Trong thời buổi xã hội ngày càng phát triển, công nghệ và các thiết bị điện tử cũng càng ngày càng ra đời nhiều hơn và phổ biến hơn trước rất nhiều. Do đó mà mạng xã hội ngày càng trở nên phổ biến và có sức ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống xã hội về cả mặt lợi và mặt hại của nó. Hiện nay, việc xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác trên mạng ngày càng phổ biến, trở thành vấn đề đáng lo ngại. Vậy pháp luật quy định thế nào về tội xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác trên mạng?
Tội xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác trên mạng
1. Tội xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác trên mạng
Theo Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 thì xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác là hành vi dùng những lời lẽ khó nghe, mang tính sỉ nhục, thô bỉ, nhục mạ nhằm để hạ thấp, chà đạp giá trị của người khác. Đồng thời làm giảm uy tín, gây tổn hại về danh dự, nhân phẩm của đối phương. Người có hành vi (bằng lời nói hoặc hành động) xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, như: lăng mạ, chửi rủa thậm tệ, cạo đầu, cắt tóc, lột quần áo giữa đám đông… Tất cả hành vi, thủ đoạn đó chỉ nhằm mục đích là làm nhục chứ không nhằm mục đích khác.
Theo đó, có thể hiểu xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác trên mạng hành vi dùng những lời lẽ khó nghe, mang tính sỉ nhục, thô bỉ, nhục mạ nhằm để hạ thấp, chà đạp giá trị của người khác. Đồng thời làm giảm uy tín, gây tổn hại về danh dự, nhân phẩm của đối phương thông qua các trang mạng xã hội như facebook, Hotline, tik tok,…
Ví dụ: Chúng có thể là những lời bình luận mang tính chất sỉ nhục, lăng mạ, chửi rủa hoặc những thông tin sai lệch, mang tính chất bêu xấu… được đăng tải trên mạng xã hội. Những hành vi này được thực hiện nhằm mục đích hạ thấp danh dự, nhân phẩm của người bị xúc phạm và khiến họ cảm thấy nhục nhã.
Hiện nay, Bộ luật hình sự không có quy định về tội xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác tuy nhiên hành vi xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với tội làm nhục người khác.
2. Các yếu tố cấu thành tội xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác
Trong Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 thì hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác sẽ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm nhục người khác. Căn cứ các yếu tố cấu thành của tội này như sau:
2.1 Khách thể của tội phạm
Hành vi của tội phạm làm nhục người khác nêu trên xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm của người khác.
2.2 Mặt khách quan
Hành vi xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác dưới các cách thức sau đây:
- Thể hiện bằng lời nói: bao gồm sỉ nhục, chửi bới một cách thô bỉ, tục tĩu, lăng mạ, lột quần áo giữa đám đông… nhằm vào nhân cách danh dự với tính chất hạ thấp nhân cách, danh dự của người bị hại, đồng thời làm cho người bị hại cảm thấy nhục nhã trước người khác.
- Thể hiện bằng việc làm: gồm có những hành vi bỉ ổi (có hoặc không kèm lời nói thô tục) với chính bản thân mình hoặc người bị hại trước đám đông để bêu rếu. Để làm nhục người khác, người phạm tội có thể có những hành vi dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực như bắt trói, tra khảo, vật lộn, đấm đá hoặc dùng phương tiện nguy hiểm khống chế, đe dọa, buộc người bị hại phải làm theo ý muốn của mình.
- Tất cả những hành vi, thủ đoạn trên chỉ nhằm mục đích là làm nhục chứ không nhằm mục đích khác. Nếu hành vi làm nhục người khác lại cấu thành một tội độc lập thì tùy trường hợp cụ thể, người phạm tội sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm nhục và tội tương ứng với hành vi đã thực hiện. Đặc trưng của hành vi nêu trên thường là diễn ra trực tiếp, công khai và trước nhiều người.
Hậu quả của hành vi xúc phạm danh dự nhân phẩm của người khác:
- Gây sát thương cao đối với danh dự, uy tín, lòng tự trọng của người bị xúc phạm
- Dẫn đến cố ý gây thương tích, hoặc tự sát, hoặc ảnh hưởng đến cuộc sống của người bị xúc phạm.
Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả tổn hại: Hậu quả tổn hại phải do nguyên nhân từ các hành vi vi phạm quy định về xúc phạm danh dự nhân phẩm, không phải do các nguyên nhân khác.
Cơ sở pháp lý: Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017
2.3. Mặt chủ quan
Hình thức lỗi là cố ý trực tiếp, người phạm tội nhận thức được hành vi phạm tội nhưng vẫn thực hiện và mong muốn hậu quả xảy ra. Mong muốn cho người bị hại bị nhục với nhiều động cơ khác nhau, có thể trả thù chính người bị hại hoặc cũng có thể trả thù người thân của người bị hại.
Cơ sở pháp lý: Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017
2.4 Chủ thể
Chủ thể của tội xúc phạm danh dự nhân phẩm của người khác là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự. Người từ 14 đến dưới 16 tuổi không phải chịu trách nhiệm về hành vi này về các hành vi mà người ở độ tuổi này phải chịu trách nhiệm.
Cơ sở pháp lý: Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017
3. Hình phạt tội xúc phạm danh dự, nhân phẩm
3.1 Xử phạt vi phạm hành chính
Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng khi có hành vi khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm, lăng mạ, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của người khác.
Mặt khác, biện pháp khắc phục hậu quả do tội xúc danh dự, nhân phẩm người khác gây ra như sau:
- Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đối với hành vi xúc danh dự, nhân phẩm người khác;
- Buộc cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn đối với hành vi xúc danh dự, nhân phẩm người khác;
- Buộc xin lỗi công khai đối với hành vi vi phạm quy định trừ trường hợp nạn nhân có đơn không yêu cầu
Cơ sở pháp lý: Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình; Điều 46 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017
3.2 Truy cứu trách nhiệm hình sự
Phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:
- Phạm tội 02 lần trở lên;
- Đối với 02 người trở lên;
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
- Đối với người đang thi hành công vụ;
- Đối với người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, chữa bệnh cho mình;
- Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;
- Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:
- Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
- Làm nạn nhân tự sát.
Lưu ý: Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Cơ sở pháp lý: Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017
Trên đây là toàn bộ nội dung về Tội xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác trên mạng mà chúng tôi muốn giới thiệu đến quý bạn đọc. Trong quá trình nghiên cứu vấn đề, nếu có bất kỳ câu hỏi nào hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ tốt nhất, chúng tôi có các dịch vụ hỗ trợ mà bạn cần. LVN Group đồng hành pháp lý cùng bạn.