Trong nội dung bài viết này chúng tôi sẽ hướng dẫn các em học sinh Soạn bài tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh
Soạn bài là yêu cầu của giáo viên đối với học sinh trước mỗi bài học, việc soạn bài mang ý nghĩa là để học sinh đọc và tìm hiểu trước nội dung bài học giúp cho việc tiếp thu bài giảng đạt được hiệu quả tốt nhất. Sau đây chúng tôi sẽ hướng dẫn Soạn bài tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh
Văn bản thuyết minh trong đời sống con người
Ví dụ: Đọc bài Cây dừa Bình Định, tại sao lá lại có màu xanh và Huế và trả lời các câu hỏi sau:
a. Mỗi văn bản trên trình bày, giới thiệu, giải thích điều gì?
b. em thường gặp các loại văn bản đó ở đâu?
c. Hãy kể thêm một vài văn bản cùng loại mà em biết?
Trả lời:
a.Mỗi văn bản trên trình bày, giải thích:
– Cây dừa Bình Định: Trình bày lợi ích của cây dừa gắn với đặc điểm của chúng, gắn bó với người dân Bình Định.
– Tại sao lá cây lại có màu xanh lục: giải thích về tác dụng của chất diệp lục làm cho người ta thấy lá cây có màu xanh.
– Huế: giới thiệu Huế như là một trung tâm văn hóa nghệ thuật lớn của Việt Nam với những đặc điểm tiêu biểu riêng của Huế.
b. Những văn bản này là những văn bản thông dụng ta vẫn thường gặp trong mọi lĩnh vực của đời sống. Chức năng là cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,… của các hiện tượng, sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng cách trình bày, giới thiệu, giải thích.
c. Một số văn bản cùng loại:
– Động Phong Nha
– Thông tin về ngày Trái Đất năm 2000
Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
a. Các văn bản trên có thể xem là văn bản tự sự không? Tại sao? Chúng khác các văn bản ấy ở chỗ nào?
b. Các văn bản trên có đặc điểm chung nào làm chúng trở thành một kiểu riêng?
c. Các văn bản đã thuyết minh về các đối tượng bằng phương thức nào?
d. Ngôn ngữ của các văn bản trên có đặc điểm gì?
Gợi ý:
a.
– Các văn bản trên không phải là văn bản tự sự.
– Lý do: Các văn bản không trình bày diễn biến sự việc, không có nhân vật hay tình huống…
b. Các văn bản trên trình bày, giới thiệu hoặc giải thích về nguồn gốc, đặc điểm của sự vật, hiện tượng một cách khách quan, chính xác.
c. Các văn bản trên đã thuyết minh về các đối tượng bằng phương thức: trình bày, giải thích và giới thiệu.
d. Ngôn ngữ của các văn bản trên: khách quan, chính xác với ngôn ngữ khoa học
Tổng kết:
– Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức (kiến thức) về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân… của các hiện tượng và các sự vật trong tự nhiên xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
– Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi khách quan, xác thực và hữu ích cho con người.
– Văn bản thuyết minh cần được trình bày chính xác, rõ ràng và chặt chẽ.
Luyện tập văn bản thuyết minh
Câu 1: Các văn bản sau có phải là văn bản thuyết minh không? Vì sao?
KHỞI NGHĨA NÔNG VĂN VÂN
(1833 – 1835)
Nông Văn Vân là tù trưởng dân tộc Tày, giữ chức tri châu Bảo Lạc (Cao Bằng). Không chịu nổi sự chèn ép của triều đình nhà Nguyễn, Nông Văn Vân cùng một số tù trưởng tập hợp dân chúng nổi dậy. […]
Cuộc khởi nghĩa lan khắp miền núi Việt Bắc và một số làng người Mường, người Việt ở trung du. Nhà Nguyễn đã hai lần cử những đạo quân lớn kéo lên đàn áp, nhưng không hiệu quả. Lần thứ ba (năm 1835), quân triều đình tấn công dữ dội từ nhiều phía và bao vây đốt rừng. Nông Văn Vân chết trong rừng. Cuộc khởi nghĩa bị dập tắt.
(Lịch sử 7)
CON GIUN ĐẤT
Giun đất là động vật có đốt, gồm khoảng 2500 loài, chuyên sống ở vùng đất ẩm. Đầu giun đất có cơ phát triển và trơn để đào chui trong đất. Mình giun đất có chất nhờn để da luôn ướt, giảm ma sát khi chui trong đất. Giun đất có màu nâu khi ở trong lòng đất, có màu rêu trên lưng khi sống trong rêu. Giun đất có sức sống mạnh, dù bị chặt đứt, nó vẫn có thể tái sinh.
Giun đất có tác dụng đào bới làm xốp đất. Phân giun đất là thứ phân bón rất tốt cho thực vật. Giun đất được dùng làm phương tiện xử lí rác, làm sạch môi trường.
Giun đất dùng để chăn nuôi gia súc. Người cũng có thể ăn giun đất vì nó có 70% lượng đạm trong cơ thể. Giun đất có thể dùng làm thuốc chữa bệnh. Giun đất là giống vật có ích.
(Theo Bách khoa tri thức thế kỉ XXI)
Trả lời:
Hai văn bản: “khởi nghĩa Nông Văn Vân” và “con giun đất” là văn bản thuyết minh vì:
+ Văn bản khởi nghĩa Nông Văn Vân là thuyết minh về cuộc khởi nghĩa Nông Văn Vân (1833 – 1835) -> cung cấp kiến thức lịch sử.
+ Văn bản con giun đất: Thuyết minh về con giun đất -> cung cấp kiến thức khoa học sinh vật.
Câu 2. Hãy đọc lại và cho biết “Thông tin về ngày Trái Đất năm 2000” thuộc loại văn bản nào. Phần nội dung thuyết minh trong văn bản này có tác dụng gì?
– Văn bản “Thông tin về ngày Trái Đất năm 2000” thuộc văn bản nghị luận.
– Phần nội dung thuyết minh trong văn bản này nhằm chỉ rõ tác hại của bao bì ni lông để người đọc nắm được, từ đó ý thức hạn chế sử dụng bao bì ni lông.
Câu 3. Các văn bản khác như tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận có cần yếu tố thuyết minh không? Vì sao?
– Các văn bản khác như tự sự, miêu tả, biểu cảm hay nghị luận đôi khi cần có yếu tố thuyết minh.
– Lý do: Nhờ có yếu tố thuyết minh mà nội dung của các văn bản trên sẽ trở nên sáng rõ và thuyết phục người đọc, người nghe hơn.
Trên đây là nội dung bài viết soạn bài tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh, cảm ơn Quý khách hàng đã quan tâm theo dõi bài viết của chúng tôi.