Đặc trưng của thơ là gì? 2023

Thơ là gì?

Thơ ca có nhiều thể loại khác nhau, bao gồm thơ cổ điển, thơ hiện đại, thơ tự do, thơ nhạc và thơ ca dao. Các tác giả thường sử dụng thơ ca để thể hiện những tưởng tượng và cảm xúc của mình về một chủ đề cụ thể, như tình yêu, tình bạn, tự nhiên, tôn giáo, chính trị, lịch sử và nhiều chủ đề khác.

Thơ ca thường được sử dụng trong các tác phẩm văn học, nhưng cũng có thể tồn tại độc lập như một thể loại văn bản. Các tác giả nổi tiếng của thơ ca bao gồm William Shakespeare, William Wordsworth, Walt Whitman, Emily Dickinson, Robert Frost và Maya Angelou, và rất nhiều tác giả khác trên toàn thế giới.

Đặc trưng của thơ là gì?

– Thơ là một thể loại văn học thuộc phương thức biểu hiện trữ tình, thơ tác động đến người đọc bằng sự nhận thức đối với cuộc sống, những liên tưởng, tưởng tượng phong phú; thơ được phân chia thành nhiều loại khác nhau nhưng dù thuộc loại hình thức nào thì yếu tố trữ tình vẫn giữ vai trò cốt lõi trong tác phẩm. 

– Nhân vật trữ tình (chủ thể trữ tình, cái tôi trữ tình) là người trực tiếp cảm nhận và bày tỏ niềm rung động trong thơ trước sự kiện. Nhân vật trữ tình là cái tôi thứ hai của nhà thơ, gắn bó máu thịt với tư tưởng, tình cảm của chính tác giả. 

– Thơ là tiếng nói của tình cảm con người, những rung động của trái tim trước cuộc đời.

– Mặc dù thơ ca thể hiện những cảm xúc, tâm sự riêng tư, nhưng những tác phẩm thơ ca chân chính bao giờ cũng mang ý nghĩa khái quát về con người, về cuộc đời, về nhân loại đó là cầu nối dẫn đến sự đồng cảm giữa người với người trong cuộc sống. 

– Thơ thường không trực tiếp kể về sự kiện nhưng bao giờ cũng có ít nhất một sự kiện làm nảy sinh rung động thẩm mỹ mãnh liệt trong tâm hồn nhà thơ mà các tác phẩm thơ ca chính là phương thức để biểu thị niềm rung động ấy. Ta từng bắt gặp một miếng trầu đem mời để mở đầu câu chuyện hay một tiếng gà trưa đủ để làm bắt được cảm xúc của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh, hình ảnh một cái bánh trôi nước “bảy nổi ba chìm” bỗng dưng khiến người phụ nữ Hồ Xuân Hương phải tự viết lên nỗi lòng của chính mình…

– Thơ ca có số lượng câu chữ ngắn hơn các thể loại khác (tự sự, kịch). Hệ quả là nhà thơ biểu hiện cảm xúc của mình một cách tập trung hơn thông qua hình tượng thơ, đặc biệt thông qua ngôn ngữ nghệ thuật, qua dòng thơ, qua vần điệu, tiết tấu…để rồi nhiều khi cảm xúc vượt ra khỏi ngôn từ làm nên câu chuyện “ý tại ngôn ngoại”. Bởi vậy, thơ có thể tạo điều kiện cho người đọc thực hiện vai trò “đồng sáng tạo” để phát hiện đời sống, khiến người đọc phải suy nghĩ, trăn trở để tìm kiếm ý đồ nghệ thuật của tác giả cũng như những điểm đặc sắc trong tư duy nghệ thuật của mỗi nhà thơ. 

– Thơ ca chú trọng đến cái đẹp, phần thi vị của tâm hồn con người và cuộc sống khách quan. Vẻ đẹp và tính chất gợi cảm, truyền cảm của thơ có được do ngôn ngữ hàm súc, giàu hình ảnh và nhạc điệu kết hợp đó là hiệp vần của lời thơ, cách ngắt nhịp, sử dụng thanh điệu…làm tăng sức âm vang và lan tỏa, thấm sâu của ý thơ.

– Về cấu trúc, mỗi bài thơ là một cấu trúc ngôn ngữ đặc biệt, sự sắp xếp các dòng (câu) thơ, khổ thơ, đoạn thơ làm nên một hình thức có tình tạo hình; đồng thời sự hiệp vần, xem phối bằng trắc cách ngắt nhịp vừa thống nhất vừa biến hoá tạo nên tính nhạc điệu, trầm bổng, luyến lánh của văn bản thơ. Ngôn ngữ của thơ ca chủ yếu là ngôn ngữ của nhân vật trữ tình, là ngôn ngữ hình ảnh, biểu tượng. Do đó ngôn ngữ thơ thiên về khơi gợi, đòi hỏi người đọc phải chủ động liên tưởng, tượng tượng, đặc cảm xúc vào trong đó thì mới hiểu hết cái ý thơ độc đáo bên trong.

Các loại thơ thường gặp

Có nhiều thể loại thơ khác nhau, tùy thuộc vào cách sắp xếp và cấu trúc câu thơ, phong cách và nội dung. Dưới đây là một số loại thơ phổ biến:

– Thơ ghép câu: Thơ ghép câu là một thể loại thơ cổ, trong đó các câu thơ được ghép lại thành một đoạn thơ dài.

– Thơ lục bát: Thơ lục bát là một thể loại thơ phổ biến trong văn học cổ điển, trong đó các câu thơ được sắp xếp thành các cặp câu, với mỗi cặp chứa sáu chữ cái.

– Thơ tự do: Thơ tự do là một thể loại thơ không có quy tắc về độ dài, âm vần, hoặc cấu trúc câu thơ. Thơ tự do thường tập trung vào sự sáng tạo và tinh thần.

– Thơ haiku: Thơ haiku là một thể loại thơ ngắn gọn, thường chỉ bao gồm ba dòng, với 17 âm tiết, theo định dạng 5-7-5.

– Thơ ca dao: Thơ ca dao là một thể loại thơ truyền thống của Việt Nam, thường có định dạng câu thơ ngắn gọn, có ý nghĩa sâu sắc và dễ nhớ.

– Thơ tình: Thơ tình là một thể loại thơ tập trung vào tình yêu, thường có phong cách lãng mạn, cảm động và đầy tình cảm.

– Thơ chính trị: Thơ chính trị là một thể loại thơ tập trung vào chủ đề chính trị, thường được sử dụng để thể hiện sự phản đối hoặc chống lại chính quyền hiện tại.

– Thơ thơi sự: Thơ thời sự là một thể loại thơ tập trung vào sự kiện và thông tin hiện tại, thường được sử dụng trong các báo chí hoặc tạp chí.

Tuy nhiên, danh sách này chỉ là một số loại thơ phổ biến, còn rất nhiều loại thơ khác với đặc điểm và phong cách riêng.

Trên đây là nội dung bài viết Đặc trưng của thơ là gì? trong mục Văn học của Luật LVN Group, Quý vị có thể tham khảo các bài viết khác tại luatlvn.vn