Tỷ lệ bồi thường chỉ vài phần trăm khiến nhiều chuyên gia cho rằng nên bỏ bảo hiểm bắt buộc với xe máy nhưng Bộ Tài chính đánh giá chính sách có “ý nghĩa nhân văn”. Trong nội dung trình bày này, Luật LVN Group sẽ nêu lên quan điểm về vấn đề có nên bỏ bảo hiểm bắt buộc xe máy không ?
1. Bảo hiểm bắt buộc xe máy là gì ?
Bảo hiểm trách nhiệm dân sự (TNDS) bắt buộc xe máy: Là loại bảo hiểm bắt buộc chủ xe máy, xe mô tô phải có khi tham gia giao thông theo hướng dẫn của Nhà nước. Khi có tai nạn xảy ra, bảo hiểm TNDS sẽ bồi thường tổn hại cho người bị tai nạn do lỗi của chủ xe cơ giới (chứ không phải bồi thường cho chủ xe). Người bị tai nạn sẽ được bảo hiểm chi trả quyền lợi bồi thường cho những tổn hại về người và tài sản do lỗi của chủ phương tiện gây ra theo đúng quy định của pháp luật. Người tham gia bảo hiểm sẽ không phải tự mình đền bù tổn hại.
2. Có nên bỏ bảo hiểm bắt buộc xe máy không ?
Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) mới đây đề xuất bỏ quy định bắt buộc bảo hiểm trách nhiệm dân sự với xe máy.
Không riêng Việt Nam, nhiều nước trên thế giới không xếp bảo hiểm này vào loại hình thương mại mà xem như chính sách an sinh xã hội. Do đó, nó là một loại bảo hiểm bắt buộc, đảm bảo người bị nạn luôn nhận được quyền lợi bồi thường dù người gây ra tai nạn có điều kiện tài chính được không.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, với phương tiện giao thông chủ yếu là xe máy – chính sách này sau chục năm triển khai tỷ lệ bồi thường rất thấp, theo số liệu, chỉ khoảng 6% trong khi với ôtô là 33%.
Sau khi thủ tục đòi bồi thường bảo hiểm được đơn giản hoá theo Nghị định 03/2021, tỷ lệ bồi thường với bảo hiểm bắt buộc xe máy cũng chỉ ở mức 2% tính trong nửa đầu 2023, theo số liệu từ Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam (IAV).
Nói về đề xuất bỏ loại hình bảo hiểm bắt buộc với xe máy, ông Ngô Việt Trung – Cục trưởng Cục Quản lý, Giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) cho rằng, trên thực tiễn, mô tô, xe gắn máy vẫn là nguồn phương tiện giao thông chủ yếu (khoảng 72 triệu xe mô tô, xe máy đã được đăng ký) và nguồn gây tai nạn lớn nhất ở Việt Nam, chiếm khoảng 63% số vụ tai nạn giao thông.
Do đó, bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới gồm môtô, xe máy là một giải pháp bảo đảm tài chính cho chủ xe với chi phí thấp (55.000 – 60.000 đồng) và mức trách nhiệm bồi thường cao (lên đến 150 triệu đồng).
Theo ông, khi không may xảy ra tai nạn, có nhiều trường hợp hoàn cảnh khó khăn, phải nằm viện không thể bồi thường cho nạn nhân thì doanh nghiệp bảo hiểm sẽ đứng ra chi trả cho người bị tai nạn.
Trường hợp không xác định được xe gây tai nạn hoặc xe không tham gia bảo hiểm, các nạn nhân cũng được hưởng hỗ trợ nhân đạo từ nguồn đóng góp của các doanh nghiệp bảo hiểm thông qua Quỹ bảo hiểm xe cơ giới.
Nhiều chuyên gia đề xuất thu hẹp phạm vi chủ thể có nghĩa vụ bắt buộc mua bảo hiểm trách nhiệm xe cơ giới, theo hướng loại trừ xe máy.
Theo ông Trần Nguyên Đán, tỷ lệ bồi thường ở mức thấp chứng tỏ chính sách an sinh không đạt mục tiêu đề ra ban đầu. Các nước trên thế giới vẫn bắt buộc loại bảo hiểm này vì thực hiện bồi thường hiệu quả. Trong khi đó, tỷ lệ chi bồi thường tại Việt Nam thấp, thông tin cũng không được minh bạch và công khai. “Không có lý do gì bắt buộc người dân phải mua khi quyền lợi gần như không được hưởng”, ông Đán nói.
Ông Vũ Thành, một người điều khiển xe máy thường xuyên tại Hà Nội, cũng cho biết nhiều năm nay mua bảo hiểm xe máy chỉ để tránh bị phạt khi kiểm tra giấy tờ. “Tôi hoàn toàn ủng hộ việc bỏ bắt buộc bảo hiểm với xe máy vì thực tiễn chỉ lãng phí tiền. Việc đòi bồi thường từ doanh nghiệp nhiêu khê và phức tạp, tôi cũng chưa thấy bạn bè người thân nào đòi được”, anh nói.
Chính sách về bảo hiểm bắt buộc với xe cơ giới đã tồn tại hơn 30 năm, trải qua 4 lần sửa đổi, 8 lượt văn bản quy định chi tiết.
Bảo hiểm có ưu điểm chi trả nhanh hơn cho người bị nạn, giảm áp lực tài chính cho người phải bồi thường, từ đó tạo ra giá trị thặng dư cao hơn so với biện pháp đòi bồi thường khác. Trong góp ý mới đây, VCCI cho rằng, rất khó có thể thuyết phục rằng lợi ích mang lại từ khoản tiền bồi thường này lớn hơn chi phí xã hội phải bỏ ra. Cơ quan này dẫn số liệu năm 2019 về việc chỉ 45 tỷ đồng được bồi thường trên tổng số phí 765 tỷ đồng, cho thấy, nhìn về mặt tổng lợi ích cho xã hội, bảo hiểm bắt buộc với xe máy không bảo đảm nguyên tắc lợi ích lớn hơn chi phí.
Tuy nhiên, vấn đề này còn đang có nhiều ý kiến chưa đồng thuận.Theo ý kiến chủ quan của chuyên gia, việc bỏ bảo hiểm bắt buộc đối với xe máy này hoàn toàn hợp lý và phù hợp với số đông ý kiến dư luận thời gian qua. Dù bỏ bắt buộc nhưng người dân có điều kiện hay thấy mua bảo hiểm là cần thiết với xe vẫn có thể mua bình thường. Khi bỏ bắt buộc, để tự nguyện sẽ tạo cạnh tranh nhiều hơn, buộc các đơn vị bảo hiểm phải tìm giải pháp để nâng cao chất lượng nhằm đáp ứng tốt nhất quyền lợi người mua.
Trên đây là nội dung nội dung trình bày của Luật LVN Group về “Có nên bỏ bảo hiểm bắt buộc xe máy ?”. Bài viết trên là những thông tin cần thiết mà quý bạn đọc có thể áp dụng vào đời sống thực tiễn. Trong thời gian cân nhắc nếu có những vướng mắc hay thông tin nào cần chia sẻ hãy chủ động liên hệ và trao đổi cùng luật sư để được hỗ trợ đưa ra phương án giải quyết cho những vướng mắc pháp lý mà khách hàng đang mắc phải.