Đối với mỗi gia đình và đối với mỗi cá nhân thì vấn đề thừa kế là một trong những vấn đề luôn được quan tâm đến hiện nay. Bởi đây là một trong những phần tài sản có giá trị rất lớn nên rất dễ để có thể xảy ra các tranh chấp giữa các thành viên trong gia đình đối với phần tài sản này và nó sẽ chuyển biến trở thành khốc liệt dẫn đến hậu nhiều hậu quả xấu làm mất tình cảm giữa các thành viên trong gia đình với nhau. Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ gửi tới cho các quý bạn đọc Các nguyên tắc chia tài sản thừa kế theo pháp luật.
Các nguyên tắc chia tài sản thừa kế theo pháp luật
1.Thừa kế là gì?
Theo quy định tại Bộ luật Dân sự. Thừa kế là việc dịch chuyển tài sản (quyền sở hữu, quyền tài sản) từ người chết cho người còn sống.
Tài sản để lại được gọi là di sản thừa kế. Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác – Điều 612 Bộ luật Dân sự
Di sản thừa kế bao gồm:
- Tài sản cá nhân, tư liệu sản xuất, vốn đưa vào hoạt động sản xuất kinh doanh, nhà ở, tài sản được tặng cho hoặc thừa kế, trái phiếu, cổ phiếu, tiền tiết kiệm gửi tổ chức tín dụng, các thu nhập khác,
- Phân tài sản của người chết trong khối tài sản chung với người khác (sở hữu chung biệt thự, cửa hàng, tàu thuyền)
- Quyền tài sản: đòi tài sản cho vay (dòi nợ), đòi bồi thường tổn hại theo hợp đồng hoặc ngoài hợp đồng, quyền chuyên gia
- Quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất. Trong trường hợp di sản để lại là đất đai, nhà ở hoặc các tài sản khác, thì ngoài Bộ luật Dân sự, quan hệ thừa kế tài sản còn được điều chỉnh bởi Luật đất đai, Luật nhà ở Luật Hôn nhân và gia đình để xác định phần di sản, quyền sở hữu, quyền sử dụng hợp pháp tài sản của người chết.
Có 02 dạng thừa kế
- Thừa kế theo di chúc: Là việc dịch chuyển tài sản từ người chết cho người còn sống theo sự định đoạt của người do khi còn sống thông qua di chúc
- Thừa kế theo pháp luật: Là việc dịch chuyển tài sản từ người chết cho người còn sống theo hàng thừa kế và trình tự thừa kể do pháp luật quy định.
2.Nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật
Nguyên tắc pháp luật thừa kế là những tư tưởng, quan điểm chỉ đạo xuyên suốt trong quá trình xây dựng và tổ chức thực hiện pháp luật thừa kế.
Nguyên tắc pháp luật bảo hộ quyền thừa kế tài sản của công dân:
Trước hết đảm bảo cho mọi cá nhân đều có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình đều có quyền để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật. Mỗi cá nhân đều có quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.
Nguyên tắc bình đẳng quyền của công dân:
Việc bình đẳng về thừa kế của cá nhân được thể hiện ở việc các hàng thừa kế có các chủ thể có đặc điểm khác nhau nhưng vẫn đứng chung hàng thừa kế và được hưởng phần di sản thừa kế bằng nhau.
Khoản 1 điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định về hàng thừa kế theo pháp luật như sau:
– Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.
Quy định này của pháp luật đã cho thấy sự bình đẳng trong việc nhận di sản thừa kế của vợ và chồng, theo đó vợ hoặc chồng sẽ được nhận di sản thừa kế của người còn lại mất trước. Cha mẹ cũng được hưởng di sản bằng nhau và con cái không phân biệt con trai con gái, con đẻ con nuôi đều được nhận di sản bằng nhau.
– Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.
– Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Những người thân thích khác của người để lại di sản thừa kế cũng được hưởng phần thừa kế ngang bằng nhau nếu như họ đứng cùng hàng thừa kế.
Nguyên tắc tôn trọng quyền định đoạt tài sản của người để lại di sản:
Người để lại di sản hoàn toàn có quyền chủ động đưa ra những ai có quyền được hưởng di chúc mà không bị phụ thuộc vào ý chí của các chủ thể khác.
Người lập di chúc có quyền sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc đã lập vào bất cứ lúc nào.
Nếu một người chết để lại di chúc thì phải thực hiện việc dịch chuyển tài sản đến người có quyền được hưởng di sản thừa kế theo đúng ý chí của người lập di chúc. Việc hưởng di sản thừa kế theo pháp luật xảy ra trong trường hợp không có di chúc, di chúc không hợp pháp và các nguyên do khác phát sinh từ người thừa kế.
Nguyên tắc tôn trọng quyền của người hưởng thừa kế:
Pháp luật dân sự thiết lập các quan hệ dân sự mà ở đó các chủ thể tham gia có quyền tự quyết, tự do ý chí khi thực hiện các quan hệ đó. Theo đó, người thừa kế cũng có quyền từ chối nhận di sản thừa kế trừ trường hợp có căn cứ cho rằng việc từ chối nhận di sản là để nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản với người khác.
Nguyên tắc bảo đảm quyền lợi của một số người thừa kế theo hướng dẫn của pháp luật:
Pháp luật cho phép những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó với điều kiện họ không từ chối nhận di sản hoặc thuộc vào các trường hợp bị cấm nhận di sản:
– Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
– Con thành niên mà không có khả năng lao động.
Điều này giúp đảm bảo quyền lợi của những chủ thể không có trọn vẹn năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi khi họ không được quy định hưởng di sản theo di chúc hoặc được hưởng ít hơn phần của một người thừa kế theo pháp luật.
Bài viết trên đây chúng tôi đã gửi tới cho các quý bạn đọc về nội dung Các nguyên tắc chia tài sản thừa kế theo pháp luật. Trong quá trình nghiên cứu, nếu bạn có bất kỳ vấn đề gì câu hỏi hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ của chúng tôi, hãy liên hệ ngay với Công ty Luật LVN Group, chúng tôi sẽ hỗ trợ và trả lời một cách tốt nhất.