Soạn bài ca ngất ngưởng 2023

Soạn bài ca ngất ngưởng của tác giả Nguyễn Công Trứ là tác phẩm được dạy trong chương trình Ngữ Văn lớp 11. Dưới đây là một số nguồn tài liệu mà Luật LVN Group muốn giới thiệu đến các bạn. Nó sẽ rất hữu ích cho các bạn học sinh khi tìm hiểu về tác phẩm này.

Tìm hiểu chung 

Tác giả

Nguyễn Công Trứ (1778 – 1858), quê ở làng Uy Viễn, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.

Ông là người tài năng nhiệt huyết ở nhiều lĩnh vực và à người yêu nước, thương dân.

Các sáng tác của ông hầu hết được viết bằng chữ Nôm. Ông để lại cho thệ hệ mai sau trên 50 bài thơ, 60 bài ca trù.

Ông cũng là người đầu tiên có công đem đến cho hát nói các nội dung phù hợp

Tác phẩm

Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được viết sau năm 1948, cũng là năm tác giả cáo quan về.

Thể thơ: hát nói

Giá trị nội dung: Thể hiện phong cách sống tốt đẹp, một bản lĩnh cá nhân.

Giá trị nghệ thuật: Sử dụng lối tự thuật, với hình thức tự do, phóng khoáng

Bố cục chia làm 3 phần:

+ Phần 1 (6 câu đầu): Quan điểm sống ngất ngưởng chốn quan trường

+ Phần 2 (10 câu tiếp): Quan điểm sống ngất ngưởng khi về hưu

+ Phần 3 (còn lại): Quãng đời khi cáo quân về hưu

Soạn bài ca ngất ngưởng

Câu 1. Trong Bài ca ngất ngưởng, từ “ngất ngưởng” được sử dụng mấy lần? Anh chị hãy xác định ý nghĩa của từ “ngất ngưởng” qua văn cảnh sử dụng đó.

Trả lời:

Từ “ngất ngưởng” được sử dụng 5 lần trong bài và có ý nghĩa như sau:

+ Nhan đề “Bài ca ngất ngưởng”: thể hiện sự cá tính, bản lĩnh

+ “Gồm thao lược đã nên tay ngất ngưởng”: tài năng trong lĩnh vực quân sự của nhà thơ Nguyễn Công Trứ

+ “Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng”: đang ở tư thế không vững, ngả nghiêng như sắp ngã

+ “ Bụt cũng nực cười ông ngất ngưởng”: Bụt cũng thấy thú vị trước phong cách sống lạ và độc đáo của tác giả

+ “Trong triều ai ngất ngưởng như ông”: bản lĩnh dám sống, dám làm. Coi thường danh vọng và tiền bạc và không bị ràng buộc bởi bất cứ thứ gì.

=> Trong bài thơ, Nguyễn Công Trứ đã dùng từ “lạ” với nghĩa bao quát, nhằm bộc lộ những điều mới mẻ, rất thú vị.

Câu 2: Dựa vào văn bản Bài ca ngất ngưởng, anh (chị) hãy giải thích vì sao Nguyễn Công Trứ biết rằng việc làm quan là gò bó, mất tự do (vào lồng) nhưng vẫn ra làm quan.

Trả lời:

Mặc dù, tác giả biết làm quan hạn chế và mất tự do nhưng đó là cách giúp ông thể hiện tài năng và hoài bão của mình.Theo quan niệm của tác giả, có thể thấy mỗi người sinh ra đều có một số phận riêng nên phải biết có trách nhiệm, gánh vác cuộc đời mình. 

Câu 3 :Ở bài hát nói này, Nguyễn Công Trứ tự kể về mình. Vì sao ông cho mình là ngất ngưởng? Ông đánh giá sự ngất ngưởng của mình như thế nào?

Trả lời:

Tác giả hiểu rõ được tài năng của mình và cũng cảm thấy tự hào về sự nghiệp con đường công danh của ông.

Và ông cho rằng mình “ngất ngưởng” bởi sự tự tin về tài năng và có bản lĩnh, phẩm chất.

Ông đánh giá sự ngất ngưởng của mình là sự sảng khoái và đắc ý về cái tôi, cái ngông độc đáo trong con người ông.

Câu 4. Hãy chỉ ra những nét tự do của thể hát nói so với thơ Đường luật và cho biết ý nghĩa của tính chất tự do đó.

Trả lời:

Về số câu: bình thường với một bài hát nói chỉ có 11 câu, nhưng bài thơ của Nguyễn Công Trứ lại có đến 19 câu => Thể hiện sự độc đáo trong sáng tác của ông

Số chữ trong câu: Không có quy định cụ thể, tự do sử dụng

Vần thơ: Cũng không bị giới hạn, sử dụng linh hoạt.

Luật: Không quy định chặt về chữ như thơ Đường

=>Ý nghĩa: Phù hợp với việc diễn tả cảm xúc mạnh mẽ, khoáng đạt rất phù hợp với nội dung của Bài ca ngất ngưởng.

Luyện tập

Theo anh (chị), so với Bài ca phong cảnh Hương Sơn (bài đọc thêm, tr.50) và Bài ca ngất ngưởng có sự khác biệt gì về mặt từ ngữ.

Trả lời:

Sự khác biệt về mặt từ ngữ giữa “Bài ca ngất ngưởng” và “Bài ca phong cảnh Hương Sơn”:

Bài ca ngất ngưởng: Tự do, phóng khoáng (ngất ngưởng, phau phau, đủng đỉnh, dương dương, phơi phới…)

Bài ca phong cảnh Hương Sơn: Nhẹ nhàng, trầm tĩnh (non non, nước nước, mây mây, thoảng…)

Tổng kết

Như vậy, trên đây là cách Soạn bài ca ngất ngưởng mong rằng các em học sinh có thể nắm bắt tác phẩm này và hiểu hơn nội dung của bài nhé. Xin cảm ơn.

Như vậy, qua thái độ “ngất ngưởng”, tác giả muốn thể hiện tới người đọc một phong cách sống tốt đẹp, một bản lĩnh cá nhân của mình trong khuôn khổ của xã hội phong kiến chuyên chế. Đồng thời, bài thơ cũng cho người đọc thấy được sự tự ý thức của tác giả về giá trị của bản thân mình như tài năng, địa vị, phẩm chất – Một con người toàn tài với những giá trị mà không phải ai cũng có được.

Đây cũng là tác phẩm được viết theo thể loại hát nói, với lối tự thuật, có hình thức tự do, phóng khoán, đặc biệt là tự do về vần, nhịp thích hợp với việc thể hiện con người cá nhân. Bài thơ có sự kết hợp hài hòa giữa hệ thống từ ngữ Hán Việt với từ ngữ Nôm thông dụng trong đời sống hàng ngày.

Tóm lại, Nguyễn Công Trứ là người đầu tiên có công đem đến cho hát nói một nội dung phù hợp với chức năng và cấu trúc của nó. Với những chia sẻ về soạn bài ca ngất ngưởng của Luật LVN Group hy vọng đem đến những giá trị có ích cho Quý độc giả.