành và thực hiện quyết định thu hồi tài sản. Những chủ thể là những người thực thi pháp luật sẽ phải thu thập chứng cứ, tìm kiếm và bảo vệ tài sản, thực hiện truy tố đối với cá nhân hoặc pháp nhân và có được phán quyết của toà án. Sau khi có phán quyết, toà án có thể ban hành lệnh tịch thu tài sản. Trong trường hợp tài sản do phạm tội mà có đã được tẩu tán sang quốc gia khác, phương thức thu hồi tài sản sẽ dựa trên truy tố hình sự sẽ được thực hiện thông qua cơ chế hợp tác quốc tế giữa các quốc gia. Mục đích của việc truy tố và tịch thu hình sự thực chất đó chính là sự công nhận của xã hội về bản chất tội phạm hình sự của tham nhũng và trách nhiệm của người vi phạm. Thêm vào đó, các cách thức phạt tù, phạt tiền và tịch thu tài sản góp phần răn đe, ngăn ngừa các vi phạm tương tự sau này.

+ Tịch thu không dựa trên bản án hình sự: Tịch thu không dựa trên bản án hình sự sẽ không cần thông qua xét xử và bản án hình sự, mà chỉ tiến hành quy trình tịch thu. Nhằm mục đích chính đó là để có thể nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản do phạm tội mà có, khắc phục những hạn chế của biện pháp thu hồi dựa trên truy tố hình sự , một số quốc gia chọn biện pháp thu hồi tài sản do phạm tội mà có mà không cần dựa trên bản án hình sự hay gọi là thu hồi dân sự.

+Thu hồi tài sản thông qua phán quyết hành chính: Thực tế, thu hồi tài sản thông qua quyết định hành chính sẽ không liên quan đến bất cứ quyết định buộc tội, thủ tục tố tụng tại tòa án hoặc thậm chí quyết định tư pháp, mà Nhà nước đưa ra một cơ chế phi tư pháp để thu hồi tài sản. Biện pháp thu hồi tài sản thông qua quyết định hành chính này được tiến hành trên cơ sở thẩm quyền được trao cho các đơn vị nhà nước hoặc theo các thủ tục được quy định trong các văn bản pháp luật và thường được sử dụng để giải quyết các trường hợp thu hồi tài sản không mang tính chất tranh chấp.

+ Thu hồi tài sản thông qua kiện dân sự: Theo phương thức thu hồi tài sản thông qua kiện dân sự này, đơn vị nhà nước tìm cách thu hồi lại các tài sản do phạm tội mà có, tài sản tham nhũng có thể lựa chọn việc khởi kiện tại các tòa án dân sự trong nước hoặc ở nước ngoài. Các đơn vị này có thể khởi kiện đòi bồi thường dựa trên cơ sở hành vi sai trái, vi phạm hợp đồng, giàu lên bất chính, và những vấn đề khác. Kiện dân sự này là một dạng hành vi dân sự giữa hai cá nhân tại các tòa án, nguyên đơn khởi kiện về những tổn hại bởi hành vi của bị đơn để yêu cầu được bồi thường tương xứng.

3.2. Bất cập của việc thu hồi tài sản tham nhũng

– Trên thực tiễn, việc thu hồi tài sản thất thoát, bị chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế luôn được chú trọng, được coi là một trong những tiêu chí để đánh giá hiệu quả của công tác phòng chống tham nhũng.

– Đảng và Nhà nước đã và đang đẩy mạnh quá trình thu hồi tài sản tham nhũng. Tuy nhiên, tài sản thu hồi được so với tài sản thất thoát vẫn có sự chênh lệch tương đối lớn. Điều này cho thấy, tài sản thu về từ việc thu hồi tài sản tham nhũng không đạt được ở mức tương đối.

– Tình trạng bỏ lọt tài sản trong quá trình thu hồi tài sản tham nhũng vân vẫn diễn ra khá phổ biến. Có rất nhiều đối tượng sau khi tham nhũng đã tiến hành tẩu tán tài sản. Do đó, khi bị phát giác, tài sản có được do tham nhũng mà những đối tượng này sở hữu không còn nhiều. Công tác điều tra thiếu chặt chẽ khiến tài sản được tẩu tán không bị thu hồi lại. Đây được xem là một trong những bất cập phổ biến nhất trong công tác thu hồi tài sản do tham nhũng.

Phòng chống tham nhũng là công cuộc điều tra trường kỳ của Đảng và Nhà nước ta. Để công cuộc đấu tranh này giành được thắng lợi trọn vẹn trên mọi mặt trận.trận, những bất cập về điều tra tham nhũng, thu hồi tài sản tham nhũng cần được