Phân biệt thành ngữ và tục ngữ 2023

“Tục ngữ” là “câu ngắn gọn, thường có vần điệu, đúc kết tri thức, kinh nghiệm sống và đạo đức thực tiễn của nhân dân”. [4, tr.1026]

Theo thuật ngữ ngôn ngữ học, tục ngữ là một câu hoàn chỉnh (cho nên viết hoa đầu câu), diễn đạt trọn vẹn một ý có nội dung là một nhận xét về kinh nghiệm đời sống, ví dụ: “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”, “Có công mài sắt, có ngày nên kim”, “Ăn vóc, học hay”...

Tục ngữ thường được sử dụng để truyền tải những lời khuyên, kinh nghiệm sống hoặc các quan điểm về đạo đức, xã hội và văn hóa của một cộng đồng.

Tục ngữ thường được truyền miệng và có thể có nguồn gốc từ truyền thống văn hóa, lịch sử, tôn giáo hoặc phong tục xã hội. Chúng được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm giáo dục, văn hóa, chính trị và kinh tế.

Dưới đây là một số ví dụ về thành ngữ và tục ngữ:

– Thành ngữ: Bắt đầu là nửa công việc. (Nghĩa: Việc bắt đầu là rất quan trọng để hoàn thành một công việc.)

– Thành ngữ: Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. (Nghĩa: Khi hưởng lợi từ một công việc, hãy nhớ tới người đã đầu tư vào nó.)

– Tục ngữ: Cái khó ló cái khôn. (Nghĩa: Những khó khăn và thử thách trong cuộc sống có thể giúp chúng ta trở nên thông minh và trưởng thành hơn.)

– Tục ngữ: Đáng đồng tiền bát gạo. (Nghĩa: Sự cân bằng giữa tiền bạc và những nhu cầu cơ bản của cuộc sống là cực kỳ quan trọng.)

– Thành ngữ: Không có gì đáng sợ hơn sự sợ hãi chính mình. (Nghĩa: Nỗi sợ hãi và lo lắng có thể làm suy yếu tinh thần của chúng ta, vì vậy hãy cố gắng vượt qua chúng.)

– Thành ngữ: Đi một ngày đàng, học một sàng khôn. (Nghĩa: Mỗi ngày ta trải qua đều có thể là một cơ hội để học hỏi và trưởng thành.)

– Tục ngữ: Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo. (Nghĩa: Trong cuộc sống, khi gặp khó khăn hay thách thức, hãy cố gắng vượt qua chúng và không bỏ cuộc.)

– Tục ngữ: Không thử sao biết ngọt chua. (Nghĩa: Hãy dám thử và đối mặt với những thử thách, vì chỉ khi đó ta mới biết được sự ngọt ngào hay đắng cay của cuộc sống.)

Mặc dù thành ngữ và tục ngữ đều là những cách diễn đạt ngắn gọn, có tính hình ảnh và được sử dụng rộng rãi trong văn nói và văn viết, nhưng hai khái niệm này khác nhau về nguồn gốc và cách sử dụng. Dưới đây là sự khác biệt giữa thành ngữ và tục ngữ:

– Nguyên tắc: Thành ngữ thường được tạo ra từ trí tuệ và kinh nghiệm của một cá nhân hoặc một nhóm người, trong khi tục ngữ được truyền miệng và phát triển dần dần theo thời gian.

– Nguồn gốc: Thành ngữ có thể có nguồn gốc từ một tác giả cụ thể hoặc từ văn hóa địa phương, trong khi tục ngữ thường có nguồn gốc từ truyền thống văn hóa của một cộng đồng.

– Tính chất: Thành ngữ thường được sử dụng để diễn tả một ý nghĩa sâu sắc hoặc truyền đạt một lời khuyên, trong khi tục ngữ thường có tính cách truyền thống, giúp truyền đạt các giá trị và quan điểm về đạo đức, xã hội và văn hóa.

– Cách sử dụng: Thành ngữ thường được sử dụng để giải thích một tình huống phức tạp hoặc khó hiểu, trong khi tục ngữ thường được sử dụng để truyền đạt một ý tưởng hoặc quan điểm cụ thể.

Tóm lại, thành ngữ và tục ngữ là hai dạng diễn đạt ngắn gọn, đều có tính hình ảnh và được sử dụng rộng rãi trong văn nói và văn viết. Tuy nhiên, chúng có nguồn gốc, nguyên tắc và cách sử dụng khác nhau và được sử dụng trong các mục đích khác nhau.

Dưới đây là một số bài tập phân biệt thành ngữ và tục ngữ và cách giải:

Bài tập 1: Hãy phân biệt các cụm từ sau đây là thành ngữ hay tục ngữ:

– Không thấy lửa mà sao có khói.

– Đường trơn ai đi cũng khó.

– Một giọt máu đào hơn ao nước lã.

– Tự học, tự giỏi.

– Có công mài sắt, có ngày nên kim.

Cách giải:

– Thành ngữ: Tự học, tự giỏi; Có công mài sắt, có ngày nên kim.

– Tục ngữ: Không thấy lửa mà sao có khói; Đường trơn ai đi cũng khó; Một giọt máu đào hơn ao nước lã.

Bài tập 2: Hãy xác định cụm từ sau đây là thành ngữ hay tục ngữ và giải nghĩa ý nghĩa của chúng:

– Nói đùa giữa hai chữ có một chữ “đùa”.

– Đi một ngày đàng, học một sàng khôn.

– Một chén tình, một chén nước mắt.

– Thả con săn sắt, bắt con cá rô.

Cách giải:

– Thành ngữ: Nói đùa giữa hai chữ có một chữ “đùa” (ý nghĩa: nói đùa, không nên đánh đồng với sự nghiêm túc.)

– Thành ngữ: Đi một ngày đàng, học một sàng khôn (ý nghĩa: mỗi ngày đều là một cơ hội để học hỏi và trưởng thành.)

– Tục ngữ: Một chén tình, một chén nước mắt (ý nghĩa: trong tình yêu, có thể trải qua những niềm vui nhưng cũng có thể có những nỗi đau và khóc lóc.)

– Tục ngữ: Thả con săn sắt, bắt con cá rô (ý nghĩa: phải có sự kiên nhẫn và sự chăm sóc để đạt được kết quả mong muốn.)

Bài tập 3: Cho các cụm từ sau, hãy xác định chúng là thành ngữ hay tục ngữ và giải nghĩa ý nghĩa của chúng:

– Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.

– Làm ơn hỏi đường.

– Cái khó ló cái khôn.

– Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo.

– Không thử sao biết ngọ

Cách giải:

Các cụm từ trong bài tập 3 được phân loại như sau:

Thành ngữ:

– Ăn quả nhớ kẻ trồng cây (ý nghĩa: khi hưởng lợi từ một công việc, hãy nhớ đến người đã đầu tư vào nó.)

– Cái khó ló cái khôn (ý nghĩa: những khó khăn và thử thách trong cuộc sống có thể giúp ta trưởng thành và thông minh hơn.)

– Không thử sao biết ngọt chua (ý nghĩa: phải dám thử và đối mặt với thử thách mới biết được kết quả cuối cùng.)

Tục ngữ:

– Làm ơn hỏi đường (ý nghĩa: khi không biết đi đường, hãy hỏi người biết để được chỉ đường.)

– Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo (ý nghĩa: khi gặp khó khăn hay thách thức trong cuộc sống, hãy kiên trì và không bỏ cuộc.)

Thành ngữ Việt Nam bằng tiếng Anh

Dưới đây là một số thành ngữ Việt Nam được dịch sang tiếng Anh:

– Bắt đầu là nửa công việc. (Starting is half done.)

– Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. (When eating fruit, think of the person who planted the tree.)

– Đi một ngày đàng, học một sàng khôn. (One day of travelling is worth a thousand days of reading.)

– Không thấy lửa mà sao có khói. (No smoke without fire.)

– Có công mài sắt, có ngày nên kim. (Practice makes perfect.)

– Sống đẹp không bằng để lại cái tên đẹp. (It’s better to leave a good name behind than to live beautifully.)

– Không có gì đáng sợ hơn sự sợ hãi chính mình. (There is nothing to fear except fear itself.)

– Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo. (Don’t give up in the face of difficulties.)

– Một chén tình, một chén nước mắt. (For every cup of love, there is a cup of tears.)

– Thả con săn sắt, bắt con cá rô. (Patience and persistence are key to success.)

– Nước đục thả câu, tình đời mênh mông. (Life is full of uncertainties.)

– Học hỏi tuổi còn non, làm giàu tuổi già khó. (It’s easier to learn when you’re young than to get rich when you’re old.)

– Trong cái rủi có cái may. (Every cloud has a silver lining.)

– Công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. (A father’s sacrifice is like Mount Tai, a mother’s love is like water from a spring.)

– Trèo cao, té đau. (The higher you climb, the harder you fall.)

– Chớ quên cây cảnh lâu ngày không tưới. (Don’t neglect your long-standing friendships.)

– Tiền không phải là tất cả, nhưng không có tiền là không được gì cả. (Money isn’t everything, but without money, you can’t do anything.)

– Thành công là hình ảnh của sự kiên trì. (Success is the image of persistence.)

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về Phân biệt thành ngữ và tục ngữ thuộc mục Văn học, Quý vị có thể tham khảo các bài viết khác tại luatlvn.vn.