Ý nghĩa của luật trọng tài thương mại 2010

Theo khoản 1 điều 3 Luật trọng tài thương mại năm 2010 thì “Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp do các bên thỏa thuận và được tiến hành theo hướng dẫn của Luật này”. Vì vậy ta có thể hiểu Trọng tài thương mại là cách thức tài phán mà quyền lực của nó được tạo nên bởi chính các bên trong quan hệ tranh chấp thương mại. Tôn trọng quyền tự định đoạt của các đương sự, pháp luật quy định nguyên tắc loại trừ thẩm quyền của tòa án khi các bên đã lựa chọn trọng tài quy định về sự hỗ trợ của tòa án với hoạt động của trọng tài thương mại. Sau đây là Ý nghĩa của luật trọng tài thương mại 2010

Ưu và nhược điểm của việc giải quyết tranh chấp tại trọng tài thương mại

Ưu điểm của việc giải quyết tranh cấp tại trọng tài thương mại

Thứ nhất, việc giải quyết tranh chấp tại trọng tài có thủ tục nhanh chóng và đơn giản. đối với các nhà kinh doanh, thời gian là cực kỳ cần thiết, bất kì một sự trì hoãn kéo dài nào trong quá trình giải quyết tranh chấp thương mại đều sẽ ảnh hưởng tới công việc kinh doanh của họ. Do đó, việc lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài luôn được coi như một phương thức giải quyết tốc độ, các bên chủ động về thời gian, địa điểm giải quyết chứ không phân chia làm nhiều cấp xét xử như ở tòa án.

Thứ hai, việc giải quyết tranh chấp tại trọng tài thương mại có tính chuyên môn cao. Trong khi một thẩm phán thường phải giải quyết các tranh chấp trong nhiều lĩnh vực khác nhau, do đó khó có thể có trình độ cao trong từng lĩnh vực thì các trọng tài viên đều là những chuyên gia có trình độ cao về từng lĩnh vực, hơn nữa với kinh nghiệm giải quyết các tranh chấp thương mại sẽ giúp giải quyết tranh chấp chính xác, đảm bảo quyền và lợi ích của mỗi bên.

Thứ ba, giải quyết tranh chấp tại trọng tài đảm bảo tính bí mật. Các nhà kinh doanh luôn e ngại bí mật kinh doanh của mình bị tiết lộ bởi nguyên tắc xét xử công khai của tòa án tạo điều kiện cho công chúng theo dõi phiên xét xử. Hội đồng trọng tài được lập ra để giải quyết tranh chấp một cách bí mật, tách rời khỏi sự chú ý của công luận. Điều này giúp đảm bảo được việc giữ bí mật kinh doanh cũng như uy tín của các bên trên thị thường.

Thứ tư, trọng tài có tính chung thẩm, nghĩa là việc giải quyết tranh chấp tại trọng tài thương mại chỉ có một cấp xét xử, không thông qua nhiều cấp xét xử như ở Tòa án. Điều này một mặt khiến cho việc giải quyết tranh chấp được diễn ra nhanh chóng hơn, mặt khác khiến các Trọng tài viên, Hội đồng trọng tài khi đưa ra phán quyết cũng cần phải xem xét, cân nhắc thật kỹ vì khi ra phán quyết sai lầm sẽ không có cơ hội sửa chữa.

Nhược điểm của việc giải quyết tranh chấp tại trọng tài thương mại

Bên cạnh những ưu điểm, trọng tài thương mại cũng có những nhược điểm so với con đường tòa án, điều này giải thích cho sự kiện tại sao mặc dù có sự tồn tại của trọng tài mà các bên vẫn có trường hợp đưa các tranh chấp thuộc thầm quyền của trọng tài ra tòa án giải quyết. Các nhược điểm đó là:

Thứ nhất, trọng tài không phải đơn vị quyền lực nhà nước nên khi xét xử, trong trường hợp cần áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời nhằm đảm bảo chứng cứ, trọng tài không thể ra quyết định mang tính chất bắt buộc về điều đó mà phải yêu cầu tòa án thi hành các phán quyết trọng tài.

Thứ hai, việc thực hiện các quyết định của trọng tài hoàn toàn phụ thuộc vào ý thức tự nguyện của các bên. Đối với các doanh nghiệp nước ngoài, uy tín của doanh nghiệp được đặt lên hàng đầu do đó việc họ tự giác thực hiện các quyết định của trọng tài khá cao. Tuy nhiên, các doanh nghiệp trong nước hiện nay vẫn chưa coi trọng việc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, nên vẫn không có ý thức tự giác.

Thứ ba, chi phí cho việc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài quá lớn, các doanh nghiệp vừa và nhỏ khó có khả năng chi trả.

Sự cần thiết phải có sự hỗ trợ của Tòa án đối với hoạt động trọng tài thương mại

Thứ nhất, xuất phát từ bản chất của trọng tài thương mại: khi giải quyết tranh chấp giữa các bên, trọng tài không nhân danh nhà nước, phán quyết của trọng tài không mang tính quyền lực nhà nước, không uỷ quyền cho ý chí của Nhà nước, chỉ uỷ quyền cho ý chí của các bên tranh chấp. Điều này đã đặt ra cho trọng tài thương mại những khó khăn khi không có sự đồng thuận, hợp tác, thiện chí của cả hai bên tranh chấp trong quá trình tố tụng cũng như việc thi hành phán quyết trọng tài. Vì vậy, sự hỗ trợ của Tòa án có ý nghĩa rất cần thiết nhằm tránh bế tắc cho hoạt động trọng tài, để trọng tài có thể giải quyết tốt các tranh chấp mà các bên đã tin tưởng giao phó.

Thứ hai, xuất phát từ yêu cầu, thực tiễn giải quyết tranh chấp. Các tranh chấp phát sinh trong thực tiễn kinh doanh ở nước ta ngày càng nhiều hơn và đa dạng hơn về chủng loại, phức tạp về tính chất. Điều này đòi hỏi phải có nhiều phương thức giải quyết tranh chấp hiệu quả để đáp ứng các yêu cầu khác nhau của chủ thể kinh doanh. Sự hỗ trợ của tòa án đối với trọng tài sẽ làm cho hoạt động trọng tài được đảm bảo bằng sức mạnh cưỡng chế của Nhà nước, đồng thời không làm mất đi ưu thế của cách thức giải quyết tranh chấp tôn trọng tối đa quyền tự định đoạt của các đương sự.

Thứ ba, xuất phát từ yêu cầu quản lý nhà nước đối với hoạt động trọng tài. Nhà nước nói chung và các đơn vị nhà nước nói riêng có thẩm quyền quản lý hoạt động của cá nhân, tổ chức trong xã hội, trong đó có trọng tài. Nhà nước thông qua việc ban hành các văn bản pháp luật quy định về trọng tài đã thể hiện sự quản lý của mình đối với hoạt động của trọng tài, đồng thời tạo ra hành lang pháp lý cho hoạt động của trọng tài.

Ý nghĩa của sự hỗ trợ của Tòa án đối với hoạt động của trọng tài thương mại

Thứ nhất, tạo điều kiện cho Trọng tài hoạt động thuận lợi, giải quyết được những vưỡng mắc trong quá trình giải quyết tranh chấp thương mại khi hoạt động trọng tài chưa thể tiến hành (Ví dụ, không thống nhất được lựa chọn trọng tài viên…). Khi đó, sự hỗ trợ của Tòa án sẽ giúp các bên thống nhất ý chí, giúp việc giải quyết tranh chấp diễn ra nhanh chóng hơn.

Thứ hai, đảm bảo tính hiệu quả của hoạt động trọng tài. Việc Tòa án hỗ trợ Trọng tài trong việc áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời, triệu tập người làm chứng,… giúp việc giải quyết tranh chấp của Trọng tài sẽ đạt hiệu quả cao hơn, đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp của các bên.